Ngày 30/5, ông Arkady Babchenko, nhà báo người Nga được công bố là bị ám sát trước đó, đã bất ngờ xuất hiện tại một cuộc họp báo ở thủ đô Kiev trong tình trạng khỏe mạnh dưới sự bảo vệ của lực lượng an ninh Ukraine.
Người đứng đầu cơ quan an ninh Ukraine Vasily Gritsak cáo buộc mật vụ Nga đứng sau âm mưu ám sát Babchenko. Ông Gritsak cho biết đã nhận được thông tin về âm mưu này và phối hợp cùng nhà báo Nga lên kế hoạch “giả chết” để đánh lừa những kẻ ám sát.
Sự xuất hiện trở lại của ông Babchenko đã khiến nhiều người “sốc”, trong đó có giới chức Nga. Moscow mô tả các diễn biến tại Kiev liên quan tới nhà báo này là một “hành động khiêu khích chống Nga”.
 |
| Nhà báo Babchenko (giữa) xuất hiện tại cuộc họp báo hôm 30/5. Ảnh: Reuters |
Theo lời kể của nhà báo 41 tuổi, ông đã được thông báo một tháng trước đó về một âm mưu của Nga nhằm sát hại ông. Nhà báo người Nga nói rằng ông đã đồng ý tham gia một hoạt động chống khủng bố và được các cơ quan an ninh Ukraine liên lạc thường xuyên trong tháng qua.
Babchenko cho biết kế hoạch làm giả cái chết của ông được lực lượng an ninh Ukraine chuẩn bị trong 2 tháng. Kế hoạch được khởi động sau khi cơ quan an ninh Ukraine được thông báo về âm mưu của Nga, theo BBC.
Ông cho biết cơ quan an ninh Nga đã thuê một công dân Ukraine tìm kiếm những kẻ giết người chuyên nghiệp tại Ukraine. Công dân này đã tiếp cận một số người quen, trong đó có các cựu chiến binh, và đề nghị trả 30.000 USD cho hợp đồng ám sát.
Một trong số những người này sau đó nói lại âm mưu trên cho lực lượng an ninh Ukraine. Nhà chức trách Ukraine liền thông báo cho Babchenko về âm mưu này. Họ quyết định vạch mặt những kẻ bày mưu bằng cách dàn dựng một vụ ám sát giả.
Babchenko nói rằng người vợ Olga cùng các con của ông biết được kế hoạch này, nhưng ông đã công khai xin lỗi bà tại cuộc họp báo hôm 30/5. “Tôi vô cùng xin lỗi…nhưng không còn cách nào khác”, ông Babchenko bày tỏ.
 |
| Lực lượng an ninh canh gác trước nhà Babchenko sau "cái chết" của ông. Ảnh: Reuters |
Để vụ dàn dựng đáng tin, ngay sau khi thông tin về vụ ám sát được đưa ra, nhà chức trách Ukraine liền tuyên bố mở cuộc điều tra và thậm chí đăng tải một đoạn video được dàn dựng công phu sẵn trước đó.
Theo Deutsche Welle, đoạn video cho thấy kẻ tổ chức vụ ám sát giao hàng nghìn USD cho người đàn ông được giao nhiệm vụ bắn chết Babchenko. Tay súng này thật ra làm việc cho lực lượng an ninh Ukraine. Chỉ vài phút sau đó, thêm nhiều cảnh quay “gay cấn” được trình chiếu.
Lần này là một người ở tuổi trung niên bị bắt trên một con phố đông đúc. Người này đã bị các mật vụ Ukraine mặc thường phục đưa đi. Họ cho biết đây chính là người đã tổ chức âm mưu sát hại Babchenko.
Các “khâu” phản ứng cũng được đưa ra y hệt một vụ ám sát thông thường, từ việc triển khai an ninh, lên án, cho tới bày tỏ lòng thương tiếc…
Về việc lan truyền thông tin, khoảng sau 21h ngày 29/5, một người bạn của gia đình Babchenko đăng tải lên Facebook cho biết vợ của ông Babchenko đã gọi điện thông báo về việc ông Babchenko bị bắn chết tại nhà và đã được đưa tới bệnh viện. Có thể chủ nhân Facebook này cũng đã được thông báo trước về kế hoạch dàn dựng.
Để thêm thuyết phục, một bức ảnh cho thấy “thi thể” của Babchenko còn được đăng tải trên Facebook của ông Anton Herashchenko, cố vấn của Bộ trưởng Nội vụ Ukraine.
 |
| Ông Babchenko là một phóng viên chiến trường nổi tiếng của Nga. Ảnh: Reuters |
Bộ Ngoại giao Nga lên án vụ dàn dựng này. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga Maria Zakharova mô tả đây là “một trò lừa bịp” nhằm tạo “ảnh hưởng tuyên truyền”.
Ukraine đã đưa ra lời giải thích rõ ràng cho vụ dàn dựng, nhưng nhiều người bày tỏ không hài lòng với chiến thuật được lực lượng an ninh Ukraine sử dụng.
“Thật không thỏa đáng và vô cùng đáng tiếc khi cảnh sát Ukraine chơi đùa với sự thật, dù động cơ của họ là gì”, Christophe Deloire, người đứng đầu tổ chức Phóng viên không biên giới (RSF), nói với hãng tin AFP.
Trong khi đó, Ủy ban Bảo vệ Nhà báo (CPJ) của Mỹ yêu cầu nhà chức trách Ukraine giải thích “điều gì đòi hỏi phải sử dụng biện pháp quá khích” như vậy. CPJ mô tả trên Twitter rằng đây là “một tình huống không có tiền lệ”.
Nhà báo Babchenko rời khỏi Nga hồi năm 2017 sau một bài viết về vụ tai nạn của máy bay quân sự Nga Tu-154 khiến 92 người thiệt mạng. Ông đã nhận lời đe dọa tới tính mạng tại nhà riêng sau khi chỉ trích Nga là một “kẻ xâm lược” trên Facebook.
