Vấn đề pháp lý vụ tiếp viên Vietnam Airlines vận chuyển 10 kg ma túy

Sáng 16/3, chuyến bay VN10 từ sân bay Charles de Gaulle (Pháp) hạ cánh xuống sân bay Tân Sơn Nhất (TP.HCM). Qua kiểm tra, lực lượng chức năng phát hiện trong hành lý của 4 nữ tiếp viên có hơn 10 kg ma túy đựng trong các hộp kem đánh răng. Công an TP.HCM phối hợp các đơn vị liên quan đang tạm giữ 4 người này để tiếp tục làm rõ sự việc.

Những tình huống pháp lý nào có thể xảy ra trong trường hợp này? Tương ứng với mỗi trường hợp, số phận pháp lý của các tiếp viên sẽ ra sao?

Số ma túy cất giấu trong các tuýp kem đánh răng. Ảnh: Hải quan TP.HCM.

Luật sư Dương Đức Thắng (Phó giám đốc Công ty Luật Myway) đánh giá từ những thông tin hiện có, chưa đủ căn cứ kết luận các tiếp viên Vietnam Airlines có phạm tội hay không. Với kinh nghiệm tham gia nhiều vụ án ma túy trong vai trò kiểm sát viên, ông Thắng nhận định cần tiếp tục xác minh, làm rõ nhiều yếu tố như: Ai là người đặt vấn đề giao hàng với các tiếp viên? Ai là người nhận hàng khi về Việt Nam? Mối quan hệ giữa các tiếp viên và người nhờ giao hàng, người nhận hàng như thế nào? Hay tiếp viên có biết về việc trong các kiện hàng đó có hàng cấm hay không?...

Về số tiền 10 triệu đồng, luật sư cho rằng cần làm rõ các tiếp viên sẽ được nhận số tiền này dưới hình thức nào, nhận từ cá nhân, tổ chức nào và việc phân chia cho mỗi cá nhân sẽ được tính ra sao.

"Cần tách riêng 4 tiếp viên để lấy lời khai, đảm bảo sự độc lập, tính khách quan trong quá trình xác minh. Căn cứ lời khai, ý chí chủ quan của họ về việc có biết số hàng mình mang về là ma túy hay không, kết hợp các tài liệu thu thập trong quá trình điều tra, cơ quan điều tra sẽ quyết định có khởi tố vụ án hình sự Vận chuyển trái phép chất ma túy hay không", luật sư phân tích.

Cũng theo dõi sự việc, luật sư Đặng Văn Cường (Trưởng Văn phòng luật sư Chính pháp) cho biết theo quy định của Bộ luật Hình sự 2015, yếu tố lỗi trong các tội danh liên quan tới ma túy như Vận chuyển, Mua bán, Tàng trữ trái phép chất ma túy... là lỗi cố ý trực tiếp. Do đó, ông Cường cũng nhìn nhận yếu tố then chốt để xác định trách nhiệm pháp lý của 4 nữ tiếp viên này là việc họ có biết trong số hàng hoá mình mang về có ma túy hay không.

Phân tích về tội Vận chuyển trái phép chất ma túy theo Điều 250 Bộ luật Hình sự 2015, luật sư cho biết chủ thể của tội danh này là bất kỳ người nào có đầy đủ năng lực trách nhiệm hình sự, thực hiện hành vi nhằm xâm phạm đến quy định của pháp luật về quản lý chất ma túy. Ngoài ra, những cá nhân, tổ chức xúi giục, giúp sức cho người thực hiện hành vi phạm tội cũng có thể chịu trách nhiệm hình sự tương tự.

Về mặt chủ quan, người phạm tội thực hiện hành vi với lỗi cố ý còn về mặt khách quan, hành vi này được thể hiện thông qua việc vận chuyển chất ma túy bằng các phương thức như bưu điện, đường hàng không, đường sắt, đường bộ, đường thuỷ và bằng các phương tiện khác nhau như ôtô, máy bay, tàu thủy…hoặc không có phương tiện như đi bộ mang vác chất ma túy. Hậu quả không phải dấu hiệu bắt buộc của tội này.

Tang vật được cơ quan chức năng thu giữ. Ảnh: Hải quan TP.HCM.

"Trách nhiệm chứng minh có hay không hành vi phạm tội của các tiếp viên thuộc về các cơ quan tiến hành tố tụng. Cơ quan tiến hành tố tụng sẽ căn cứ vào diễn biến hành vi, mức độ nhận thức, đặc điểm về nhân thân, các mối quan hệ của các nữ tiếp viên này và các tình tiết khác có liên quan để xác định họ có vi phạm pháp luật hình sự không. Việc xác định tội phạm cần căn cứ nhiều yếu tố trong hồ sơ, không chỉ phụ thuộc lời khai của các tiếp viên", luật sư Cường phân tích.

Theo luật sư, lời khai nhận tội không được coi là chứng cứ buộc tội nếu lời khai đó không phù hợp với các tài liệu chứng cứ khác để phản ánh sự thật khách quan. Do đó, việc các nữ tiếp viên có thừa nhận đây là chất ma túy hay không, thì không phải là vấn đề quan trọng.

Trường hợp các nữ tiếp viên này thừa nhận họ biết đây là chất ma túy, nhưng nội dung này không phù hợp với các tình tiết diễn biến của vụ việc, thì cũng không thể kết tội họ. Ngược lại, nếu các nữ tiếp viên này không thừa nhận số ma túy này do mình vận chuyển, nhưng cơ quan điều tra có căn cứ cho thấy các nữ tiếp viên này biết đây là chất ma túy nhưng vẫn cố tình vận chuyển thì sẽ khởi tố vụ án hình sự, khởi tố bị can về tội Vận chuyển trái phép chất ma túy mà không phụ thuộc vào việc bị can có nhận tội hay không.

Bình luận thêm về sự việc, ông Cường cho biết trong trường hợp có người trong nhóm tiếp viên biết có ma túy trong các tuýp kem đánh răng, nhưng vẫn nhờ xách hộ, sau đó nhờ những người còn lại xách cùng mà những người này không biết trong đó có ma túy thì những người xách cùng sẽ không phải chịu trách nhiệm hình sự.