Theo báo cáo Cập nhật Tình hình Kinh tế vĩ mô Việt Nam tháng 5 của Ngân hàng Thế giới (WB), nền kinh tế Việt Nam đang lấy được đà phục hồi. Tuy nhiên, WB cho rằng Việt Nam cần thận trọng với lạm phát và rủi ro nhu cầu toàn cầu yếu hơn, cũng như gián đoạn nguồn cung ảnh hưởng đến triển vọng kinh tế.
Theo báo cáo của WB, chỉ số sản xuất công nghiệp tháng 4 tăng 9,4% (so cùng kỳ năm trước), tương đương tốc độ tăng trưởng trước đại dịch. Sản xuất sản phẩm may mặc, giày dép, điện tử, thiết bị điện và sản phẩm kim loại là những ngành năng động nhất, ghi nhận tốc độ tăng trưởng 2 con số.
Tuy nhiên, sản xuất máy móc, thiết bị lại tăng trưởng chậm hơn, với tốc độ giảm từ 26,6% (so cùng kỳ năm trước) trong tháng 3 xuống chỉ còn 5,1% trong tháng 4 (so cùng kỳ năm trước).
Sự giảm tốc này có liên quan đến gián đoạn chuỗi cung ứng do tình trạng phong tỏa ở Trung Quốc đã dẫn đến nhập khẩu máy móc, thiết bị từ thị trường này giảm mạnh trong 2 tháng qua.
 |
Sản xuất công nghiệp tiếp tục đà tăng trưởng vững chắc. |
Lấy được đà phục hồi
Tăng trưởng doanh thu bán lẻ được nâng từ 10,4% trong tháng 3 (so cùng kỳ năm trước) lên 12,1% trong tháng 4 (so cùng kỳ năm trước).
Ngoại trừ tốc độ tăng cao bất thường trong tháng 4/2021 chủ yếu do hiệu ứng cơ sở thấp thì đây là lần đầu tiên tăng trưởng doanh thu bán lẻ quay về sát với tốc độ trước đại dịch.
Kết quả đáng chú ý này phản ánh cả sự tăng trưởng vững chắc của doanh thu bán lẻ hàng hóa (tăng 12,4% so cùng kỳ năm trước), và sự hồi phục mạnh mẽ của doanh thu dịch vụ tiêu dùng, với tốc độ tăng trưởng 11% trong tháng 4 (so cùng kỳ năm trước), gần gấp đôi so với tốc độ tăng trong tháng 3.
Kim ngạch xuất khẩu hàng hóa tăng tốc từ 17% trong tháng 3 (so cùng kỳ năm trước) lên 25,2% trong tháng 4 (so cùng kỳ năm trước), trong khi tăng trưởng nhập khẩu nhích nhẹ từ 14,6% lên 16,5% (so cùng kỳ năm trước). Xuất khẩu các sản phẩm chính và xuất khẩu sang các thị trường chủ lực đều tăng trưởng tương đối tốt.
 |
Cán cân thương mại hàng hóa thặng dư 0,8 tỷ USD trong tháng 4. |
Nhập khẩu tăng chậm hơn xuất khẩu phần lớn phản ánh nhập khẩu từ Trung Quốc giảm tốc do quốc gia này thực hiện phong tỏa nhằm kiểm soát đợt lây nhiễm Covid-19 mới bùng phát.
Kim ngạch nhập khẩu máy móc, thiết bị từ Trung Quốc, chiếm hơn 1/5 tổng kim ngạch nhập khẩu của Việt Nam từ thị trường này và khoảng 1/2 tổng kim ngạch nhập khẩu máy móc, thiết bị của Việt Nam từ thế giới, bị ảnh hưởng nặng nhất, giảm 15,2% trong tháng 3 (so cùng kỳ năm trước) và 6,4% trong tháng 4 (so cùng kỳ năm trước), 2 tháng giảm đầu tiên kể từ tháng 6/2020.
Do xuất khẩu của Việt Nam phụ thuộc nhiều vào nguyên liệu và linh kiện nhập khẩu từ Trung Quốc nên gián đoạn chuỗi cung ứng kéo dài có thể ảnh hưởng tiêu cực đến xuất khẩu của Việt Nam trong những tháng tới.
Vốn FDI đăng ký đạt 1,9 tỷ USD trong tháng 4, giảm 12,6% so với cùng kỳ năm trước. Với tác động của cuộc chiến tranh tại Ukraine và điều kiện tài chính toàn cầu đang thắt chặt, bất định toàn cầu gia tăng có thể đã khiến các nhà đầu tư trở nên thận trọng hơn.
Một số rủi ro
Lạm phát chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tăng từ 2,4% trong tháng 3 (so cùng kỳ năm trước) lên 2,6% trong tháng 4 (so cùng kỳ năm trước). Sau 3 tháng liên tiếp tăng nhanh, giá xăng tháng 4 giảm 2,5% (so với tháng trước), phản ánh xu hướng toàn cầu, trong khi giá dầu diesel tăng 7,0% (so tháng trước).
So với 1 năm trước, giá xăng dầu vẫn cao hơn gần 50% và vì vậy, tiếp tục là yếu tố đóng góp vào lạm phát lớn nhất thông qua nhóm giao thông. Giá lương thực, thực phẩm trong tháng 4 tăng 1,1% (so cùng kỳ năm trước), tương đương với tỷ lệ tăng trong tháng 3.
Giá cả gia tăng thể hiện tác động của cả yếu tố cung và yếu tố cầu. Về cung, một phần tăng trong giá hàng hóa thế giới và chi phí giao thông đã được chuyển sang giá lương thực, thực phẩm và các mặt hàng khác trong nước. Lạm phát do cầu kéo cũng bắt đầu hoạt động khi mà nhu cầu trong nước vốn đang củng cố lại được đẩy mạnh hơn nhờ người dân tăng chi tiêu cho 2 kỳ nghỉ lễ dài.
 |
Lạm phát nhích lên nhưng vẫn dưới mục tiêu 4%. |
"Nền kinh tế Việt Nam đang lấy được đà phục hồi bất chấp bất định toàn cầu gia tăng liên quan đến cuộc chiến tranh kéo dài ở Ukraine, giá hàng hóa thế giới tăng và điều kiện tài chính toàn cầu đang thắt chặt", báo cáo của WB nhận định.
Mặc dù vậy, theo WB, các cấp có thẩm quyền vẫn cần thận trọng với lạm phát và các rủi ro đối với việc duy trì tăng trưởng xuất khẩu mạnh mẽ như hiện nay. Cả lạm phát cơ bản và giá lương thực, thực phẩm đều tiếp tục nhích lên, cho thấy cần phải theo dõi chặt chẽ.
Gián đoạn chuỗi cung ứng có thể tiếp tục nâng giá nhập khẩu và ảnh hưởng tiêu cực đến tỷ giá thương mại vốn đã xấu đi đáng kể trong quý I. Mỹ, Liên minh Châu Âu và Trung Quốc - 3 đối tác thương mại lớn nhất của Việt Nam - được dự báo đạt tốc độ tăng trưởng thấp hơn dự kiến trong năm 2022, và điều này có thể ảnh hưởng đến viễn cảnh xuất khẩu của Việt Nam.
"Cuối cùng, vì Trung Quốc là thị trường xuất khẩu lớn thứ 2 và là nguồn nhập khẩu lớn nhất của Việt Nam nên tác động toàn phần của tình trạng phong tỏa ở quốc gia này đối với hoạt động sản xuất công nghiệp chế biến, chế tạo và xuất khẩu của Việt Nam sẽ còn được cảm nhận trong những tháng tới", WB cảnh báo.
Điều này cho thấy đa dạng hóa đối tác thương mại sẽ là một cân nhắc chiến lược an toàn để giảm nhẹ rủi ro và đảm bảo tăng trưởng xuất khẩu được duy trì.
