Xếp hàng xuyên đêm ở Cục Lãnh sự

4h sáng tại Cục Lãnh sự Bộ Ngoại giao, Hiển (24 tuổi, Hưng Yên) thở dài cầm cặp tài liệu trên tay. Chạy xe từ quận Hoàng Mai qua, Hiển tưởng rằng mình sẽ là một trong những người đến sớm nhất. Nhưng cả trước và sau lưng anh, còn hơn trăm người dân đã cắm chỗ xuyên đêm trước trụ sở.

"Tôi đến quá muộn chứ nhiều người ở đây xếp hàng từ 1h. Cả thành phố có một chỗ làm, mệt mỏi quá. Sắp đi du học rồi mà vẫn tắc mãi khâu này, không biết bao giờ mới được giải quyết", Hiển tâm sự.

Trước Hiển, có một cô gái xếp hàng từ 2h, chỉ ra ngoài đi vệ sinh một lúc nhưng phải mất chỗ cho người đứng sau. "Nên rủ thêm người đi cùng giữ chỗ. Tình trạng chật chội thế này, khó giữ kiểm soát lắm" - anh thở dài.

Tình cảnh thức xuyên đêm chờ làm hồ sơ diễn ra cả tháng qua ở Cục Lãnh sự Bộ Ngoại giao. Người dân đến từ đêm hôm trước, mong có một vị trí tốt nộp hồ sơ nhằm giải quyết các vấn đề liên quan đến thủ tục chứng nhận lãnh sự, hợp pháp hoá lãnh sự.

Đến sớm nhận chỗ thôi chưa đủ, khi cánh cổng Cục Lãnh sự mở, những người dân trở nên mất trật tự và họ phải chịu cảnh chen lấn, xô đẩy lên phía trước.

Mòn mỏi xếp hàng

Hiển đến Cục Lãnh sự Bộ Ngoại giao xin dấu xác nhận hợp pháp hoá lãnh sự cho một số giấy tờ như bảng điểm, giấy tốt nghiệp... để chuẩn bị du học Đài Loan trong tháng 9. Đây là lần thứ hai chàng trai 24 tuổi xếp hàng. Trước đó, hôm 19/8, anh đến từ 4h nhưng gặp một số trục trặc trong giấy tờ nên đành ngậm ngùi quay về.

Hôm đó, hàng trăm người dân xếp hàng nhưng không có phân cách. Đám đông chen chúc nhau trong bầu không khí nóng bức, nhễ nhại mồ hôi. Một số không dám đi vệ sinh vì sợ mất chỗ. Có nhóm xếp hàng không chịu được căng thẳng đã xảy ra xô xát.

"Tôi lùi lại hai tuần để mong vơi bớt du học sinh đi, bản thân sẽ được làm thủ tục nhanh hơn nhưng đông vẫn hoàn đông. Cục Lãnh sự có công khai phiếu đặt lịch hẹn online nhưng kết quả cũng không khá hơn là bao", Hiển thở dài nhìn hồ sơ của mình.

Anh chia sẻ cảm giác ám ảnh khi phải đứng trong đám đông xếp hàng, nhất là khi cổng Cục Lãnh sự sắp mở, cứ người này ép người kia tiến lên. Một số trở nên mất bình tĩnh, chèn lên phía trên tạo nên khung cảnh hỗn loạn. Khi tiến vào bên trong, hồ sơ sẽ được phân theo dạng đi du học hay xuất khẩu lao động. Thế nhưng cũng không giúp giải quyết nhanh hơn là bao.

Cảnh tượng chen chúc lúc 7h, khoảng một tiếng trước giờ Cục Lãnh sự mở cửa làm việc. Ảnh: Vân Trang.

Tháng 8-9 hàng năm là mùa cao điểm của nhu cầu du học. Học sinh cần chứng nhận/hợp pháp hoá lãnh sự để xin visa và giải quyết các thủ tục du học. Lượng hồ sơ tăng đột biến trong khi mỗi ngày Cục Lãnh sự Bộ Ngoại giao chỉ giải quyết được một lượng nhất định.

Khung giờ tiếp nhận hồ sơ, giải quyết thủ tục của Cục Lãnh sự là 8h30-11h và 14h-16h. Thế nhưng nhiều người dân đã chờ trực từ đêm hôm trước.

Phần lớn trong số họ là học sinh, đại diện của công ty du học và xuất khẩu lao động, ngoài ra còn có người xếp hàng thuê. Nhiều người mang theo đồ ăn, thức uống, ghế, quạt để phòng trường hợp phải ở bên ngoài quá lâu.

Trước khi đến, người dân cần chuẩn bị phiếu in điện tử (có in mã vạch). Sau đó, người dân đến trước trụ sở xếp hàng, quét mã vạch để ra số chờ. Cuối cùng, sẽ chờ cơ quan lãnh sự gọi theo số thứ tự vào giải quyết thủ tục.

Người dân chen lấn, xô đẩy để nhanh chóng có một suất vào trong trụ sở. Ảnh: Duy Anh.

Mất công mất việc

Mòn mỏi xếp hàng nộp hồ sơ, rồi lại chờ số thứ tự, thế nhưng nhiều người dân dù đi mất 3-4 ngày, hay thậm chí cả tuần vẫn không giải quyết được công việc.

Vũ Đức Tiến (27 tuổi, Thái Nguyên) gục xuống trong dãy chờ xếp hàng. Đến từ 4h30, chàng trai không giấu nổi sự mệt mỏi khi vừa thiếu ngủ, vừa kiệt sức khi không đi vệ sinh hay ăn uống gì suốt bốn tiếng liền.

Đức Tiến được công ty tạo điều kiện cử đi du học ngành Kỹ thuật Cơ điện tử, nhập học trong tháng 9. Đây là lần thứ ba anh xếp hàng xin dấu xác nhận lãnh sự nhưng vẫn chưa xong.

Mỗi lần đến Cục Lãnh sự là một lần Đức Tiến dành cả ngày chờ đợi, xin nghỉ việc ở công ty. Thế nhưng nhiều khi đến sớm, chàng trai lại bị chèn ép bởi đám đông thuê xếp chỗ.

"Lúc 4h hơn tôi đến, trước mặt chỉ có một dãy xếp hàng. Thế nhưng đến 7h, không hiểu sao đã có 3 hàng chen lên trên. Tôi bất lực khi cố gắng đến sớm nhưng lại bị đẩy lùi xuống dưới", Tiến nói.

Đức Tiến quan sát xung quanh thấy nhiều "cò" nhận xếp hàng thuê. Những người này thường mang tập tài liệu dày cộm, chen cùng những người xếp chỗ. Họ đánh dấu nhau bằng những chiếc ghế nhựa cùng màu sắc. Khi Cục Lãnh sự sắp làm việc, "cò" chen lên phía trước đẩy những người dân tự túc đi làm dấu phải lui xuống phía sau.

"Khi 'cò' xếp hàng và quét mã ra số chờ xong, những người thuê 'cò' sẽ lấy số đó vào làm việc. 'Cò' chỉ giải quyết được khâu xếp hàng thôi vì đến lúc làm thủ tục, cơ quan lãnh sự yêu cầu chính chủ. Tuy nhiên, những người đi xếp một mình như tôi rất bực khi công sức xếp hàng bị tranh mất", Tiến cho hay.

Nguyễn Toàn (chống tay) mệt mỏi khi trải qua hai lần phải đi xếp hàng từ sáng sớm. Ảnh: Duy Anh.

Ngồi cạnh bên, Nguyễn Toàn (24 tuổi, Vĩnh Phúc) cũng đang nhễ nhại mồ hôi chờ làm thủ tục xin dấu xác nhận lãnh sự cho việc du học Đài Loan. Toàn dự định nhập học vào ngày 5/9, thế nhưng việc tắc nghẽn xin dấu ở Cục Lãnh sự buộc anh phải xin trường hoãn lịch đến cuối tháng 9.

Toàn đã hai lần đến xếp chỗ, đều chờ từ 4h nhưng vẫn chịu cảnh xếp dãy gần cuối. "Tôi xác định mất ít nhất 2-3 ngày, bỏ cả đi làm để quyết xin được chứng nhận mới thôi. Giờ sắp đi du học rồi mà thủ tục vẫn căng thẳng quá", anh ngao ngán.

Toàn cho rằng Cục Lãnh sự cần quan tâm hơn đến việc xếp hàng và giải quyết giấy tờ của người dân, không nên chỉ đến giờ làm việc mới cho cán bộ ra dàn xếp chỗ.

"Người dân có người này người kia, đều muốn làm sớm nên xảy ra nhiều chuyện không hay như chen lấn, xô đẩy. Dù thế nào họ cũng tìm được cách lách. Tôi mong các cán bộ Cục Lãnh sự sẽ quan tâm đến vấn đề này", Toàn bày tỏ.

Người dân ngủ gục xuống khi phải chờ xếp hàng quá lâu. Ảnh: Vân Trang - Duy Anh.

Cẩn thận nộp hồ sơ, tránh bị cò mồi dụ dỗ

Trong khi đó, Cục Lãnh sự khuyến cáo người dân tìm hiểu kỹ về thủ tục và quy trình hành chính. Người đi nộp hồ sơ cần tránh các đối tượng môi giới lôi kéo, dụ dỗ hoặc thu tiền dịch vụ ngoài quy định, thậm chí bị lừa đảo dẫn đến việc mất hồ sơ gốc.

Trong trường hợp trực tiếp đến nộp hồ sơ, Cục Lãnh sự khuyến khích đặt hẹn trước theo địa chỉ: https://dichvucong.mofa.gov.vn.

Điều kiện là họ tên của người nộp phải trùng với họ tên của người được cấp giấy tờ. Thời điểm và ngày đặt chỗ là thời điểm hiện tại, tương lai và phải để trống số thứ tự xếp hàng.

Lợi thế của việc đặt lịch hẹn online là người dân không cần quét tờ khai để xếp hàng. Thay vào đó, họ chỉ cần chờ đến lượt theo số tờ khai.

Tuy cho phép người dân đặt lịch hẹn online trước, thực tế tình trạng chen lấn xô đẩy trước cổng Cục Lãnh sự vẫn diễn ra thường xuyên. Cán bộ của Cục chỉ xuất hiện kiểm soát khi đến giờ làm việc. Nhiều người dân mong Cục Lãnh sự có trách nhiệm hơn trong việc quản lý và làm hồ sơ giấy tờ; đồng thời, cải thiện quy trình nộp, giảm thiểu công sức và thời gian người dân cần bỏ ra khi đến trụ sở.