Sau thời gian dài chống chọi với bệnh tật, đạo diễn Long Vân đã qua đời ở tuổi 87. Sự ra đi của ông khiến cho nhiều thế hệ khán giả yêu phim ảnh cảm thấy tiếc nuối.
Lúc sinh thời, đạo diễn Long Vân có một sự nghiệp lẫy lừng. Một thời, ông được nhắc đến là một hiện tượng của điện ảnh với đề tài người lính và cuộc đấu tranh cách mạng của dân tộc, bởi những bộ phim ông làm đạo diễn có sức sống mãnh liệt trong lòng công chúng.
 |
| Đạo diễn Long Vân qua đời ở tuổi 87. |
Đạo diễn Long Vân sinh năm 1936 tại Hà Nội, sau đó cùng gia đình theo kháng chiến lên Thái Nguyên. Năm 14 tuổi, ông được gửi sang học tập tại Trung Quốc cùng GS Nguyễn Lân Dũng, GS Hồ Ngọc Đại.
Năm 1955, ông tốt nghiệp Sư phạm và gắn bó với nghề dạy học cho đến sau này chuyển hướng sang điện ảnh. Ông thuộc thế hệ đạo diễn trưởng thành trước 1975.
Sau khi tốt nghiệp, ông mất 15 năm đi làm Phó đạo diễn cho lớp đạo diễn đàn anh như Phạm Kỳ Nam, Huy Thành, Bạch Diệp, Nông Ích Đạt…
Bộ phim đầu tay do ông đạo diễn là Tiếng gọi phía trước năm 1979 do nhà văn Phù Thăng làm biên kịch từng đoạt giải thưởng Liên hoan phim quốc tế tại Moskva. Sau đó là các phim Nơi gặp gỡ của tình yêu và Cho cả ngày mai.
Tuy nhiên tên tuổi đạo diễn Long Vân gắn liền với phim Biệt động Sài Gòn, bộ phim màu đầu tiên của nền điện ảnh cách mạng Việt Nam được công chiếu năm 1985. Bộ phim về lực lượng biệt động Sài Gòn của đạo diễn Long Vân phát hành năm 1986 đã lập nhiều kỷ lục về số lượng người xem, gây sốt dư luận và là bệ phóng của loạt diễn viên từ vai chính đến vai phụ.
Biệt động Sài Gòn gồm 4 tập: Điểm hẹn, Tĩnh lặng, Cơn giông và Trả lại tên cho em. Phim do Lê Phương và Nguyễn Thanh viết kịch bản và được Long Vân làm đạo diễn. Bộ phim được bấm máy từ năm 1982 và kéo dài khoảng 4 năm.
Đạo diễn Long Vân từng kể ban đầu phim có tên Thiên thần ra trận. Tuy nhiên ông được Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh (khi ấy là Bí thư Thành ủy TP.HCM) góp ý đổi tên thành Biệt động Sài Gòn để "cho đúng với thực tế đã diễn ra, thiên thần làm sao lập được chiến công như những chiến sĩ biệt động". Nhờ lời góp ý này, ông quyết định đổi tên bộ phim của mình.
Bộ phim hành động hấp dẫn đã lập kỷ lục về lượng khán giả khi có tới chục triệu lượt người xem vào những năm cuối thập niên 80 của thế kỷ trước.
Cho đến tận bây giờ, những diễn viên được ông tuyển chọn để vào các vai chính trong phim Biệt động Sài Gòn đều trở thành những vai diễn “đóng đinh” trong lòng khán giả như NSƯT Thanh Loan với vai ni cô Huyền Trang, NSƯT Quang Thái trong vai Tư Chung, NSƯT Hà Xuyên vai Ngọc Mai, nghệ sĩ Thương Tín trong vai Sáu Tâm...
 |
| "Biệt động Sài Gòn" của đạo diễn Long Vân trở thành huyền thoại điện ảnh. |
Sau Biệt động Sài Gòn, đạo diễn Long Vân lần đầu tiên đưa hình tượng lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc thể hiện trên màn ảnh rộng với bộ phim Hẹn gặp lại Sài Gòn.
Bộ phim do Thành ủy TP.HCM đặt hàng và ông Vũ Kỳ - thư kí cho Bác Hồ được mời làm cố vấn chính trị cho phim. Phim khởi quay năm 1987, trong điều kiện cực kỳ khó khăn về kinh phí. Mặc dù vậy nhưng đạo diễn Long Vân nhất quyết không thể làm cẩu thả.
Sau này, đạo diễn Long Vân tiếp tục làm các phim Giải phóng Sài Gòn, Tiếng gọi phía trước, Cho cả ngày mai, Nơi gặp gỡ của tình yêu, Những người không mang họ...
Trong đó, Giải phóng Sài Gòn là phim đã tái hiện những khoảnh khắc lịch sử hoành tráng nhất trong các phim làm về đề tài chiến tranh của Việt Nam. Đó là những đại cảnh khói lửa ngùn ngụt, xe tăng rầm rập băng lên, những chiến binh từ hai phía xốc tới bắn như vãi đạn, sân bay bị pháo kích dữ dội, những ụ súng bị hất tung bởi đạn pháo và trên trời trực thăng gầm rú liên hồi...
Khoảng năm 2006, ông được đặt hàng làm phim về ngành công an và Những đứa con biệt động Sài Gòn tiếp tục ra đời. Tại Liên hoan phim truyền hình lần thứ 31 tổ chức ở Đà Nẵng, bộ phim này đã được khán giả bình chọn là bộ phim xuất sắc nhất năm 2011 - 2012 do Tạp chí Truyền hình tổ chức.
Tới thời điểm hiện tại, những của đạo diễn Long Vân vẫn được nhiều khán giả nhớ tới. Trong đó, Biệt động Sài Gòn vẫn được xem là huyền thoại của nền phim ảnh Việt Nam. Từng nhân vật cho tới những cảnh quay kinh điển đã đi sâu vào tâm trí khán giả nhiều thế hệ.
