Quân đội Israel hôm 26/10 tuyên bố đã thực hiện một loạt cuộc không kích nhắm vào Iran.
Đợt tấn công này diễn ra vài tuần sau khi Iran phóng loạt tên lửa đạn đạo vào Israel, buộc hàng triệu người dân phải xuống hầm tránh bom trú ẩn. Iran tuyên bố mục đích của cuộc không kích là để trả đũa việc Israel sát hại một chỉ huy Iran và một số lãnh đạo của các nhóm vũ trang do Iran hậu thuẫn trong khu vực.
Từ trước tới nay, giữa Israel và Iran vẫn thường tránh đối đầu quân sự trực tiếp, nhưng những cuộc tấn công gần đây đã phá vỡ thông lệ ấy.
Chuyện gì đã xảy ra?
Sáng 2h30 ngày 26/10, quân đội Israel tuyên bố đã "thực hiện đợt không kích chính xác vào các mục tiêu quân sự ở Iran” để đáp trả những cuộc tấn công suốt một năm qua của Iran cùng đồng minh ở Trung Đông. Đây là lần hiếm hoi Israel ra tuyên bố chính thức về hoạt động quân sự trên lãnh thổ Iran.
Người dân Tehran cho biết có nghe thấy tiếng nổ trong khu vực phạm vi và xung quanh thành phố. Vào khoảng 6h, quân đội Israel thông báo chiến dịch tấn công đã kết thúc. Giới chức Israel sau đó hé lộ cuộc tấn công kết thúc vào khoảng 5h và 20 mục tiêu đã bị tấn công.
Hồi tháng 4, khi hai bên cũng có màn không kích ăn miếng trả miếng, Israel chỉ chờ khoảng 5 ngày để tung đòn đáp trả Iran. Tuy nhiên, lần này Israel cần khoảng 25 ngày mới phản ứng, có thể do các yếu tố như quá trình đàm phán giữa Israel và chính quyền Mỹ, sự xuất hiện của hệ thống phòng thủ tên lửa của Mỹ, và các ngày lễ Do Thái. Cuộc bầu cử sắp tới ở Mỹ cũng có thể đã ảnh hưởng đến thời điểm Israel tấn công.
Hai tài liệu tình báo của Mỹ bị rò rỉ vào tuần trước có bao gồm ảnh vệ tinh chụp các hoạt động quân đội Israel thực hiện để chuẩn bị tiến hành đợt tấn công vào Iran.
Tại sao Israel và Iran căng thẳng đến mức này?
Trong nhiều thập kỷ, Iran và Israel vẫn thường đối đầu ngầm. Iran sử dụng mạng lưới các nhóm đồng minh, bao gồm Hamas và Hezbollah, để tấn công Israel, trong khi Israel ám sát quan chức cấp cao và các nhà khoa học hạt nhân của Iran, đồng thời tiến hành tấn công mạng.
Xung đột giữa hai nước đã công khai bùng nổ trong năm nay, sau khi xảy ra cuộc tấn công của Hamas vào Israel ngày 7/10/2023.
Hồi tháng 4, Iran đã phóng hàng loạt tên lửa và máy bay không người lái vào Israel - cuộc tấn công trực tiếp đầu tiên của Iran vào đối phương - để đáp trả việc Israel không kích khu phức hợp Đại sứ quán Iran ở thủ đô Damascus của Syria, làm thiệt mạng ba chỉ huy cấp cao. Israel đã ngăn chặn phần lớn đòn tấn công của Iran bằng hệ thống phòng thủ, sau đó phản công.
Tới cuối tháng 7, Không quân Israel đã ám sát một chỉ huy cấp cao của Hezbollah ở thủ đô Beirut của Lebanon để trả đũa vụ tấn công bằng rocket khiến ít nhất 12 người thiệt mạng. Một ngày sau, thủ lĩnh chính trị Hamas, Ismail Haniyeh, đã thiệt mạng trong một vụ nổ ở Tehran.
Chính phủ Iran và Hezbollah cam kết sẽ trả đũa, nhưng Iran đã không tức thời hành động.
Phải tới ngày 1/10, Iran mới phóng loạt tên lửa vào Israel và tuyên bố rằng đây là để trả đũa vụ ám sát các nhân vật bao gồm ông Haniyeh, ông Hassan Nasrallah - lãnh đạo của Hezbollah, và một chỉ huy Iran.
 |
| Tên lửa Iran phóng đi bị đánh chặn tại miền Bắc Israel trong tháng này. Ảnh: Flash90. |
Mục tiêu của Israel là gì?
Sau khi làm suy yếu Hezbollah và Hamas, Israel đang cố gắng cân bằng các mục tiêu chiến lược của mình với nỗi lo ngại của các đồng minh, đặc biệt là Mỹ, về nguy cơ bùng phát chiến tranh toàn khu vực.
Chính phủ Israel đã nói với phía Mỹ rằng họ sẽ tránh tấn công các cơ sở hạt nhân và sản xuất dầu của Iran, hai quan chức trước đó nói. Các quan chức này cho biết, Israel đã đồng ý chỉ tập trung vào các mục tiêu quân sự tại Iran.
Trong cuộc tấn công ngày 26/10, chiến đấu cơ của Israel đã nhắm vào các cơ sở sản xuất tên lửa, hệ thống tên lửa phòng không và các địa điểm quân sự khác nhưng bỏ qua các cơ sở hạ tầng hạt nhân hoặc dầu mỏ. Việc này có thể là do Israel đang cố gắng giảm thiểu khả năng bùng nổ cuộc chiến toàn diện.
Israel có năng lực quân sự ra sao?
Gần đây, Israel đã chứng minh được rằng họ có khả năng tiến hành các cuộc không kích tầm xa.
Trong các cuộc tấn công vào lực lượng Houthi ở Yemen vào cuối tháng 9, Không quân Israel đã bay hơn 1.600 km để tấn công nhà máy điện và cơ sở hạ tầng vận tải. Tehran, cách Israel khoảng 1.600 km, cũng nằm trong phạm vi tương tự.
Iran có hệ thống phòng không mạnh hơn nhiều so với Lebanon và Yemen, nhưng Israel đã cho thấy họ có thể vượt qua được rào cản ấy.
Vào tháng 4, để trả đũa loạt tên lửa đầu tiên của Iran, Israel đã không kích gây thiệt hại cho hệ thống phòng không S-300 gần Natanz, thành phố quan trọng đối với chương trình vũ khí hạt nhân của Iran. Cuộc tấn công này đã chứng tỏ rằng Israel có thể vượt qua hệ thống phòng thủ của Iran.
Theo Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế ở Washington, Israel vẫn còn có các lựa chọn khác: Tên lửa đạn đạo tầm trung Jericho 2 có thể bắn tới các mục tiêu cách xa hơn 3.000 km, và tên lửa đạn đạo tầm trung Jericho 3 có thể bắn tới các mục tiêu cách xa hơn đạn đạo của 6.400 km.
Vấn đề Trung Đông
Tri Thức - Znews giới thiệu cuốn sách "Châu Phi - Trung Đông: Những vấn đề chính trị và kinh tế nổi bật". Cuốn sách giới thiệu cuộc cải cách thể chế chính trị và kinh tế ở châu Phi và Trung Đông từ sau Chiến tranh Lạnh đến nay. Cuốn sách bao trùm nhiều vấn đề về sắc tộc, khả năng giải quyết mâu thuẫn sắc tộc, tôn giáo, chính sách của các nước lớn, dầu mỏ, khí đốt ở hai khu vực này,...
