Những ứng viên hàng đầu trong cuộc bầu cử tổng thống sắp tới của Ukraine bao gồm đương kim tổng thống - một tỷ phú sản xuất chocolate, một đại gia ngành năng lượng từng hai lần làm thủ tướng, và một diễn viên hài nổi tiếng trên TV.
Hai ứng viên đầu tiên, ông Petro Poroshenko và bà Yulia Tymoshenko, đều là những cái tên quen thuộc trong chính trường Ukraine, trong khi người còn lại - diễn viên hài Volodymyr Zelensky - không hề có kinh nghiệm chính trị mặc dù ông đã đóng vai tổng thống Ukraine trong series phim hài nổi tiếng có tên Servant of the People (Đầy tớ của Nhân dân).
Và cũng giống như một kịch bản phim hài, các số liệu thăm dò cho thấy người đang dẫn đầu tỷ lệ ủng hộ chính là diễn viên Volodymyr Zelensky, ứng viên tổng thống của đảng chính trị mới thành lập ngày 31/3 năm ngoái. Tên của đảng này? Bạn thử đoán xem, đúng rồi, chính là Servant of the People.
 |
| Diễn viên hài Volodymyr Zelensky đang là ứng viên đứng đầu danh sách thăm dò trong cuộc bầu cử tổng thống Ukraine 2018. Ảnh: Reuters. |
Nhưng dựa trên tình hình thực tế thì cuộc bầu cử tổng thống Ukraine năm nay có vai trò hết sức quan trọng, nền kinh tế vẫn đang trì trệ kể từ cuộc khủng hoảng chính trị năm 2014. Trong khi đó, đất nước vẫn đang mắc kẹt trong căng thẳng chính trị với Nga, sau khi Moscow sáp nhập bán đảo Crimea và ủng hộ lực lượng đòi ly khai ở khu vực Donbas của Ukraine.
Bầu cử tổng thống Ukraine năm nay sẽ chia làm hai giai đoạn, đầu tiên các cử tri sẽ đi bỏ phiếu vào ngày 31/3 để chọn ra hai ứng viên dẫn đầu từ rất nhiều người đã đăng ký tranh cử trước đó. Sau khi có kết quả, hai ứng viên này sẽ đối đầu trong cuộc bầu cử giai đoạn 2 vào ngày 21/4.
Vấn đề của đương kim Tổng thống Poroshenko là ông đang có nguy cơ không vượt qua được vòng đầu tiên. Kết quả thăm dò của Rating Group Ukraine cho thấy ứng viên dẫn đầu, diễn viên hài Zelensky, được 27,7% cử tri ủng hộ.
Gần một năm trước, số người ủng hộ ông Poroshenko trong các phiếu thăm dò chỉ nằm ở mức 1 chữ số. Từ đó đến nay đương kim tổng thống Ukraine đã thu hẹp được khoảng cách, trong một điều tra khác của hãng thăm dò Mỹ GQR, ông Poroshenko đang nhận được sự ủng hộ của 20% cử tri cho cuộc bầu cử cuối tuần này.
Chơi ván bài dân tộc
Mặc dù là đương kim tổng thống nhưng sự phổ biến của ông Poroshenko không thể so sánh với ứng viên Zelensky. Bộ phim truyền hình hài Đầy tớ của Nhân dân do anh này đóng vai chính là một cơn sốt ở Ukraine và thậm chí được Netflix mua bản quyền để trình chiếu trên nền tảng của hãng.
Kịch bản bộ phim cũng rất gần gũi với kế hoạch tranh cử của Zelensky, phim nói về một giáo viên trung học (do Zelensky thủ vai) bất ngờ trở thành tổng thống Ukraine sau khi quan điểm chống tham nhũng của người này lan truyền mạnh mẽ trên mạng xã hội.
Phần 2 của bộ phim đã được sản xuất xong, và tập đầu tiên đã được chiếu trên truyền hình Ukraine vào ngày 27/3, chỉ vài ngày trước khi cuộc bầu cử diễn ra. Bộ phim trở thành công cụ tuyệt vời để quảng cáo cho chiến dịch tranh cử của Zelensky, mặc dù các nhà quan sát tỏ ra hoài nghi về năng lực chính trị thật sự của ứng cử viên này.
 |
| Tổng thống Ukraine Poroshenko đang tận dụng chủ nghĩa dân tộc và quan điểm chống Nga làm nền tảng cho chiến dịch tái tranh cử của mình, trong đó có việc ủng hộ Giáo hội Ukraine tách khỏi Giáo hội Nga. Ảnh: AP. |
Trong khi đó, ông Poroshenko vận động dựa trên chủ đề khác, nhắc tới lòng yêu nước và an ninh quốc gia, đề cao việc chống lại sự ảnh hưởng của Nga. Khẩu hiệu tái tranh cử của đương kim tổng thống là Armiya, Mova, Vira (Quân đội, Ngôn ngữ, Lòng tin).
Ông Poroshenko sử dụng tất tay lá bài dân tộc để phục vụ chiến dịch của mình. Sau khi Nga tịch thu ba tàu hải quân và giữ 24 thủy thủ Ukraine trong cuộc chạm trán lực lượng hai nước ở biển Azov vào tháng 11/2018, chính phủ của ông Poroshenko đã ban bố thiết quân luật và cảnh báo về sự xâm lược của Nga.
Đương kim tổng thống cũng ủng hộ việc Giáo hội Chính Thống giáo Ukraine tách ra khỏi Giáo phận Chính Thống Moscow, ông Poroshenko cũng chào đón quyết định của Đại thượng phụ Bartholomew I, nhà lãnh đạo tinh thần của Giáo hội Chính Thống giáo Đông phương, qua đó công nhận sự độc lập của Nhà thờ Chính Thống giáo Ukraine, điều mà Moscow phản đối gay gắt.
Ông Poroshenko thực chất đang đặt chiến dịch tranh cử của mình dựa trên quan điểm cứng rắn với Nga. Trong một tuyên bố trên Twitter vào ngày 26/3, tổng thống Ukraine chia sẻ: "Khi được hỏi ai là đồng minh của tôi... tôi trả lời: đồng minh của tôi là người dân Ukraine. Ai là đối thủ của tôi? Tôi không xấu hổ để nói điều này một cách công khai - đó là Putin".
Nền dân chủ hỗn loạn
Hầu hết phiếu thăm dò cho thấy ông Poroshenko sẽ phải cạnh tranh vị trí thứ 2 với một cái tên quen thuộc là bà Yulia Tymoshenko. Thăm dò mới nhất của Rating Group Ukraine cho thấy cả ông Poroshenko và bà Tymoshenko đang nhận được sự ủng hộ của 17% số cử tri được hỏi.
Bà Tymoshenko từng 2 lần làm thủ tướng Ukraine và là đối thủ đáng gờm. Đứng đầu một công ty năng lượng vào những năm 1990, bà Tymoshenko lên nắm quyền vào năm 2007 sau một làn sóng biểu tình phản đối trong hòa bình được gọi là cuộc Cách mạng Cam.
 |
| Bà Yulia Tymoshenko là cái tên không hề xa lạ ở chính trường Ukraine, nữ chính trị gia đã có 2 lần làm thủ tướng và sẽ tiếp tục ra tranh cử tổng thống năm nay. Ảnh: AP. |
Bà rời nhiệm sở năm 2010 và sau đó phải đi tù vì đã ký thỏa thuận khí đốt với Nga, một bản án được cho là có mục tiêu chính trị.
Điều duy nhất chắc chắn trong nền chính trị Ukraine là sự không chắc chắn. Trái ngược với tình hình ở nước láng giềng Nga, nơi mà các phiếu thăm dò và các cuộc bầu cử tổng thống đều đưa ra một kết quả giống nhau với thắng lợi cho ông Putin, ở Ukraine, không ai có thể chắc chắn người nào sẽ dành chiến thắng.
"Nền dân chủ ở Ukraine lộn xộn và còn cách xa sự hoàn hảo, nhưng nó rất cạnh tranh", cựu đại sứ Mỹ tại Ukraine, Stephen Pifer nhận định. "5 ngày nữa là đến cuộc bầu cử giai đoạn 1 và 26 ngày nữa là đến giai đoạn 2, nhưng không ai biết ai sẽ dành chiến thắng", ông Pifer chia sẻ.
