Tình bạn ẩn sâu dưới làn da

Khi tôi đang ngồi viết chương này, tôi nghe thấy một tiếng kêu khẩn thiết. "Chúng con cần mẹ khẩn cấp!" Matthew hét lên. Lúc đó, chúng tôi đang ở trang trại của gia đình ở ngoại ô New York. Người bạn và đối tác kinh doanh của chúng tôi, Dan, đã bị một loại côn trùng nào đó cắn. Có vẻ như anh ấy đang bị phản ứng dị ứng nghiêm trọng.

Tôi chạy xuống cầu thang và thấy anh ấy đang ngồi trên bậc thềm hiên nhà với vẻ mặt tái nhợt. Tim anh đập thình thịch và anh cảm thấy chóng mặt gần như ngất đi. Tôi chộp lấy chìa khóa xe và chúng tôi đi đến phòng cấp cứu để tiêm một liều steroid.

Mối liên hệ giữa tình bạn và sức khỏe không thể đơn giản hơn thế này. Một người bạn là người sẽ chở bạn đến bệnh viện khi cần. Hơn thế nữa, một người bạn có thể là người đầu tiên nhận ra bạn cần được đưa đi. Không khó để thấy điều đó có thể giúp bạn khỏe mạnh hơn và thậm chí kéo dài sự sống trong trường hợp khẩn cấp như thế nào.

Bạn bè cũng làm cho chúng ta khỏe mạnh hơn bằng cách khuyến khích những thói quen lành mạnh. Tôi và người bạn Stephanie gặp nhau lúc 6h vài lần một tuần để chạy cùng nhau. Khi chuông báo thức kêu và trời vẫn còn tối, tôi sẽ không nhấc mình ra khỏi giường nếu không có cô ấy đang đợi tôi. Việc chạy bộ còn mang đến thêm lợi ích là tốt cho tinh thần cũng như cơ thể. Đó là liệu pháp tâm lý miễn phí - một cơ hội trò chuyện được lên lịch đều đặn. Tôi xem đó là sự duy trì thể chất và tình bạn.

Tình bạn tác động trực tiếp lên sức khoẻ cả thể chất lẫn tinh thần. Ảnh: Lifebonder.

Ảnh hưởng của bạn bè đôi khi cũng có thể kéo theo hướng ngược lại - lôi kéo chúng ta tránh xa khỏi những hành vi lành mạnh. Chúng ta có khả năng cao sẽ ở lại quán bar hoặc bữa tiệc "chỉ một lần này nữa thôi" nhất là khi chúng ta đi cùng một nhóm bạn quá lớn.

Đó là kết quả của nghiên cứu năm 2015, khảo sát các bạn trẻ Thụy Sĩ qua điện thoại di động của họ mỗi giờ trong một đêm đi chơi. Càng có nhiều bạn bè có mặt, thì số lượng đồ uống mà mỗi người tiêu thụ mỗi giờ càng tăng. (Tác động đối này với nam giới mạnh hơn so với nữ giới). Và sau đó là áp lực ngang hàng, như chúng ta sẽ thấy, có thể được tạo ra chỉ bằng sự hiện diện. Thanh thiếu niên gặp nhiều rủi ro hơn khi biết có một người bạn luôn sẵn sàng cho các cuộc vui.

Tuy nhiên, mối liên hệ giữa sức khỏe và các mối quan hệ xã hội vượt xa những thứ đơn giản như chiếc chìa khóa ôtô tiện dụng, buộc dây giày thể thao của bạn hay hóa đơn ở quầy bar. Trong vài thập kỷ qua, ngày càng có nhiều bằng chứng cho thấy các mối quan hệ của chúng ta, bao gồm cả tình bạn, ảnh hưởng đến sức khỏe của chúng ta ở mức độ sâu sắc hơn nhiều, không chỉ điều chỉnh tâm lý và động lực mà còn cả chức năng và cấu trúc của các cơ quan và tế bào trong cơ thể của chúng ta.

Trong nhiều thế kỷ, ý tưởng cho rằng sức khỏe thể chất có thể bị ảnh hưởng, bởi một tác nhân bên ngoài như tình bạn sẽ bị coi là điên rồ. Dù sao đi nữa, các bác sĩ và viên chức y tế công cộng còn có những lo lắng lớn hơn.

Bước sang thế kỷ XX, bệnh truyền nhiễm vẫn là kẻ giết người chủ yếu trên thế giới. Năm 1900 tại Mỹ, bệnh viêm phổi, bệnh lao, tiêu chảy và viêm ruột đứng đầu bảng xếp hạng các nguyên nhân gây tử vong hàng đầu. Cùng với bệnh bạch hầu, chúng chiếm 1/3 tổng số ca tử vong. Đáng chú ý là hơn 30% tổng số ca tử vong xảy ra ở trẻ em dưới năm tuổi, những trẻ không bao giờ có cơ hội lớn lên để trải qua sự hao mòn thể chất của tuổi già.

Tình hình đã thay đổi rõ rệt trong suốt thế kỷ XX. Những cải tiến về điều kiện vệ sinh môi trường, việc phát hiện ra thuốc kháng sinh và việc triển khai tiêm chủng vắc xin cho trẻ em đã khiến tỷ lệ tử vong do bệnh truyền nhiễm giảm mạnh. Đến năm 1997, chưa đến 5% tổng số ca tử vong là do viêm phổi, cúm và nhiễm HIV, trong đó chưa đến 2% tổng số ca tử vong là ở trẻ nhỏ.

Thành tựu to lớn đó đồng nghĩa với việc từ những năm 1950 và 1960, thế giới y học bắt đầu chuyển trọng tâm sang một loại "kẻ giết người" khác: Ung thư và các bệnh mãn tính như bệnh tim mạch - những căn bệnh đã giành lấy vị trí đầu bảng trong danh sách nguyên nhân tử vong nhiều nhất ở người Mỹ. Vào cuối thế kỷ XX, bệnh tim và ung thư chiếm 54,7% tổng số ca tử vong, tiếp theo là đột quỵ và bệnh phổi mãn tính.