'Văn học Nga muốn thu hút độc giả cần diện mạo mới'

Bên lề tọa đàm “Còn mãi những cánh buồm đỏ thắm” – Sức sống những tác phẩm văn học thiếu nhi đến từ xứ sở Bạch Dương được tổ chức ngày 23/9, bà Vũ Quỳnh Liên – Phó giám đốc NXB Kim Đồng – chia sẻ câu chuyện “bếp núc” khi thực hiện tủ sách văn học thiếu nhi Nga.

- Điều gì khiến NXB chủ trương thực hiện tủ sách “Văn học Nga – Tác phẩm chọn lọc”?

- Thực ra, văn học Nga đã được NXB Kim Đồng xuất bản từ những năm 1960. Thời ấy chúng tôi còn xuất bản nhiều hơn; vì đội ngũ dịch giả khi ấy đông, các dịch giả rất nhiệt tình. Các vấn đề về bản quyền lúc đó cũng không quá phải tuân thủ như bây giờ.

Đầu những năm 1980, chúng tôi tiếp tục phối hợp với NXB Cầu Vồng của Nga cho ra đời nhiều ấn bản hay, đẹp. Tới năm 2004, Kim Đồng có sự kết hợp với Trung tâm Văn hóa Ngôn ngữ Đông Tây xuất bản 50 tác phẩm văn học Nga.

Trên cơ sở truyền thống ấy, lần này chúng tôi tiếp tục xuất bản văn học Nga trở lại.

- Trong lần trở lại này, các cuốn sách có gì khác so với những lần phát hành trước?

- Lần này chúng tôi tuyển chọn ra những tác phẩm cho thiếu nhi. Cũng là sự trở lại của các tác phẩm kinh điển của văn học Nga thôi, nhưng chúng mang diện mạo mới.

Để được một lứa độc giả đón nhận, sách phải có hình thức mới, thu hút các em hơn. Điểm khác biệt nữa là, các tác phẩm này đều được liên hệ mua bản quyền, được làm việc chính thức với các dịch giả.

- Tới nay tủ sách đã in được những tác phẩm nào?

- Tủ sách đã in được 16 tác phẩm kinh điển, như: Thép đã tôi thế đấy (Nikolai A. Ostrovsky), Dagestan của tôi (Rasul Gamzatov), Người cá, Bột mỳ vĩnh cửu (Alexander R. Belyaev), Chiếc nhẫn bằng thép (K. Paustovsky)…

Không chỉ in lại tác phẩm kinh điển, NXB cũng khai thác các tác phẩm đương đại. Như Người lớn bé nhỏ là một bộ sách mới, do dịch giả trẻ đảm nhiệm. Tới nay có sáu tác phẩm mới của văn học Nga được xuất bản. Trong tương lai chúng tôi sẽ tiếp tục khai thác tiếp.

Một số tác phẩm văn học thiếu nhi Nga trở lại trong năm 2016. Ảnh: KĐ

- Công tác chuẩn bị, dịch thuật được NXB tổ chức như thế nào?

- Quá trình triển khai chuẩn bị để tủ sách ra mắt gần hai năm. Trong đó có những tác phẩm mới thì chúng tôi dịch mới. Có những tác phẩm đã xuất bản trước đây, nhưng này được dịch lại, như tác phẩm Vichia Maleev ở nhà và ở trường chúng tôi nhờ dịch giả Thụy Anh chuyển ngữ lại.

Những bản dịch đã tốt, ghi dấu ấn trong lòng độc giả rồi thì chúng tôi sử dụng những bản dịch cũ.

- Đã có nền tảng xuất bản văn học Nga, nên Kim Đồng có những thuận lợi. Bên cạnh đó, NXB gặp khó khăn gì khi thực hiện bộ sách này?

- Trước tiên là vấn đề tác quyền. Trước đây các tác phẩm đều thuộc nền văn học Liên bang Xô viết. Tuy nhiên, giờ đây đã chia thành văn học các nước cộng hòa nhỏ. Vì chia thành những nước nhỏ như vậy nên việc liên hệ bản quyền khá phức tạp.

Hầu hết tên các nhân vật trước đây là phiên âm, giờ chúng tôi để lại theo tên tiếng Latin. Quá trình làm lại cũng khá mất công.

- Theo chị, văn học thiếu nhi Nga ngày nay được đón nhận ra sao tại Việt Nam?

- Tôi rất mừng vì tủ sách mới ra đời vào tháng 6 thôi, mỗi cuốn in 2.000 bản, tới nay hơn hai tháng nhưng đã sắp tái bản. Còn những cuốn sách như Buratino, Mít Đặc và Biết Tuốt đã thành sách tái bản hàng năm của chúng tôi rồi.

- Trong tủ sách, phần lớn vẫn là tác phẩm cũ. NXB có khó khăn gì khi tiếp cận những tác phẩm đương đại của nền văn học Nga?

- Tại các hội chợ sách quốc tế, sự hiện diện của các nhà xuất bản Nga cũng rất khiêm tốn. Tác phẩm Nga ở thế giới cũng không quá đại chúng như những tác phẩm sử dụng tiếng Anh. Chúng tôi có những cộng tác viên ở Nga nói rằng hàng năm có hội chợ sách Moscow. Rất tiếc Kim Đồng chưa tham gia lần nào. Nhưng đó là nơi chúng tôi sẽ đến nếu muốn khai thác mảng văn học đương đại.