Từ 72 tỉnh thành, nước ta giảm còn 38 sau sáp nhập 50 năm trước

Sau thắng lợi lịch sử mùa Xuân năm 1975, nước ta bước vào kỷ nguyên độc lập dân tộc. Hội nghị Hiệp thương chính trị thống nhất Tổ quốc đã tiến hành giữa đại diện hai miền Nam - Bắc đã tạo tiền đề thuận lợi cho quá trình thống nhất và hợp nhất hệ thống hành chính quốc gia trong toàn quốc.

Nghị quyết số 245- NQ/TW, Ban Chấp hành Trung ương Đảng Lao động Việt Nam ngày 20/9/1975. Nguồn: Trung tâm Lưu trữ quốc gia III, Phông Ban Tổ chức Cán bộ Chính phủ - Znews sao chụp lại.

Hợp các tỉnh nhỏ thành những tỉnh mới

Về việc hợp nhất các tỉnh, Nghị quyết số 245- NQ/TW ngày 20/9/1975 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng Lao động Việt Nam về việc bỏ khu, hợp tỉnh đã chỉ rõ: “Việc hợp các tỉnh nhỏ hiện nay thành những tỉnh mới là nhằm xây dựng các tỉnh thành những đơn vị kinh tế, kế hoạch và đơn vị hành chính có khả năng giải quyết đến mức cao nhất những yêu cầu về đẩy mạnh sản xuất, tổ chức đời sống vật chất, văn hóa của nhân dân, về củng cố quốc phòng, bảo vệ trị an và các khả năng đóng góp tốt nhất vào sự nghiệp chung của cả nước; đồng thời cũng để giảm bớt cấp trung gian, giảm bớt đầu mối trực thuộc Trung ương”.

Theo báo cáo về tình hình địa giới hành chính nước ta trong Tờ trình số 51/BCSĐ Ban cán sự Đảng Chính phủ ngày 24/8/1995, thì trước ngày thống nhất đất nước 30/4/1975 miền Bắc có 28 tỉnh, thành phố, đặc khu, còn miền Nam có 44 tỉnh, thành phố. Tổng cộng là 72 đơn vị hành chính cấp tỉnh trong cả nước.

Cuối năm 1975, Quốc hội ra nghị quyết bãi bỏ cấp khu, giải thể khu tự trị, hợp nhất đơn vị hành chính, sáp nhập hàng loạt tỉnh phía Bắc và Bắc Trung Bộ; đồng thời, tiến hành sáp nhập các đơn vị hành chính cấp tỉnh được thực hiện diện rộng trên khắp cả nước.

Nghị quyết ngày 27/12/1975 của Quốc hội về việc hợp nhất một số tỉnh. Nguồn: Trung tâm Lưu trữ quốc gia III, phông Quốc hội, hồ sơ 1573 - Znews sao chụp lại.

Thời điểm nước ta có số lượng đơn vị hành chính ít nhất

Theo Văn kiện Quốc hội toàn tập, Quốc hội đã quyết định sáp nhập nhiều tỉnh thành vào tháng 12/1975 và đầu năm 1976.

Ở miền Bắc, tỉnh Cao Bằng sáp nhập với Lạng Sơn thành Cao Lạng. Tuyên Quang sáp nhập với Hà Giang thành Hà Tuyên. Hòa Bình sáp nhập với Hà Tây thành Hà Sơn Bình. Nam Hà sáp nhập với Ninh Bình thành Hà Nam Ninh. Ba tỉnh Yên Bái, Lào Cai, Nghĩa Lộ sáp nhập thành Hoàng Liên Sơn.

Ngoài ra, miền Bắc còn có tỉnh Bắc Thái, Hà Bắc, Hải Hưng, Lai Châu, Quảng Ninh, Sơn La, Thái Bình, Vĩnh Phú và hai thành phố trực thuộc Trung ương Hà Nội, Hải Phòng.

Ở miền Trung, tỉnh Nghệ An và Hà Tĩnh sáp nhập thành Nghệ Tĩnh. Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên Huế và khu vực Vĩnh Linh sáp nhập thành tỉnh Bình Trị Thiên.

Hai tỉnh Quảng Nam, Quảng Đà sáp nhập thành Quảng Nam - Đà Nẵng. Quảng Ngãi sáp nhập với Bình Định thành Nghĩa Bình. Phú Yên và Khánh Hòa sáp nhập thành Phú Khánh. Ba tỉnh Ninh Thuận, Bình Thuận và Bình Tuy sáp nhập thành Thuận Hải.

Kon Tum và Gia Lai sáp nhập thành tỉnh Gia Lai - Kon Tum. Các tỉnh Thanh Hóa, Đăk Lăk, Lâm Đồng giữ nguyên từ trước đó.

Phụ lục 2, Tờ trình số 51/BCSĐ của Ban cán sự Đảng Chính phủ ngày 24/8/1995. Nguồn: Trung tâm Lưu trữ quốc gia III, phông Văn phòng chính phủ, hồ sơ 4247 - Znews sao chụp lại.

Ở Nam Bộ, năm 1976, Quốc hội đổi tên thành phố Sài Gòn - Gia Định là TP.HCM - thành phố trực thuộc trung ương.

Ba tỉnh Bình Dương, Bình Long, Phước Long sáp nhập thành tỉnh Sông Bé. Tỉnh Biên Hòa, Tân Phú, Bà Rịa - Long Khánh sáp nhập thành tỉnh Đồng Nai. Tỉnh Đồng Tháp thành lập trên cơ sở sáp nhập tỉnh Sa Đéc và Kiến Phong.

Tỉnh Long Xuyên và Châu Đốc sáp nhập thành An Giang. Tỉnh Mỹ Tho, Gò Công và thành phố Mỹ Tho sáp nhập thành tỉnh Tiền Giang.

Tỉnh Hậu Giang thành lập trên cơ sở sáp nhập một số địa phương. Tỉnh Kiên Giang tái lập trên cơ sở toàn bộ diện tích tỉnh Rạch Giá và ba huyện Châu Thành A, Hà Tiên, Phú Quốc của tỉnh Long Châu Hà trước đó.

Tỉnh Vĩnh Long và Trà Vinh sáp nhập thành Cửu Long. Bạc Liêu và Cà Mau sáp nhập thành Minh Hải. Ngoài ra, tỉnh Kiến Hòa đổi tên thành Bến Tre. Nam Bộ còn có tỉnh Tây Ninh và Long An.

Theo phụ lục 2, Tờ trình số 51/BCSĐ của Ban cán sự Đảng Chính phủ ngày 24/8/1995, sau khi nhập một số tỉnh nhỏ thành tỉnh lớn tháng 12/1975 và đầu năm 1976, nước ta còn 38 tỉnh, thành phố gồm 35 tỉnh và 3 thành phố trực thuộc Trung ương, trong đó miền Bắc 17 tỉnh và miền Nam 21 tỉnh. Đây là thời điểm nước ta có số lượng đơn vị hành chính ít nhất từ 1945 tới nay.

Các đơn vị hành chính được tổ chức lại ra sao từ 1945? Các tài liệu lưu trữ quốc gia cho biết quá trình xây dựng bộ máy hành chính các cấp những năm 1945-1975; việc phân định địa giới, chia tách, sáp nhập phù hợp điều kiện cụ thể mỗi giai đoạn. 13:53 12/3/2025

Thời Nguyễn tinh gọn bộ máy ra sao? Dưới thời Nguyễn, việc tinh giản đội ngũ quan lại là một trong những chủ trương, biện pháp được các vua tiến hành thường xuyên. 16:27 4/2/2025

Tinh gọn bộ máy, giảm cơ quan báo chí để nâng cao chất lượng thông tin Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương Nguyễn Trọng Nghĩa khẳng định việc tinh gọn bộ máy, giảm số lượng cơ quan báo chí để nâng cao chất lượng thông tin, để người làm báo tự tin hơn, vững tin xây dựng kỷ nguyên mới của báo chí cách mạng Việt Nam. 20:41 16/12/2024