Để giảm mệt mỏi, chúng ta cần tăng và duy trì mức năng lượng từ thực phẩm một cách hợp lý. Nguồn: apithano.

Thế giới tiêu tốn hàng tỷ đôla để chiến đấu với chất béo và còn mất nhiều tỷ hơn để xử lý chứng mệt mỏi (1). Rõ ràng chúng ta là những khối thịt lờ đờ.

Cố gắng xác định chính xác nguyên nhân gây mệt mỏi cũng giống như cố gắng giải thích tại sao chú Lew của bạn vẫn chưa biết dùng Facebook - điều đó gần như là không thể. Bởi có hàng tá nguyên nhân; một số tạo thành gốc rễ của vấn đề, còn một số khác khi kết hợp với nhau thì dẫn đến sự kiệt quệ về tinh thần và thể chất. Lý do thì vô số, như: ngủ không đủ giấc, ăn không đúng cách, tác dụng phụ của thuốc, vấn đề về nội tiết tố, những tình trạng chưa phát hiện được, không vận động đầy đủ, quá căng thẳng...

Đó là lý do vấn đề cốt lõi - không ngủ sâu và đủ giấc nên toàn thân rũ rượi như kem chảy nước vào buổi sáng - phải được giải quyết ở mức độ sâu hơn bằng cách xác định những nguyên nhân tiềm ẩn hoặc tác nhân gây mệt mỏi. Nhưng đây là một gợi ý: thực phẩm là một câu trả lời chính yếu (xét cho cùng, về cơ bản thì thực phẩm là năng lượng).

Thật không may, nhiều người trong chúng ta chuyển sang dùng các chất kích thích nhân tạo hoặc không lành mạnh để tạo cơn hưng phấn mà ta nghĩ mình cần. Nhưng cuối cùng, chúng lại làm hại ta: thay vì làm tăng và duy trì mức năng lượng, chúng lại khiến năng lượng dao động như thị trường chứng khoán trong nền kinh tế đầy biến động. Đó là một vấn đề bởi nó khiến ta ăn thêm nhiều thực phẩm không lành mạnh.

Phần lớn vấn đề năng lượng tổng quát của chúng ta nằm ở điểm này. Khi cảm thấy mệt mỏi, ta tìm kiếm bất cứ cái gì có thể giúp khôi phục mức năng lượng. Ruột phản ứng bằng cách khiến ta thèm đường, đây là dạng năng lượng có sẵn ngay lập tức nhất cho cơ thể. Và nó có tác dụng! Chúng ta trở nên hoạt bát, vui tươi và nghĩ rằng mọi chuyện đều ổn. Nhưng ngay sau cơn “hưng phấn đường đơn” ấy sẽ là trận “suy sụp đường đơn”, vốn khiến ta còn mệt mỏi hơn cả lúc đầu. Và vòng luẩn quẩn lại bắt đầu.

Ở mức cao nhất, chúng tôi muốn bạn hãy khôi phục mức năng lượng bằng giấc ngủ chất lượng, tập thể dục thường xuyên và kiểm soát căng thẳng (huy động tổng lực các giải pháp này vào những thời điểm khác nhau). Nhưng chúng tôi cũng có thể chỉ cho bạn cách thêm thực phẩm vào kho vũ khí đẩy mạnh năng lượng.

Đối với người mới bắt đầu, Ăn Đúng Thời Điểm sẽ là một lợi thế rất lớn. Ăn sớm hơn giúp giữ cho hệ thống năng lượng của bạn được trang bị đầy đủ và hoạt động trơn tru suốt cả ngày.

Khi bạn cảm thấy mình đang muốn đẩy mạnh năng lượng, hãy tập trung sự chú ý vào hai dạng: loại năng lượng có thể vực bạn dậy tức thì mà không làm bạn suy sụp sau đó và loại năng lượng có thể giúp bạn duy trì trong một thời gian dài. Dưới đây là cách tiếp cận hai dạng này.

Hãy giữ cho nó luôn đầy

Nước: Thiếu nước là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây ra mệt mỏi. Nếu bạn không được cấp đủ nước, cơ thể bạn sẽ sử dụng các nguồn lực để duy trì sự cân bằng nước thay vì cung cấp năng lượng cho bạn. Chúng tôi mang theo nước bên mình cả ngày để nhấm nháp liên tục.

Chúng tôi cũng khuyên bạn, khi thức dậy vào buổi sáng, điều đầu tiên nên làm là uống một hoặc hai ly nước. Và tất nhiên, bạn cần uống nhiều hơn khi tập thể dục. Uống được tám ly thì thật tuyệt, nhưng cũng đáng sắm một bình giữ nhiệt dung tích nửa gallon để không phải lo đếm lượng nước đã uống. Chỉ cần uống hết bình đó mỗi ngày là bạn đã tự cấp đủ nước cho mình.

Chất béo lành mạnh: Chất béo là dưỡng chất đa lượng giàu năng lượng nhất và hầu hết món ăn nhẹ thông thường đều có chất này trộn với carb đơn. Những quả bom calo này cung cấp cho bạn thứ năng lượng trồi sụt mà chúng ta đã nói đến và còn giúp bạn tăng cân. Ngược lại, chất béo lành mạnh trộn với protein và chất xơ cho phép bạn tận dụng lợi thế của việc giải phóng năng lượng chậm, nhờ có chất béo, mà không hề phải chịu rủi ro.

Đó là một trong những lý do chất béo không bão hòa - như loại được tìm thấy trong cá hồi, các loại hạt vỏ cứng và trái bơ - là một phần rất quan trọng của chế độ Ăn Đúng Thời Điểm. Đó có lẽ cũng là lý do tại sao bánh mì nướng với trái bơ đã trở thành một món ăn sáng phổ biến: nó đảm bảo bạn có được một số chất béo lành mạnh và chất xơ vào đầu mỗi ngày.

Protein: Protein trong thịt nạc (thịt gà, gà tây và cá) là nguồn cấp năng lượng tuyệt vời; bạn cũng có thể lấy protein từ đậu và các loại hạt vỏ cứng. Nạp protein vào đầu ngày cũng là điểm mấu chốt.

Bộ nạp năng lượng di động của bạn: đẩy mạnh tức thì

Cà phê và trà: Bạn đã biết đây là những thành phần chính trong chế độ ăn tăng cường năng lượng. Cả hai đều tuyệt vời (và nói chung chúng không khiến bạn bị dao động năng lượng như đường), vì vậy, sử dụng những đồ uống chứa cafein này cũng không sao miễn là bạn không dùng kèm nhiều đường hoặc các chất bổ sung đậm khác, như kem và siro có hương vị.

Uống những thức này vào đầu buổi sáng cũng được. Nhưng người bạn của chúng ta, bác sĩ Oz, lại thích uống trà vào cuối giờ sáng, trước khi năng lượng trong cơ thể ông bị sụt giảm tự nhiên.

Carb phức: Chúng đốt cháy chậm hơn so với các loại carb đơn (loại có trong bột mì trắng và đường). Các loại carb phức như trái cây và ngũ cốc nguyên cám có thể thỏa mãn cơn thèm carb của bạn và cung cấp năng lượng nhanh hơn mà không kèm theo nguy cơ gây suy sụp.

-----------------

1. Ở đây tác giả chơi chữ, trong từ “fatigue” - mệt mỏi có từ “fat” - chất béo. (BT)