Vì sao Iran điều biệt kích bắt tàu chở dầu tới Mỹ?

Một tàu chở dầu đã bị Hải quân Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran bắt giữ khi đang đi qua vùng biển quốc tế ở vịnh Oman - tuyến đường thủy quan trọng với thương mại dầu mỏ thế giới.

Con tàu - được hạm đội 5 của Hải quân Mỹ xác định là mang tên Advantage Sweet - đã phát tín hiệu cầu cứu vào khoảng 13h15 ngày 27/4 (giờ địa phương).

Iran bắt giữ tàu Advantage Sweet đang chở dầu đến Houston, Mỹ hôm 27/4. Ảnh: Fleetmon.

Vì sao con tàu bị bắt giữ?

Hãng tin nhà nước Iran (IRNA) cho biết tàu chở dầu Advantage Sweet bị bắt giữ sau khi “va chạm với một tàu Iran vào cuối ngày 26/4 ở Vịnh Ba Tư, khiến một số thủy thủ đoàn Iran bị thương và mất tích”.

“Trong chiến dịch này, tàu khu trục Binder của hải quân đã bắt giữ con tàu vi phạm đang chạy trốn và hướng nó đến vùng ven biển của Cộng hòa Hồi giáo Iran”, bản tin cho biết thêm.

Hãng tin cũng phát sóng một đoạn phim về vụ bắt giữ cho thấy các biệt kích Iran đu dây từ trực thăng nhảy xuống boong tàu Advantage Sweet bằng dây thừng.

Nhưng theo hãng tin AP của Mỹ, tàu Advantage Sweet không có hành vi bất thường nào khi đi qua vịnh Ba Tư và eo biển Hormuz.

Trong khi đó, tờ Financial Times dẫn lời một quan chức Mỹ cho biết "vụ việc hôm 27/4 dường như nhằm trả đũa việc trước đó Washington đã bắt giữ tàu của Iran".

Các nguồn thạo tin nói với Financial Times rằng Bộ Tư pháp Mỹ gần đây đã bắt giữ tàu chở dầu thô Suez Rajan của Iran với sự hợp tác của ít nhất một công ty liên quan, trong bối cảnh Washington tăng cường thực thi các biện pháp trừng phạt với Tehran.

Suez Rajan bị giám sát kể từ khi bị cáo buộc tiếp nhận một lô hàng dầu của Iran từ một con tàu khác gần Singapore và chuẩn bị chuyển đến Trung Quốc. Bộ Tư pháp Mỹ từ chối bình luận về vụ việc.

Tàu Advantage Sweet vận chuyển hàng hóa gì?

Theo AP, tàu Advantage Sweet chở dầu thô của Kuwait đến tập đoàn Chevron có trụ sở tại California. Con tàu dự kiến cập cảng Houston, bang Texas (Mỹ) vào ngày 7/6, theo dữ liệu trên trang MarineTraffic.com.

Advantage Sweet được đóng vào năm 2012 bởi công ty Công nghiệp nặng Samsung (Hàn Quốc). Con tàu này đang hoạt động theo hợp đồng thuê ngắn hạn của tập đoàn Chevron, một trong những công ty dầu mỏ lớn nhất nước Mỹ.

Có bao nhiêu thủy thủ trên tàu?

Theo nhiều nguồn tin, tàu Advantage Sweet có 24 thành viên thủy thủ đoàn, tất cả đều là công dân Ấn Độ.

“Sự an toàn và phúc lợi của các thành viên thủy thủ đoàn là ưu tiên số một của chúng tôi. Kinh nghiệm từ những vụ việc tương tự cho thấy thủy thủ đoàn của các con tàu bị bắt trong trường hợp này sẽ không gặp nguy hiểm”, Houston Chronicle dẫn tuyên bố của Advantage Tankers, công ty Thổ Nhĩ Kỳ đang quản lý con tàu.

Mỹ phản ứng ra sao?

Hải quân Mỹ đã lên án vụ bắt giữ và kêu gọi Iran thả con tàu. “Các hành động của Iran trái với luật pháp quốc tế, gây nhiễu loạn an ninh và ổn định khu vực. Chính phủ Iran nên thả tàu chở dầu ngay lập tức”, quân đội Mỹ thông báo.

Phát ngôn viên của tập đoàn Chevron, Christine Dobbyn, cũng cho biết công ty đã nắm được thông tin liên quan tới Advantage Sweet. “Chúng tôi đang liên hệ với đơn vị vận hành tàu với hy vọng giải quyết tình hình càng sớm càng tốt”, bà Dobbyn nói.

Từng có vụ việc tương tự nào?

Hạm đội 5 cho biết tàu Advantage Sweet là tàu thương mại thứ 5 ở Trung Đông bị Iran bắt giữ trong những năm gần đây. Vào tháng 5/2022, Iran đã bắt giữ hai tàu chở dầu của Hy Lạp và giữ chúng cho đến tháng 11.

Những vụ việc này bắt đầu xảy ra sau khi Mỹ rút khỏi thỏa thuận hạt nhân giữa Iran và các cường quốc dưới thời cựu Tổng thống Donald Trump.

Ngoài ra, Hải quân Mỹ từng cáo buộc Iran tiến hành các vụ tấn công làm hư hại tàu chở dầu vào năm 2019, cũng như tấn công bằng máy bay không người lái vào một tàu chở dầu có liên hệ với Israel khiến 2 thành viên thủy thủ đoàn người châu Âu thiệt mạng vào năm 2021.

Tehran phủ nhận các cáo buộc, theo Times of Israel.