Tổng thống Trump hôm 14/4 nói rằng Mỹ sẽ xem xét lại vai trò của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) trong việc “quản lý thất bại và che đậy sự lây lan của virus corona”.
"WHO đã thất bại trong việc thực hiện nghĩa vụ cơ bản của họ và phải chịu trách nhiệm", Wall Street Journal dẫn lời ông Trump trong họp báo ở Nhà Trắng. "Có nhiều cái chết bởi lỗi lầm của họ".
 |
| Tổng thống Trump phát biểu tại họp báo về virus corona ở Nhà Trắng hôm 14/4. Ảnh: AP. |
Ngưng tài trợ ngay tức khắc
Thông báo đưa ra khi ông Trump tiếp tục tức giận khi bị chỉ trích vì các hành động của mình trong ứng phó đại dịch. Ông Trump đang cố gắng lấy lại danh tiếng sau những sai lầm này.
Tính đến ngày 14/4, Mỹ ghi nhận ít nhất 594.207 ca nhiễm Covid-19 với hơn 25.000 ca tử vong, theo Đại học Johns Hopkins. Mỹ hiện là nước có ca nhiễm lẫn ca tử vong cao nhất thế giới.
Một quan chức cao cấp trong chính quyền Mỹ nói rằng việc ngưng tài trợ sẽ có hiệu lực ngay lập tức. Người này nói rằng Mỹ cung cấp 453 triệu USD cho WHO trong năm tài khóa 2019 và chính quyền sẽ thảo luận việc chuyển khoản tiền vốn dành cho WHO đến các tổ chức về sức khỏe khác.
Mỹ tài trợ 400-500 triệu USD cho WHO mỗi năm trong khi đó Trung Quốc đóng góp khoảng 40 triệu USD. Tuy nhiên, WHO lại "tập trung vào Trung Quốc nhiều hơn".
“Mọi người đều biết chuyện gì đang diễn ra ở đó”, ông Trump đổ lỗi cho WHO vì “quyết định tai hại khi phản đối các biện pháp hạn chế di chuyển từ Trung Quốc và các quốc gia khác”.
Ông Trump đã nhiều lần chỉ ra quyết định áp các biện pháp hạn chế đi lại đối với Trung Quốc là bằng chứng cho thấy ông đã phản ứng sớm với các cảnh báo về sự nguy hiểm của Covid-19.
Trong buổi họp báo ngày 14/4, ông nói rằng quyết định đó đã cứu sống “hàng nghìn người” và cho rằng WHO “chống lại chúng tôi”. Ông cũng đổ lỗi cho WHO vì số ca nhiễm trên thế giới tăng “gấp 20 lần”.
"Nếu WHO làm việc họ cần làm - đưa các chuyên gia y tế vào Trung Quốc để xem xét tình hình một cách khách quan tại thực địa, chỉ ra sự thiếu minh bạch của Trung Quốc, dịch bệnh có thể được kiểm soát tại nguồn và có rất ít người chết", tổng thống Mỹ cáo buộc.
Nhiều tuần tranh cãi
Quyết định rút tài trợ WHO đến sau nhiều tuần tranh cãi qua lại giữa Mỹ, Trung Quốc và WHO về việc tổ chức này chậm trễ trong việc kiểm soát dịch bệnh hoặc chịu ảnh hưởng lớn từ Trung Quốc.
Dù vậy, CNN lưu ý rằng trước khi dịch bệnh Covid-19 nổ ra, ông Trump đã nhiều lần hoài nghi các định chế quốc tế, ông chất vấn việc Mỹ đổ tiền cho Liên Hợp Quốc, tổng thống cũng rút nước này ra khỏi hiệp định Paris về chống biến đổi khí hậu hay chỉ trích Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO). Tất cả với lý do các tổ chức này đang bòn rút của Mỹ.
 |
| Tổng giám đốc WHO Tedros Adhanom Ghebreyesus bắt tay với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình trong chuyến di của ông Tedros đến Bắc Kinh hồi cuối tháng 1. Ảnh: Getty. |
"WHO trong lịch sử đã làm tốt một số việc. Thật không may, lúc này họ không làm tốt nhất công việc của mình và chúng tôi cần đảm bảo rằng chúng tôi sẽ nỗ lực để thay đổi cơ bản điều này, hoặc chúng tôi sẽ làm phần việc của mình để đảm bảo rằng những nghĩa vụ y tế quan trọng trên thế giới này thực sự hoạt động", Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo nói trong một cuộc phỏng vấn gần đây.
Bên cạnh Tổng thống Trump, Ngoại trưởng Pompeo cũng chỉ trích Trung Quốc che đậy về dịch bệnh, làm lãng phí quãng thời gian quan trọng ban đầu để khống chế dịch, và khiến dịch bệnh lây lan đến Mỹ.
Trong khi đó, WHO thường xuyên ca ngợi những nỗ lực chống dịch của chính phủ Trung Quốc. WHO đã phản bác các cáo buộc của Mỹ và kêu gọi không "chính trị hóa" dịch bệnh.
"Vui lòng đừng chính trị hóa dịch bệnh này. Nó lợi dụng những bất đồng các vị đang có ở cấp độ quốc gia. Nếu các vị muốn bị lợi dụng, và nếu các vị muốn có thêm nhiều túi đựng thi thể, thì hãy cứ làm vậy", Tổng giám đốc WHO Tedros Adhanom Ghebreyesus đáp trả.
Bắc Kinh đã lên tiếng bảo vệ WHO sau các chỉ trích trên, nói rằng WHO do ông Tedros lãnh đạo đã "tích cực thực hiện nhiệm vụ của mình và duy trì vị trí khách quan, dựa trên cơ sở khoa học và vô tư", phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Zhao Lijian cho biết.
 |
| Dịch bệnh trở thành cuộc khủng hoảng nghiêm trọng tại Mỹ khi tổng thống bị chỉ trích về cách ứng phó và cả tháng 2 bị bỏ lỡ để ngăn chặn virus lây lan. Ảnh: Reuters. |
Ngày 12/1, WHO nói rằng không có chỉ dấu rõ ràng rằng virus lây lan giữa người, điều mà thời điểm ấy Trung Quốc cũng khẳng định. Đến ngày 20/1, Trung Quốc mới công khai thừa nhận virus corona chủng mới có khả năng lây nhiễm từ người sang người.
Trong khi đó, Đài Loan gần đây cho biết họ đã gửi cảnh báo về việc virus có thể lây lan từ người sang người lên WHO từ cuối tháng 12/2019, nhưng không nhận được phản hồi. Đài Loan cũng nói rằng họ không nhận được đầy đủ thông tin để chống dịch từ WHO, vì không phải thành viên do áp lực từ phía Trung Quốc.
WHO sau đó phản bác tuyên bố của Đài Loan, khẳng định thư điện tử nói trên không đề cập đến vấn đề lây nhiễm từ người sang người.
Ngày 24/1, Tổng thống Trump viết trên Twitter là "Trung Quốc đang làm rất tốt để kiểm soát virus. Mỹ vô cùng cảm kích nỗ lực và sự minh bạch của họ".
Theo Wall Street Journal, Mỹ trả tiền cho 20% ngân sách của WHO, với các khoản tài trợ đi qua nhiều cơ quan.
Trong những năm gần đây, tổ chức này nhận được tiền từ Bộ Ngoại giao, Bộ Y tế và Dịch vụ Con người, Cơ quan Bảo vệ Môi trường và Cơ quan Phát triển Quốc tế của Mỹ. Một phần lớn trong số này được dùng để chống lại bệnh bại liệt và nâng cao sức khỏe, dinh dưỡng tại châu Phi, theo WHO.
