Khi Israel xác nhận Bộ trưởng Y tế Yaakov Litzman dương tính với virus corona vào đầu tháng 4, hàng loạt quan chức cấp cao trong chính phủ phải cách ly vì tiếp xúc gần với ông, theo New York Times.
Một nhân vật xuất hiện trong danh sách cách ly khiến truyền thông và dư luận Israel đặc biệt quan tâm: Yossi Cohen, Giám đốc Mossad, cơ quan tình báo khét tiếng của quốc gia Do Thái.
 |
| Yossi Cohen (giữa), Giám đốc Cơ quan tình báo Mossad của Israel. Ảnh: Reuters. |
Mossad gắn liền với những chiến dịch bí mật ở nước ngoài, với sứ mệnh bảo vệ sự tồn vong của Israel. Hiếm khi nào tên tuổi của người đứng đầu cơ quan tình báo huyền thoại ở Trung Đông được nhắc đến trong vấn đề y tế công cộng.
Người dân Israel không khỏi thắc mắc vấn đề gì đã khiến Giám đốc Yossi Cohen và Bộ trưởng Yaakov Litzman phải ngồi thảo luận cùng nhau.
Dẫn tiết lộ từ một số quan chức y tế và an ninh Israel, New York Times cho biết cơ quan của ông Cohen thời gian qua đã tích cực tham gia vào cuộc chiến chống Covid-19 của Israel.
Mossad thậm chí được xem là một trong những tài sản giá trị nhất của quốc gia trong nỗ lực ứng phó dịch bệnh, giúp mang về trang thiết bị y tế và công nghệ sản xuất vô giá từ nước ngoài.
Tình báo ứng cứu ngành y tế
Từ đầu tháng 2, các y bác sĩ tại Trung tâm Y tế Sheba, bệnh viện lớn nhất Israel đặt ở Tel Aviv, đã nhận thấy cơ sở này cần thêm máy trợ thở và nhiều trang thiết bị khác để chuẩn bị ứng phó dịch bệnh bùng phát.
Trong giai đoạn này, ông Yitshak Kreiss, Giám đốc Trung tâm Y tế Sheba, đã có cuộc gặp với người đứng đầu Mossad trong một sự kiện không công khai thông qua người bạn chung của hai người, theo một số nguồn thạo tin.
Ông Yossi Cohen bắt đầu đánh giá về khả năng Mossad hỗ trợ hệ thống y tế Israel chống Covid-19 trước cả cuộc gặp nói trên. Theo lời kể của Kreiss, ông chỉ liệt kê trang thiết bị có nhu cầu cấp bách nhất cho giám đốc Mossad.
Danh sách những vật tư còn lại được ông Cohen tự liên hệ và lấy từ Bộ Y tế Israel. Cơ quan tình báo sau đó sử dụng mạng lưới quan hệ bí mật của mình để tìm hàng.
Đến đầu tháng 3, một trung tâm điều khiển và chỉ huy được thiết lập dành riêng cho việc phân bổ trang thiết bị y tế trên toàn quốc. Người đứng đầu cơ quan này cũng chính là Giám đốc Yossi Cohen.
"Đại bản doanh" của trung tâm đặt ở Sheba. Nhân sự được kết hợp giữa Mossad, đơn vị thu mua của Bộ Quốc phòng Israel và lực lượng tình báo quân sự tối mật "Đơn vị 81" - chuyên trách phát triển thiết bị tình báo tối tân.
Giáo sư Yitshak Kreiss, cựu tổng y sĩ quân đội Israel, nhận định Mossad giữ vai trò then chốt đảm bảo Trung tâm Y tế Sheba có đủ trang thiết bị y tế và thông tin quan trọng về tình hình dịch bệnh ở nước ngoài.
"Chỉ có ở Israel mới có việc một bệnh viện như Sheba có thể yêu cầu sự giúp đỡ từ cơ quan như Mossad. Bạn có tưởng tượng được bệnh viện Mount Sinai (New York) lại nhờ CIA (Cơ quan Tình báo Trung ương Mỹ) hỗ trợ không", ông chia sẻ.
Theo tiết lộ từ 6 quan chức và cựu quan chức, nhờ những mối quan hệ vô giá của Mossad, Israel đã bổ sung kịp thời máy trợ thở và vật liệu xét nghiệm, ngăn kịch bản hệ thống y tế quốc gia quá tải.
Tính đến nay, Israel đã ghi nhận gần 11.000 ca nhiễm virus corona nhưng mới có 103 trường hợp tử vong, khả quan hơn nhiều so với những dự báo ban đầu.
 |
| Cổng vào bệnh viện Sheba, nơi đặt trung tâm điều khiển và chỉ huy việc phân bổ trang thiết bị y tế ứng phó Covid-19 của Israel. Ảnh: Getty. |
Bắt tay với đối thủ để ngăn kịch bản xấu nhất
Một số hãng truyền thông bên ngoài Israel nghi ngờ Mossad đã thuyết phục được các quốc gia Arab trong khu vực dù không có quan hệ ngoại giao chính thức với quốc gia Do Thái vẫn chấp nhận bán trang thiết bị y tế.
Trong khi đó, dẫn lời quan chức tình báo cấp cao giấu tên, kênh truyền hình Channel 12 của Israel tiết lộ Mossad có thể còn "hớt tay trên" hợp đồng của một số nước.
Lô hàng trang thiết bị y tế đầu tiên do Mossad môi giới hạ cánh tại Israel vào ngày 19/3, bao gồm 100.000 kit thử Covid-19. Trong các lô hàng sau đó, Israel tiếp nhận thêm kit thử, khoảng 1,5 triệu khẩu trang y tế, hàng chục nghìn khẩu trang N-95, trang phục và kính bảo hộ, cùng nhiều loại thuốc điều trị.
Mossad còn thu thập được công nghệ từ nước khác, cho phép các phòng thí nghiệm của Israel hoàn thiện khả năng xét nghiệm Covid-19. Mạng lưới điệp viên tiếp cận được những kiến thức chuyên môn cần thiết để Israel tự chế tạo máy trợ thở.
Các dây chuyền sản xuất khẩu trang nội địa với công xuất 25 triệu sản phẩm/tháng đang được thiết lập cũng nhờ vào công nghệ mà Mossad thu thập từ nước ngoài.
Theo một quan chức cấp cao giấu tên, cơ quan tình báo Israel đã sớm tính đến kịch bản nhu cầu trang thiết bị y tế tăng vọt và các nước từ chối xuất khẩu vật tư y tế thiết yếu.
Vì vậy, họ hành động khẩn trương ngay từ đầu dựa vào các mối quan hệ lâu dài và sự tin tưởng lẫn nhau giữa Mossad và những cơ quan tình báo đối tác. Trong một số trường hợp, đích thân Giám đốc Cohen đã gọi điện cho người đứng đầu cơ quan tình báo hoặc lãnh đạo nước khác đề nghị hỗ trợ.
Trong nhiều năm qua, Mossad đầu tư rất nhiều tâm huyết để xây dựng mối quan hệ với những quốc gia ở Trung Đông và châu Á có thái độ thù địch ngoài mặt với Israel.
Có những thông tin cho rằng ông Cohen thường xuyên gặp gỡ lãnh đạo và các "trùm tình báo" của Ai Cập, Saudi Arabi, Jordan, Qatar và Các tiểu vương quốc Arab Thống nhất (UAE). Năm 2018, ông còn dàn xếp một cuộc gặp không chính thức giữa Thủ tướng Benjamin Netanyahu với Sultan Qaboos của Oman.
Đến đầu tháng 4, Giám đốc Cohen tự tin đánh giá Mossad đã thành công trong việc đảm bảo Israel có đủ máy trợ thợ để ứng phó với những kịch bản xấu nhất.
"Hoàn thành nhiệm vụ bằng mọi giá là một trong những nguyên tắc đạo đức nghề nghiệp của họ", giáo sư Yitshak Kreiss ca ngợi các đặc vụ Mossad đã dồn hết tâm trí hỗ trợ chống dịch Covid-19.
Dù vậy, Mossad không phải "bất khả chiến bại" trong chiến dịch lần này. Một nguồn thạo tin tiết lộ các đặc vụ từng có ít nhất một lần bị "qua mặt" ở Đức, khi giới chức sở tại kịp thời tịch thu một lô hàng chuẩn bị lên đường đến Israel.
Mossad cũng phải hủy một đơn hàng mua dung dịch rửa tay từ Ấn Độ do thủ tục hải quan.
