Ý kiến trái chiều về việc 'phạt' học sinh đọc sách

Học sinh Trường Bùi Thị Xuân bị "phạt" bằng cách đọc sách. Ảnh: Nhà trường cung cấp.

Đọc sách và viết cảm nhận là một "hình phạt" mới đang được áp dụng đối với các em học sinh tại trường THPT Bùi Thị Xuân (quận 1, TP.HCM). Thay vì viết bản kiểm điểm, lao động công ích... học sinh vi phạm nội quy sẽ lựa chọn một cuốn sách trong bộ Hạt giống tâm hồn để đọc và viết một bài cảm nhận nộp lại cho giáo viên. Người đưa ra hình thức phạt này là ông Huỳnh Thanh Phú, hiệu trưởng nhà trường.

Trước thông tin trên, nhiều ý kiến tranh luận đã nổ ra. Phần đông cho rằng đây là hình phạt nhân văn. Tuy vậy, có người nêu cần phải xem xét thêm các khía cạnh của hình phạt.

Độc giả Quang Minh nêu bình luận: "Biết đâu đây lại là cơ hội để học sinh vi phạm nhiều hơn vì hình phạt này quá lỏng. Nghe có vẻ hay chứ không thiết thực".

Nhà văn Tống Phước Bảo chia sẻ rằng: "Tôi không thích hình phạt này. Bởi có rất nhiều hình phạt để giáo dục các em, không cứ phải là đọc sách Đắc nhân tâm hay Hạt giống tâm hồn. Có thể giáo dục các em bằng những công việc cộng đồng như làm vệ sinh, nhổ có, thực hiện các việc cộng đồng hướng thiện theo các chương trình của đoàn trường. Sách không phải là lựa chọn duy nhất để giáo dục. Nhất là từ việc đọc đến nhận thức và hành động lại là một quá trình".

Theo Nguyễn Quốc Vương (tác giả của cuốn Đi tìm triết lý giáo dục Việt Nam, Đọc sách và con đường gian nan vạn dặm), việc phạt học sinh bằng cách đọc sách là một con dao hai lưỡi. Đặc biệt khi trẻ còn chưa hình thành nhận thức rõ ràng về cả tầm quan trọng của sách lẫn định nghĩa của cụm từ "bị kỷ luật". Học sinh sau khi bị phạt có thể ghét, có thể yêu sách. Vì vậy biện pháp này nên áp dụng cho người lớn, những công ty, tổ chức, đoàn thể nhằm thúc đẩy văn hóa đọc lan rộng.

Nhiều giả thiết được các độc giả đưa ra. Sau một thời gian hình phạt được áp dụng, thư viện có thể sẽ bị coi là nơi kỷ luật các học sinh mắc lỗi. Nó không còn giữ nguyên tính chất là một không gian đọc.

Với "hình phạt" đọc sách, đọc xong phải viết một bài cảm nhận là các em học sinh đã hoàn thành một công việc và đưa ra được các sản phẩm. Điều này coi như một thành công của nhà trường khi học sinh đã thu hoạch kiến thức từ một cuốn sách. Đó gọi là tỷ lệ đọc thành công, độc giả cho rằng tỷ lệ này không liên quan đến tỷ lệ học sinh sẵn sàng tái phạm mắc lỗi.

Dù vậy, cũng có rất nhiều người yêu sách hưởng ứng việc đổi mới hình phạt này. Họ cho rằng đây là hình thức giáo dục sáng tạo và có ích trong bối cảnh học sinh ngày càng lười đọc.

Hình thức này nên được chỉnh sửa lại là cho đọc các cuốn sách học sinh yêu thích trong thư viện nhà trường chứ không ép buộc các em đọc cuốn nào cụ thể. Nhà trường nên sáng tạo hơn trong việc gửi lại bài cảm nhận trong cuốn sách, học sinh có thể sử dụng các phương tiện hỗ trợ trên mạng để hoàn thành bài viết.

"Hình phạt tiêu cực như gây đau thương sẽ khó mang lại tác dụng khuyến khích con người sửa đổi. Hình phạt mang tính chất cải tạo tư duy thì xã hội này sẽ tốt hơn. Trường THPT Bùi Thị Xuân đã tạo nên chuẩn mực mới trong việc phạt học sinh", độc giả Lý Đông cho biết.

"Mình thích hình thức 'phạt' như này, nó có thể áp dụng được cả trong nhà trường lẫn gia đình", tài khoản Nguyễn Lan Hương chia sẻ. Một bộ phận lớn người khác cũng đồng tình rằng phạt học sinh đọc sách là một cách làm rất hay, thiết thực bổ ích và nên nhân rộng.

"Nếu nhìn ở góc độ phương pháp giáo dục, phạt đọc sách lại mang tính nhân văn, đọc sách trở thành nhiệm vụ phải làm để chuộc lỗi, để bổ khuyết, khắc phục cho một hay nhiều hành vi vi phạm. Đọc sách làm cho con người ta hoàn thiện hơn, văn học là nhân học, đọc sách để làm người", độc giả Trần Minh Tuấn chia sẻ.

Hiện hình thức này đã được áp dụng hơn một tháng nay tại trường THPT Bùi Thị Xuân. Trong lần chia sẻ mới đây nhất với Zing, hiệu trường nhà trường, ông Huỳnh Thanh Phú cho biết sẽ tiếp tục kiên trì với sự thay đổi này bởi học sinh và phụ huynh bước đầu có sự hưởng ứng tốt và chấp hành nghiêm chỉnh.