Tiết lộ gây chú ý về xạ thủ bắn tỉa sau vụ ông Trump bị ám sát hụt

Khoảng 20-25 phút trước khi Thomas Matthew Crooks nổ súng vào cựu Tổng thống Donald Trump hôm 13/7 tại Pennsylvania, xạ thủ bắn tỉa đã nhìn thấy người này có hành vi kỳ lạ và gửi ảnh tới một trung tâm chỉ huy do cảnh sát tiểu bang và đặc vụ thuộc Cơ quan Mật vụ Mỹ điều hành.

Tuy nhiên, ba nguồn tin giấu tin cho biết các đặc vụ bảo vệ sát ông Trump và những người sau cánh gà đặt câu hỏi tại sao họ chưa từng nhận được cảnh báo này. Họ khẳng định mình không biết lính bắn tỉa địa phương làm mất dấu Crooks, hay một sĩ quan địa phương khác - trên mái của một tòa nhà nằm ngoài khu vực giám sát an ninh của cuộc vận động - đã nhìn thấy Crooks nằm đó và cầm súng.

Theo Washington Post, những lo ngại này xuất hiện sau một thời gian căng thẳng giữa đội an ninh cùng cố vấn của ông Trump với các quan chức cấp cao tại Cơ quan Mật vụ Mỹ. Căng thẳng này đã âm ỉ suốt nhiều tháng, và cuối cùng bùng nổ sau vụ ám sát hụt hôm 13/7.

Một số người cũng chỉ trích vụ việc hôm 13/7 là minh chứng cho thấy vấn đề trong giao tiếp giữa các bên khi làm nhiệm vụ vẫn tồn tại, góp phần gây ra những sai sót an ninh nghiêm trọng.

Nghĩ loạt súng nổ là pháo hoa

Theo ba nguồn tin trên, đội đặc vụ của ông Trump phát hiện nguy hiểm cận kề lần đầu tiên khi tiếng súng vang lên lúc 18h11 (giờ địa phương), 8 phút sau khi cựu tổng thống bước lên sân khấu.

Lúc này, một số cố vấn hàng đầu của ông Trump đang ở trong lều trắng lớn phía sau sân khấu. Họ đã nghĩ loạt súng nổ là pháo hoa, và không cúi xuống ngay lập tức. Nhóm cố vấn lần đầu biết có gì không ổn khi nghe tiếng súng nổ, và cảm thấy khó hiểu khi không nhận được cảnh báo về nghi phạm để hoãn lại thời gian ông Trump lên sân khấu.

Ông Trump cũng nhắc tới điều này trong một cuộc phỏng vấn.

“Không ai đề cập tới việc này. Không ai cảnh báo về vấn đề đang diễn ra”, cựu tổng thống nói trên Fox News. “Đáng ra họ nên nói: Hãy đợi thêm 15 phút, 20 phút, 5 phút, gì cũng được. Không ai nói gì. Tôi nghĩ đó là một sai lầm”.

FBI xác nhận ông Trump trúng viên đạn vào tai. Ảnh: New York Times.

Nhóm của ông Trump và một số người đứng đầu Cơ quan Mật vụ Mỹ đã có nhiều bất đồng, khi cơ quan này nhiều lần từ chối yêu cầu của đội, như lắp đặt thêm máy đo từ trường, tăng thêm lính bắn và các nhóm chuyên trách khác tại sự kiện. Hai bên cũng nhiều lần xung đột về vấn đề hậu cần và an ninh tại Đại hội toàn quốc của đảng Cộng hòa vào đầu tháng 7.

Ngoài ra, các thành viên Quốc hội Mỹ nhiều lần đặt câu hỏi về việc giao tiếp kém hiệu quả giữa các bên, tạo cơ hội cho Crooks bắn ông Trump.

Sự cố liên lạc - do các nhóm đặc vụ sử dụng các tần số radio khác nhau dù đang làm chung một nhiệm vụ, hay sự cố kỹ thuật trong hệ thống - từng là nguyên nhân gây ra một số sai sót an ninh đáng chú ý.

Hồi tháng 11/2011, khi một tay súng bắn vào Nhà Trắng, con gái của cựu Tổng thống Barack Obama đang ở đó cùng bà ngoại. Tuy nhiên, mật vụ bảo vệ cô đã không hề biết tới kẻ nổ súng trong vài phút vì người này dùng tần số radio khác với các sĩ quan và mật vụ khác tại Nhà Trắng. Và không ai cảnh báo mật vụ này về mối đe dọa đang diễn ra.

Có nghi vấn nhưng chưa chắc là mối nguy

Với vụ việc của ông Trump, việc biết rằng các viên chức đang tìm kiếm một người đáng ngờ ở ngay bên ngoài vùng bảo vệ có thể đã ảnh hưởng tới quyết định an ninh của nhóm, dù không rõ liệu điều đó có khiến họ ngăn cựu tổng thống lên sân khấu không.

Một người giấu tên cho biết đôi khi, tại các cuộc vận động của ông Trump cũng xuất hiện những thông tin về những người hoặc hoạt động nghi vấn.

Tuy nhiên, thông thường, những người có hành tung đáng ngại thường ở bên trong phạm vi được bảo vệ nghiêm ngặt. Điều này đồng nghĩa họ đã được sàng lọc bằng máy đo từ trường, quét những ai mang theo vũ khí. Dẫu vậy, điều này không áp dụng cho trường hợp của Crooks, khi anh nằm ngay bên ngoài khu vực giám sát an ninh.

Một quan chức giấu tên cho hay tại một số sự kiện công cộng, báo cáo về những người khả nghi khá phổ biến và đôi khi không nguy hiểm tới mức phải thay đổi kế hoạch sự kiện hoặc cảnh báo đội an ninh - nhóm 5-10 đặc vụ theo sát quan chức cấp cao.

Khung cảnh sau vụ ám sát hụt ông Trump hôm 13/7. Ảnh: New York Times.

Tại phiên điều trần của Hạ viện hôm 22/7, cựu Giám đốc Cơ quan Mật vụ Mỹ Kimberly Cheatle đã được hỏi tại sao cơ quan này không hoãn bài phát biểu của ông Trump lại hoặc hành động quyết liệt hơn khi cảnh sát địa phương báo cáo về một người khả nghi. Bà nói rằng những báo cáo như vậy là chuyện thường ngày.

“Tại một số địa điểm, chúng tôi luôn xác định những cá nhân đáng nghi. Điều đó không nhất thiết đồng nghĩa họ cấu thành mối đe dọa”, bà nói.

Đại tá Christopher L. Paris - người đứng đầu Cảnh sát bang Pennsylvania - cho hay lính bắn tỉa địa phương thấy Crooks đáng ngờ vì anh lảng vảng ngay bên ngoài địa điểm biểu tình và không vào trong. Họ nghi ngờ khi thấy nghi phạm cầm máy do khoảng cách chơi golf. Vào thời điểm đó, họ đã gửi một bức ảnh của Crooks cho một cảnh sát bang Pennsylvania tại trung tâm chỉ huy với các đặc vụ.

Người cảnh sát đó đã chuyển tiếp tin nhắn bằng lời nói cho đặc vụ tại trung tâm chỉ huy. Đặc vụ tại đây yêu cầu chuyển tiếp cảnh báo đến một số điện thoại, mà cảnh sát tiểu bang hiểu là thuộc về một đặc vụ khác.

Một số thành viên ủy ban đặt câu hỏi liệu các cơ quan thực thi pháp luật khác nhau có liên lạc hiệu quả không. Ông Paris cho biết hôm đó, có ba hệ thống radio khác nhau, của địa phương, tiểu bang và liên bang.

Ông cho hay cảnh sát tiểu bang đã tìm cách tích hợp với hệ thống liên lạc của Cơ quan Mật vụ bằng cách ngồi cùng một sở chỉ huy. Vị đại tá nói thêm có bất lợi khi nhiều đặc vụ thực thi pháp luật dùng chung một kênh liên lạc.

Thời điểm đó, hơn 100 người cần được chăm sóc y tế vì thời tiết nắng nóng. Các viên chức đang xử lý báo cáo về một đứa trẻ 6 tuổi mất tích và ba người gây nghi vấn khác ngoài Crooks.

“Về lý thuyết, càng có nhiều người trên cùng một kênh, trong trường hợp cần cấp cứu y tế hoặc một đứa trẻ 6 tuổi bị lạc và mọi người cùng dùng một lúc, thì hệ thống liên lạc sẽ bị tê liệt”, ông nói.