Từ lâu, sushi đã được xem là món ăn truyền thống của Nhật Bản, với các sản phẩm có mức giá từ bình dân, đến siêu đắt đỏ. Trong đó, sushi cá ngừ (thường được biết tới với tên gọi Kuro maguro) được xem là một trong những món đắt đỏ nhất, với mức giá tại các cửa hàng bình dân thường không dưới 1 USD, và có thể lên đến 65 USD nếu được làm từ những con cá ngừ đặc biệt.
 |
| Phần thịt bụng của những con cá ngừ vây xanh (toro) sẽ tạo nên món ăn đắt đỏ nhất thế giới. Ảnh: The Richest. |
Mỗi năm, thế giới lại đổ dồn sự chú ý về chợ cá Tsukiji (Tokyo, Nhật Bản) trong phiên đấu giá đầu năm để xem mức giá của những con cá ngừ vây xanh quý hiếm. Và hầu như năm nào cũng vậy, kỷ lục mới luôn được xác lập với mức giá hàng tỷ đồng, khiến mỗi lát sushi có thể được bán tới tiền triệu. Điều này cũng khiến nhiều quốc gia có tiềm năng và trữ lượng đánh bắt cá ngừ đại dương lớn, trong đó có Việt Nam, tìm đường đưa sản phẩm của mình sang Nhật với mục tiêu có thể bán được cho những nhà hàng làm sushi.
Thực tế, giá cá ngừ tại Nhật không phải lúc nào cũng đắt đỏ đến thế. The Independent cho biết, có một thời gian dài, ngay cả ở Nhật, cá ngừ vây xanh được xem là loại thịt thấp cấp, phế phẩm, vì chúng có vị nhạt nhẽo. Thậm chí, loài cá này còn bị loại ra khỏi danh sách những thức ăn dành cho người, và chỉ được dùng để làm thức ăn cho mèo. Mọi chuyện đổi khác vào thập niên 1980, khi cá ngừ vây xanh dần được dùng làm nguyên liệu cho món sushi, và giá trị của món cá tầm thường này đã bước sang một trang mới.| Cách đánh bắt đặc biệt của người Nhật đã khiến giá cá ngừ ở đây có mức cao nhất thế giới, với kỷ lục năm 2012 là 735.000 USD cho con cá nặng 239 kg. Ảnh: The Independent. |
Với nhu cầu ngày càng tăng, cá ngừ trở thành mục tiêu của những chuyến đi biển dài ngày của các ngư dân khu vực Thái Bình Dương, Địa Trung Hải. Việc đánh bắt quá mức với niềm tin "đây là nguồn lợi không bao giờ cạn" đã đẩy trữ lượng cá ngừ toàn cầu giảm xuống chỉ còn 10% trong vòng 30 năm. The Independent dẫn chứng, mỗi năm, người Nhật tiêu thụ khoảng 3/4 lượng cá ngừ vây xanh khai thác được trên thế giới, và 80% lượng cá ngừ đánh bắt từ Địa Trung Hải sẽ kết thúc số phận của chúng trên bàn ăn của người Nhật.
Trữ lượng giảm khiến ngư dân không còn cách nào khác ngoài việc khai thác những con cá có cân nặng ít, thậm chí chưa đến tuổi sinh sản. Nếu như thời kỳ đầu, cá ngừ vây xanh đánh bắt được có thể đạt kích thước 3m và cân nặng 450 kg, thì ngày nay, những con cá nặng tới 180 kg rất hiếm khi xuất hiện. Ngược lại, cá ngừ vây xanh trọng lượng dưới 36 kg (chưa đủ cân nặng trưởng thành) lại được bán rộng rãi hơn. Giờ đây, thị trường cá ngừ còn trở thành mục tiêu đầu cơ và lũng đoạn của nhiều tổ chức xã hội đen, khiến giá những con cá ngày càng trở nên đắt đỏ hơn bao giờ hết.
Một điều đặc biệt làm nên mức giá đắt đỏ của những lát sushi cá ngừ tại Nhật là quy trình đánh bắt, bảo quản thịt cá cực kỳ khắt khe. Theo đó, những con cá phải được câu từ từ từng con một, nhưng giết một cách nhanh chóng, để cá không vùng vẫy hay mất máu. Thông thường, ngư dân sẽ dùng một con dao nhọn để chọc thẳng vào não cá, sau đó mổ lấy nội tạng, ngâm nước đá nửa tiếng rồi bảo quản trong hầm đá không quá 10 ngày trước khi đem đi bán.
Cá ngừ đại dương của Việt Nam đã từng được mang sang Nhật rao bán, nhưng phần lớn chỉ được tiêu thụ dưới dạng đồ hộp với giá 3 USD/kg. Tuy bị chê tại Nhật, cá ngừ đại dương hiện vẫn là nguyên liệu chính trong các nhà hàng Nhật ở Việt Nam, và được nhiều khách Nhật ưa thích, đánh giá cao.
