 |
Đà tiến chính trị mà Phó thổng thống Mỹ Kamala Harris tạo ra trong đảng Dân chủ những tuần gần đây không phải điều hiển nhiên.
Năm 2010, khi lần đầu tiên ra tranh cử tổng chưởng lý của bang California, bà không hẳn được xem là ứng cử viên sáng giá để giành chiến thắng, theo New York Times.
Bà Harris, khi đó 45 tuổi, được coi là ngôi sao đang lên trong đảng Dân chủ. "Barack Obama phiên bản nữ" là biệt danh đáng nhớ mà nhà báo Gwen Ifill từng đặt cho bà.
Nhưng rất nhiều ngôi sao đang lên bị dập tắt từ sớm, và thời điểm đó, bà Harris phải đối mặt với đối thủ đáng gờm đến từ đảng Cộng hòa - Steve Cooley - công tố viên quận Los Angeles có tiếng tăm và được lòng công chúng.
Danh tiếng của ông Cooley - một công tố viên công bằng, chống tham nhũng - đã giúp ông ngang bằng hoặc đôi khi dẫn trước bà Harris trong cuộc đua khi bước vào tháng 10/2010.
Vào thời điểm đó, phó tổng thống Mỹ sắp cạn kiệt cả thời gian và tiền bạc khi đi tới cuộc tranh luận duy nhất vào thứ ba đầu tiên của tháng 10. Tuy nhiên, sau khoảng 45 phút trong cuộc tranh luận kéo dài một giờ này, cán cân bắt đầu thay đổi.
Theo New York Times, ông Cooley đã đưa ra câu trả lời “định mệnh" thẳng thắn nhưng dại dột. Và đó là bước ngoặt của chiến dịch.
Một tháng sau, bà Harris giành chiến thắng sít sao nhất trong lịch sử hiện đại của California - chỉ cách biệt với chưa đến 0,85% số phiếu bầu.
 |
| Bà Harris tại Los Angeles sau khi giành chiến thắng trong cuộc đua giành chức tổng chưởng lý California. Ảnh: Monica Almeida/New York Times. |
“Mọi người viết lịch sử như thể mọi thứ đều không thể tránh khỏi”, Averell “Ace” Smith, chiến lược gia trưởng của bà Harris trong cuộc đua năm 2010, cho biết. Tuy nhiên, ông nói rằng chiến thắng đầu tiên của phó tổng thống Mỹ trên toàn tiểu bang không phải vậy.
“Đó là trải nghiệm cận kề ‘cái chết’ nhất đối với sự nghiệp chính trị mà bạn có thể trải qua”, Chris Jankowski, chiến lược gia Cộng hòa, cho biết. “Nếu bà ấy thua cuộc đua đó, bà ấy sẽ không có cơ hội trở thành ứng cử viên tổng thống - không có cơ hội nào cả”.
Giờ đây, khi bà Harris hướng tới mục tiêu trở thành người phụ nữ đầu tiên giữ chức tổng thống trong lịch sử Mỹ, khoảnh khắc bị lãng quên từ lâu lại trở thành một trong những bước ngoặt ít được biết đến nhưng có ý nghĩa quan trọng nhất trong sự nghiệp chính trị của bà.
Đây là câu chuyện về 47 giây “định mệnh" và những gì xảy ra sau đó.
“Tôi xứng đáng”
Nói rằng cuộc đối đầu duy nhất trong cuộc đua giành chức tổng chưởng lý California vào năm 2010 thu hút ít sự chú ý là sự đánh giá thấp.
Cuộc tranh luận được tổ chức vào buổi trưa, bên trong phòng thực hành xử án tại trường luật của Đại học California, Davis. Theo một số nguồn tin, sự kiện thậm chí còn không được phát sóng trực tiếp trên truyền hình.
Vào buổi sáng đó, người điều phối - phóng viên chính trị truyền hình địa phương Kevin Riggs - đã ngồi cùng 3 nhà báo khác đóng vai trò là thành viên hội đồng - tại quán cà phê để chia sẻ các chủ đề.
Dan Morain, người làm việc cho trang biên tập của Sacramento Bee, đặt câu hỏi ai sẽ đưa ra vấn đề nhận lương kép (double-dipping) - tức vừa nhận lương công, vừa nhận lương hưu công.
“Tôi sẽ hỏi câu đó”, Jack Leonard, phóng viên của tờ Los Angeles Times chuyên đưa tin về ông Cooley, trả lời.
Lương hưu công là chủ đề nóng bỏng vào thời điểm đó, và ông Cooley đã gây chấn động khi truy tố các vụ tham nhũng công ở Bell - nơi quan chức địa phương nhận lương cao bất thường ở một thành phố nghèo.
 |
| Ông Steve Cooley. Ảnh: Victorville Daily Press. |
Bên trong phòng thực hành xử án, ông Leonard trình bày rằng mức lương 150.000 USD của tổng chưởng lý California chỉ bằng một nửa so với mức lương 292.300 USD mà ông Cooley kiếm được khi còn là công tố viên quận địa phương.
Nếu ông Cooley vừa nhận lương hưu từ ngân sách nhà nước với tư cách là cựu công tố viên quận, vừa nhận lương với tư cách tổng chưởng lý tiểu bang, ông sẽ kiếm được hơn 400.000 USD.
“Ông có định hưởng cả lương hưu và lương từ chức vụ tổng chưởng lý không?”, ông Leonard hỏi.
“Vâng, tôi có”, ông Cooley trả lời không chút do dự.
Sau đó, ông liếc nhìn bà Harris. Bà không nói gì.
“Tôi xứng đáng”, ông nói thêm.
Nhưng ông Cooley chưa dừng lại ở đó. “Tôi chắc chắn xứng đáng với bất cứ quyền lợi lương hưu nào mà tôi có, và tôi sẽ dựa vào đó để bổ sung vào mức lương rất thấp, cực kỳ thấp mà tổng chưởng lý được nhận”, ông cho biết.
"Thật bất ngờ", ông Leonard nói.
"Thật khủng khiếp", ông Morain chia sẻ.
"Thật sốc", ông Smith nhận xét.
Và đúng như vậy, ông Cooley nhớ lại trong một cuộc phỏng vấn gần đây.
"Vấn đề là tôi đã trả lời một cách trung thực", ông Cooley cho biết. "Đó là sai lầm. Nhiều người nói: ‘Lẽ ra ông nên tránh câu hỏi đó, Steve’".
Kevin Spillane, chiến lược gia hàng đầu của ông Cooley, tự trách mình vì đã không hướng dẫn ông Cooley né tránh câu hỏi tốt hơn.
"Đó là điểm đáng quý trong tính cách của ông ấy", ông Spillane nói về sự trung thực của ông Cooley. "Nhưng lại là điểm yếu trong chính trị".
Về phần mình, bà Harris chọn im lặng. Ông Morain, người sau đó viết cuốn sách về sự nghiệp của bà Harris, gọi đây là "khoảnh khắc Vin Scully" của bà, ví von nó giống cách phát thanh viên bóng chày nổi tiếng này thường để âm thanh của trận đấu tự nói lên tất cả.
"Bà có muốn nói thêm điều gì không?", ông Riggs hỏi.
"Tiếp tục đi, Steve!", bà Harris nói trong cuộc tranh luận, bật ra tiếng cười quen thuộc của mình. "Ông xứng đáng với điều đó!".
Mọi chuyện kết thúc trong vòng chưa đầy một phút.
Đơn giản nhưng tác động mạnh
Brian Brokaw, quản lý chiến dịch của bà Harris thời điểm đó, ngồi cạnh ông Smith, chiến lược gia trưởng, tại địa điểm tranh luận.
“Chúng tôi nhìn nhau”, ông Brokaw kể lại. “Và chúng tôi nói với nhau: 'Điều đó (câu trả lời) khá tệ, phải không?'”
Sau đó, họ nhanh chóng gọi cho người phụ trách quảng cáo của chiến dịch, Mark Putnam, và bảo ông xem đoạn video về cuộc tranh luận.
“Tôi đã gọi cho Mark Putnam”, ông Smith nhớ lại. “Và tôi nói: 'Tôi nghĩ chúng ta vừa chiến thắng cuộc đua. Ông có thể đưa điều này vào quảng cáo không?'”
 |
| Bà Harris xuất hiện trong chiến dịch tranh cử ở Los Angeles vào tháng 9/2010. Ảnh: Michal Czerwonka/Bay Citizen. |
Ông Putnam kể lại ông đã được yêu cầu theo dõi cuộc tranh luận để tạo một số nội dung truyền thông và kinh ngạc với những gì mình chứng kiến.
Cả ông Putnam và ông Smith đều nhớ điều khiến người sáng tạo nội dung quảng cáo rất vui là câu trả lời của ông Cooley gần như hoàn toàn phù hợp với đoạn quảng cáo dài 30 giây.
“Tôi xem và nhận ra rằng tôi không cần phải chỉnh sửa gì cả”, ông Putnam nói.
Trong vòng một ngày, ông đã cắt một đoạn quảng cáo đơn giản nhưng “tác động mạnh”: Chỉ có câu hỏi của ông Leonard, câu trả lời của ông Cooley và nhạc chương trình đố vui. Cuối cùng, màn hình chuyển sang màu đen với dòng chữ trắng: “150.000 USD một năm vẫn chưa đủ sao?”.
Vào thời điểm đó, thu nhập trung bình của một hộ gia đình ở California là 54.280 USD.
Cùng thời điểm đó, đảng Cộng hòa, nhận thấy mối đe dọa lâu dài mà bà Harris có thể gây ra, bắt đầu phản công vào phút chót với chiến dịch quảng cáo trị giá một triệu USD ở Los Angeles.
Nội dung của quảng cáo nhắm vào lời khai của người mẹ có con là cảnh sát bị sát hại ở San Francisco, chỉ trích bà Harris vì từ chối đề nghị án tử hình đối với thành viên băng đảng giết con trai bà.
Ông Smith, chiến lược gia của bà Harris, cho rằng "họ đang cố gắng giết Hercules từ trong nôi”.
Thế nhưng, bà Harris vẫn còn “quân bài" khác vào thời điểm này: Đó là chuyến thăm của cựu Tổng thống Mỹ Barack Obama để tham dự cuộc vận động ở Los Angeles.
"Tôi muốn mọi người hãy làm điều đúng đắn cho bà ấy", ông Obama nói với đám đông 37.000 người.
 |
| Tổng thống Barack Obama tổ chức sự kiện tại California vào năm 2010 với sự góp mặt của bà Harris. Ảnh: Doug Mills/ New York Times. |
"Khoảnh khắc mang tính quyết định"
Cuộc đua vẫn còn gay cấn tới tận đêm bầu cử. Ông Cooley vươn lên dẫn trước và tuyên bố chiến thắng sớm. Tờ San Francisco Chronicle cũng đăng bài "Cooley đánh bại Harris".
 |
| Bản in về kết quả bầu cử nhầm của tờ San Francisco Chronicle. Ảnh: Averell 'Ace' Smith. |
Trong khi đó, bà Harris và những người ủng hộ tụ tập bên máy tính xách tay, theo dõi kết quả ngày càng thuận lợi cho đến tận đêm khuya.
“Mọi người ngủ thiếp đi xung quanh bà ấy nhưng bà ấy vẫn ở đó”, Matt Haney, hiện là nghị sĩ, từng là tình nguyện viên chiến dịch, nhớ lại. “Chúng tôi ở đó cho đến khi Mặt Trời mọc”.
Con số sau đó ở Los Angeles ngày càng nghiêng về phía bà Harris. Trước đó, cuộc thăm dò nội bộ vào tháng 8/2010 từng cho thấy ông Cooley dẫn trước 10 điểm phần trăm ở quận Los Angeles. Thế nhưng, kết quả là bà Harris lại giành chiến thắng ở quận này.
“Các quảng cáo rất hiệu quả”, ông Cooley thừa nhận.
Sau cùng, bà Harris giành chiến thắng trong cuộc đua tranh cử chức Tổng chưởng lý bang California với cách biệt chưa đầy 75.000 phiếu bầu.
“Thật khó để quay lại quá khứ và nói rằng bà ấy chắc chắn sẽ không giành chiến thắng nếu không có khoảnh khắc đó”, ông Putnam nói về câu trả lời nhận lương kép của ông Cooley. “Tôi không phải thần thánh. Nhưng tôi biết khoảnh khắc đó mang tính quyết định”.
Tiết lộ về tổng thống Mỹ
Tri Thức - Znews giới thiệu tủ sách về tổng thống Mỹ, cung cấp cho độc giả thông tin về các đời tổng thống Mỹ cùng những người thân của họ, qua đó cho phép chúng ta có cái nhìn sâu sắc hơn không chỉ vào cuộc đời của những nhà lãnh đạo xứ cờ hoa mà còn là vào nền chính trị Mỹ.
