Từ biểu tượng thành phố tới mồ chôn sau thảm kịch động đất Myanmar

Lực lượng cứu hộ làm việc tại hiện trường một tòa nhà sau trận động đất mạnh ở Mandalay, Myanmar. Ảnh: Reuters.

Nơi đây từng được quảng cáo có "nền móng chống động đất". Được xây dựng vào năm 2017, khu phức hợp Sky Villa Condominium cao 12 tầng, có quầy bar trên tầng thượng lớn nhất thành phố Mandalay, miền trung Myanmar và phòng tập thể dục với trang thiết bị hiện đại.

Sau trận động đất mạnh 7,7 độ hôm 28/3, nơi đây trở thành "ngôi mộ". Sky Villa là một trong những địa điểm chịu ảnh hưởng nặng nề nhất trong thảm kịch đã cướp đi sinh mạng của ít nhất 2.719 người khắp Myanmar.

Trước đó, Sky Villa là biểu tượng cho quá trình đô thị hóa nhanh chóng của thành phố Mandalay bất chấp giao tranh và chính trị bấp bênh kéo dài suốt 4 năm qua, theo New York Times.

Mùi tử khí nồng nặc

Do động đất, 5 tầng của tòa chung cư đã trượt thẳng xuống đất. Hôm 1/4, mùi tử khí nồng nặc trong không khí. Mùi xác chết đang phân hủy càng tệ hơn khi nhiệt độ cao tới 37-38 độ C, giữa lúc nhiều người tuyệt vọng bao quanh đống đổ nát tìm kiếm người thân.

"Làm ơn hãy nhanh lên", anh Sai Myo Tun - người đang ngóng tin em gái - hét lớn với đội tình nguyện đội mũ vàng và nhân viên cứu hộ Trung Quốc đang loay hoay gỡ đống bê tông, mảnh vỡ và thép. "Em gái tôi có thể vẫn sống sót nếu các anh nhanh tay".

Anh Sai Myo Tun cho biết em gái, hiện mang thai ba tháng, và chồng đã bị mắc kẹt dưới tòa nhà. Người em mua một căn hộ ở Sky Villa vào năm 2024.

Không rõ có bao nhiêu người chôn vùi dưới đống đổ nát.

"Các đội cứu hộ nói có thể không còn ai sống sót", Sai Myo Tun nói. "Nhưng tôi vẫn đang bám víu vào chút hy vọng".

Phân tích do Phòng thí nghiệm AI for Good của Microsoft thực hiện cho thấy 515 tòa nhà tại Mandalay bị hư hại từ 80-100%. Ảnh: Reuters.

Kyaw Gyi - một tình nguyện viên hỗ trợ cứu hộ tại Sky Villa - mô tả: "Mùi xác chết phân hủy ngày càng nồng, nên tôi cho rằng không còn người nào sống sót. Tôi ước tính ít nhất 100 người vẫn còn bên trong".

Người dân đặt chuối lên một chiếc bàn gần chung cư, như một cách để cầu nguyện.

Bà Daw Thet Tin có con gái và cháu gái sống trong Sky Villa. Bà đã túc trực suốt nhiều ngày tại một tu viện gần đó. "Lin Lin, con yêu, mẹ ở ngay đây!", bà hét về phía tòa nhà. "Các đội cứu hộ đang tìm cách cứu con, hãy mạnh mẽ lên!".

Bà Thet Tin không rời khỏi tu viện kể từ ngày xảy ra động đất: "Mỗi ngày, tôi đều cầu nguyện Đức Phật".

Có những nơi bị lãng quên

Trong những năm gần đây, Mandalay bùng nổ xây dựng, khi các hộp đêm sang trọng và các tòa nhà chung cư mọc lên. Mandalay - trung tâm nền văn hóa Phật giáo - là thành phố lớn thứ 2 Myanmar với khoảng 1,5 triệu dân và là nơi sinh sống của đa dạng tôn giáo, dân tộc. Nhiều người Trung Quốc đã đến đây từ thế kỷ XX.

Sau động đất, thành phố này như bị san phẳng. Một phân tích do Phòng thí nghiệm AI for Good của Microsoft thực hiện cho thấy 515 tòa nhà bị hư hại 80-100% và 1.524 tòa nhà khác chịu thiệt hại 20-80%. Không rõ những con số này chiếm bao nhiêu phần trăm tổng số tòa nhà trong thành phố.

Nhiều vùng nông thôn của Mandalay không được chú trọng khi đội cứu hộ tập trung vào các khu vực trung tâm thành phố. Một số là những khu vực nghèo đói, nơi người Hồi giáo - nhóm thiểu số ở Myanmar chủ yếu theo đạo Phật - tập trung.

"Họ không nhận được bất cứ sự hỗ trợ hay viện trợ nào, dù cũng có rất nhiều người chết tại đó", bà Melody Crisp từ Thr5ve - tổ chức phi lợi nhuận giúp đỡ các cộng đồng phải di dời - nói, cho biết thêm tại một số khu vực của Mandalay, chính quyền yêu cầu người dân trở về nhà trước 22h.

Người dân ngủ bên ngoài đường sau động đất ở Mandalay hôm 1/4. Ảnh: Reuters.

Nhiều gia đình đang ngủ trên vỉa hè trong thành phố và bị muỗi đốt vào ban đêm. Họ lo ngại nước sạch và thực phẩm sẽ sớm cạn kiệt.

Ông Haider Yaqub - Giám đốc quốc gia Myanmar của tổ chức Plan International về quyền trẻ em - đã trò chuyện với người dân để đánh giá nhu cầu của họ. Ông cho biết họ rất cần nơi trú ẩn và nhiên liệu để hỗ trợ các nỗ lực cứu hộ.

Nhiều công trình bị sập được coi là di tích lịch sử và tôn giáo như nhà thờ Hồi giáo, chùa chiền, tu viện. Trong một video đăng tải trên mạng xã hội, người dân than khóc khi chứng kiến đỉnh của một tu viện sụp đổ.

"Trong văn hóa Miến Điện, đặc biệt trong tín ngưỡng Phật giáo, việc đỉnh một ngôi chùa bị gãy là điềm báo rất xấu", tiến sĩ Min Zaw Oo - Giám đốc điều hành tại Viện nghiên cứu hòa bình và an ninh Myanmar - cho biết.

Nhiều người dân Mandalay không muốn chờ đợi để biết số phận sẽ đẩy họ đi đâu. Các dư chấn mỗi ngày khiến họ sợ hãi và trong những ngày gần đây, nhiều người đã rời khỏi thành phố.