Gần 7 tuần đã trôi qua kể từ khi ca nhiễm virus corona chủng mới (SARS-CoV-2) đầu tiên được công bố ở Mỹ. Chính phủ nước này vẫn gặp những rắc rối với công tác xét nghiệm virus. Họ chưa thể thống kê hết số ca nhiễm. Con số thực tế có khả năng cao hơn thống kê hiện nay đến hàng nghìn người, theo AP.
Phát biểu tại phiên điều trần trước Hạ viện tuần này, bác sĩ Anthony Fauci, Giám đốc Viện Bệnh Dị ứng và Truyền nhiễm Quốc gia, thuộc Viện Y tế Quốc gia, nhấn mạnh: "Hệ thống thật sự không được trang bị đủ cho những gì chúng ta đang cần ngay lúc này. Đó là một khiếm khuyết. Hệ thống có nhược điểm. Hãy thừa nhận điều đó".
 |
| Anthony Fauci, chuyên gia hàng đầu nước Mỹ về bệnh truyền nhiễm, báo cáo tại Hạ viện Mỹ về tình hình ứng phó dịch Covid-19. Ảnh: AP. |
"Quy mô dịch bệnh tại Mỹ lớn hơn những gì đang được báo cáo"
Các nỗ lực xét nghiệm ban đầu bị hạn chế vì kit thử bị trì hoãn triển khai đến các phòng thí nghiệm y tế công cộng. Gần một tháng trước, giới chức y tế Mỹ hứa hẹn sẽ dùng đến mạng lưới phòng thí nghiệm giám sát cúm mùa toàn quốc để ứng phó bệnh virus corona (Covid-19). Hệ thống đó đến nay mới bắt đầu hoạt động và những trục trặc vẫn tiếp diễn. Điều này khiến nhiều nhà khoa học kết luận rằng virus đã lan rộng hơn những gì giới chức chính phủ thừa nhận.
Xét nghiệm trên diện rộng là một phần quan trọng trong chiến lược giám sát đà lây lan của bệnh truyền nhiễm, phân bổ nguồn lực để điều trị người bệnh. Việc thiếu số liệu tổng thể chính xác đồng nghĩa các đơn vị cung cấp dịch vụ y tế của Mỹ rất dễ rơi vào tình trạng quá tải vì những ca nhiễm không được phát hiện.
Tính đến trưa 12/3, Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ (CDC) đã phát hiện khoảng 1.260 ca nhiễm. Con số này thấp hơn tính toán của giới nghiên cứu độc lập, vốn cập nhật rất nhanh báo cáo dịch bệnh của từng bang.
Trong khi đó, một số chuyên gia tin rằng bất kỳ số liệu nào dựa trên kết quả xét nghiệm đều có khoảng cách rất lớn với con số thực tế. Các nhà nghiên cứu tại Trung tâm Y tế Cedars-Sinai ở Los Angeles ước tính số ca nhiễm thực tại Mỹ gần 2 tuần trước có thể đã lên đến 9.000.
"Theo tôi, lúc này số ca nhiễm đã cao hơn. Quy mô dịch bệnh tại Mỹ lớn hơn những gì đang được báo cáo dựa trên xét nghiệm thực tế", Jonathan Braun, thành viên nhóm nghiên cứu tại Trung tâm Y tế Sedars-Sinai, nhận định.
 |
| Trong khi Hàn Quốc dùng hệ thống xét nghiệm số lượng lớn, các phòng thí nghiệm địa phương ở Mỹ phải xử lý thủ công và hoàn thành dưới 100 mẫu mỗi ngày. Ảnh: AP. |
Lý do đơn giản là Mỹ đang không tiến hành đủ xét nghiệm. Chính quyền liên bang vẫn chưa công bố chính xác năng lực tiến hành xét nghiệm trên tổng thể cả nước. Một trong những ước tính cụ thể nhất lại được công bố bởi Scott Gottlieb, cựu quan chức Cơ quan Thực phẩm và Thuốc Mỹ (FDA), hiện là chuyên gia của Viện Doanh nghiệp Mỹ.
Tính đến ngày 12/3, nhóm của ông ước tính các phòng thí nghiệm Mỹ có khả năng tiến hành hơn 20.000 xét nghiệm một ngày. Số liệu này được tổng hợp từ thông tin công khai và những ước tính trước đây của phòng thí nghiệm công, tư và học thuật. Con số này chỉ phản ánh tổng số kết quả xét nghiệm cho bệnh nhân về lý thuyết có thể thực hiện trong một ngày, không phải số xét nghiệm thực tế đang được tiến hành mỗi ngày.
Hành động chậm, chiến lược phân tán
Thực tế là Mỹ đang chậm hơn nhiều nước trong công tác xét nghiệm virus corona. Hàn Quốc, có dân số bằng khoảng 1/6 nước Mỹ, mỗi ngày xét nghiệm khoảng 15.000 người, theo thông báo chính thức của cơ quan y tế nước này.
Theo ghi nhận của Giám đốc CDC Robert Redfield, Hàn Quốc sử dụng những hệ thống xét nghiệm số lượng lớn và tự động hóa, có khả năng thực hiện hàng nghìn mẫu cùng một lúc. Trong khi đó, thiết bị được sử dụng ở phần lớn phòng thí nghiệm địa phương và cấp bang ở Mỹ đòi hỏi chuyên viên kỹ thuật thực hiện thủ công mỗi mẫu, với số lượng nhỏ, đôi lúc chỉ khoảng 100 mẫu/ngày hoặc còn ít hơn.
Quy trình xét nghiệm tại Mỹ cũng đòi hỏi kỹ thuật viên phối hợp nhiều chất hóa học để tạo nên phản ứng dây chuyền, từ đó trích xuất thông tin di truyền khỏi mẫu bệnh phẩm. Mỗi phòng thí nghiệm phải tự điều chỉnh quy trình sao cho phù hợp với trang thiết bị mà họ có. Giới chuyên gia so sánh công việc này khó khăn tương đương với tự tạo ra một công thức xét nghiệm mới.
Không như những quốc gia có hệ thống chăm sóc y tế tập trung hóa và dựa vào chính phủ, nỗ lực ứng phó dịch bệnh của Mỹ bị phân tán giữa phòng thí nghiệm công cộng và tư nhân, giữa bệnh viện với các trường đại học và công ty xét nghiệm chẩn đoán y khoa.
Giới chức Mỹ tự tin thông báo rằng chính quyền liên bang đã cung cấp gần 1 triệu kit thử đến các phòng thí nghiệm khắp cả nước. Tuy nhiên, chưa có cập nhật cụ thể bao nhiêu thiết bị trong số này được sử dụng cho bệnh nhân. Một bộ phận kit thử phân bổ về các bệnh viện và phòng xét nghiệm tư nhân, vốn không cần báo cáo lại cho CDC, theo Bộ trưởng Y tế và Dịch vụ Nhân sinh Alex Azar.
 |
| Nhân viên vệ sinh phun thuốc khử trùng tại một trường tiểu học ở bang Missouri. Ảnh: AP. |
Giới chức chính phủ Mỹ vừa qua còn đưa ra cam kết rằng những công ty xét nghiệm tư nhân lớn, điển hình là Quest Diagnostics, sẽ gia tăng đáng kể năng lực của Mỹ. Thế nhưng, một phát ngôn viên của Quest vào ngày 11/3 nói công ty phải tốn gần 6 tuần để điều chỉnh năng lực lên mức tiến hành hàng chục mẫu xét nghiệm/tuần. Trong tuần này, số xét nghiệm công ty hoàn tất chỉ mới lên đến vài nghìn mẫu.
Nancy Messonnier, Giám đốc Trung tâm Bệnh Miễn dịch và Hô hấp Quốc gia, ngày 14/2 nói CDC đang lên kế hoạch sử dụng các phòng thí nghiệm ở 5 thành phố trong vài tuần tới để có được một bức tranh rõ hơn về tình hình lây lan. Chiến thuật cụ thể là: Nếu bệnh nhân xét nghiệm âm tính với virus cúm mùa, mẫu bệnh phẩm của họ sẽ được chuyển sang xét nghiệm virus corona.
"Kết quả từ mô hình giám sát này sẽ là tín hiệu cảnh báo sớm, giúp kích hoạt thay đổi chiến lược ứng phó của chúng tôi" nếu nhiều ca nhiễm khác xuất hiện, Messonnier cho biết.
Đến đầu tuần này, gần một tháng sau thông báo của vị quan chức CDC, bác sĩ và giới khoa học khắp cả nước vẫn chưa nghe xác nhận nào từ chính phủ rằng hệ thống giám sát này đã sẵn sàng vận hành. Trong thông báo ban đầu, CDC nói xét nghiệm được tiến hành ở 5 thành phố Chicago, Los Angeles, New York, San Francisco và Seattle.
Đến ngày 12/3, CDC tiết lộ một số phòng thí nghiệm đã bắt đầu chiến thuật xét nghiệm này, nhưng địa điểm áp dụng đã được thay đổi. Các thành phố mới bao gồm Chicago và 4 địa điểm đều nằm ở California là Los Angeles, San Diego, San Francisco và Santa Clara.
CDC không công bố lý do cho sự thay đổi. Những thành phố khác đang chuẩn bị vận hành mô hình xét nghiệm giám sát gồm: New York, hạt Orange (Quận Cam) và Solano ở California, cùng hai bang Hawaii và Washington.
