 |
Nhà văn Kurban Said đã viết nên câu chuyện diễn ra tại thành phố cổ kính Baku, một thành phố bên bờ biển Caspian, trước khi cuộc cách mạng Bolshevik nổ ra những năm 1917-1918.
Vòng xoáy chia ly, hội ngộ
Ali Khan Shirvanshir là con trai của một dòng họ quý tộc theo đạo Hồi ở Azerbaijan, còn Nino Kipiani là nàng tiểu thư đài các trong một gia đình giàu truyền thống Cơ đốc giáo. Ngay từ những ngày tháng còn cắp sách đến trường, Ali đã được thừa hưởng nền giáo dục với các giá trị và tư tưởng của xã hội châu Âu hiện đại.
Bất chấp sự khác biệt về tôn giáo và sắc tộc, tuổi trẻ của anh là những ngày tháng yêu đương sâu đậm với nàng Nino. Thế nhưng cuộc đời luôn mang đến sóng gió khôn lường, dồn đẩy hai người trẻ vào vòng xoáy chia ly - hội ngộ - rời xa mãi mãi.
Nino bị Melik Nachararyan, một người bạn của Ali, bắt cóc. Để bảo vệ người yêu, Ali đã đuổi theo và giải cứu Nino nhưng hai người buộc phải trốn đến Daghestan để tránh sự truy sát của gia tộc Nachararyan.
Theo chân Ali và Nino, độc giả được bước qua những con đường nhộn nhịp của thời kỳ dầu mỏ bùng nổ ở Baku, rảo chân trên từng đụn cát sa mạc chói chang hay đến với cung điện sang trọng của người bác Ali ở nước láng giềng Ba Tư.
Tại thị trấn nhỏ, Ali và Nino đã có một quãng thời gian ngắn ngủi hạnh phúc bên nhau. Nhưng niềm vui ngắn chẳng tày gang, cách mạng Nga nổ ra, mưa bom bão đạn ập tới buộc đôi vợ chồng trẻ phải dắt díu nhau đến Iran lánh nạn. Cuộc sống ở Iran gợi nhớ cho Ali về nguồn gốc Hồi giáo của mình, thôi thúc anh cầm súng bảo vệ quê hương để lại Nino cùng đứa con gái nhỏ đau đớn và tuyệt vọng.
 |
| Sách Ali và Nino. Ảnh: Hạnh Nguyễn. |
Chưa xác định được tác giả
Bao trùm lên cuốn sách là mối tình đẫm nước mắt của đôi trai gái nhưng đây không phải một câu chuyện tình yêu chiến thắng tất cả. Các nhân vật trong câu chuyện đều phải vật lộn với những nỗi niềm riêng, chẳng hạn như Nino luôn lo sợ rằng Ali sẽ bắt cô phải đeo mạng che mặt như những người phụ nữ Hồi giáo hoặc anh sẽ cưới thêm vợ như người bác của anh.
Những xung đột văn hóa mà ngày nay chúng ta đấu tranh đã tồn tại hàng trăm năm qua và không có một giải pháp hữu hiệu nào. Như lời kể dìu dặt của nàng Scheherazade mang âm hưởng sử thi, Ali và Nino là một tác phẩm kinh điển vượt thời gian ca ngợi tình yêu và lên án chiến tranh phi nghĩa.
Cuốn sách ban đầu được xuất bản bằng tiếng Đức vào năm 1937 rồi sau đó bị thất lạc và được phát hiện tại một tiệm sách cũ. Ali và Nino không chỉ đơn giản là một cuốn sách về tình yêu, bản thân tiểu thuyết là những miêu tả về một giao lộ văn hóa Đông - Tây thu nhỏ, nơi hợp nhất giữa Gruzia, Armenia, Thổ Nhĩ Kỳ và Nga trong nhiều thế kỷ và đằng sau cuốn sách là cả một bài học về lịch sử thế kỷ XX.
Ali và Nino đã truyền cảm hứng cho nhiều tác phẩm nghệ thuật như bộ phim cùng tên chuyển thể bởi đạo diễn Asif Kapadia vào năm 2016 và nổi tiếng hơn cả là hai bức tượng đặt ở thành phố biển Batumi, Gruzia. Cứ đúng 7 giờ tối mỗi ngày, hai bước tượng sẽ nhẹ nhàng chuyển động và quấn lấy nhau trong mười phút để rồi lại phải rời xa sau đó. Bức tượng được thiết kế bởi nhà điêu khắc Tamara Kvesitadze và nhanh chóng trở thành 1 trong 10 tác phẩm điêu khắc lãng mạn nhất thế giới.
Kurban Said, tác giả của cuốn sách, đến nay vẫn chưa rõ là ai. Có người cho rằng đây là bút danh của Lev Nussimbaum, một nhà văn người Do Thái được viết trong cuốn tiểu sử Người phương Đông của Tom Reiss. Danh tính của tác giả là đề tài gây tranh cãi trong nhiều thập kỷ.
