Báo chí Thụy Điển phát hiện Anders Tegnell, nhà dịch tễ học hàng đầu Thụy Điển và kiến trúc sư trưởng cho chiến lược chống Covid-19 tại quốc gia Bắc Âu, đã bí mật xóa một số email thảo luận về "miễn dịch bầy đàn", theo Guardian.
Ông Tegnell trong nửa năm qua nhiều lần khẳng định chính phủ không muốn nhanh chóng đạt đến "miễn dịch bầy đàn", thay vào đó tập trung giảm tốc độ lây lan của virus corona để giảm sức ép cho hệ thống y tế.
Tuy nhiên, theo những trao đổi qua email mà báo chí Thụy Điển tiếp cận được, ông Tegnell giữa tháng 3 vẫn xem miễn dịch cộng đồng là mục tiêu cần hướng đến. Những trao đổi này diễn ra nhiều ngày sau khi Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) xem Covid-19 là đại dịch toàn cầu.
 |
| Anders Tegnell, nhà dịch tễ học hàng đầu Thụy Điển và kiến trúc sư trưởng cho chiến lược chống Covid-19 của nước này. Ảnh: Expressen. |
"Có đáng không?"
Theo tờ Expressen, ông Tegnell từng chuyển cho Mika Salminen, người đồng cấp ở Phần Lan, và lãnh đạo Cơ quan Y tế Công cộng Thụy Điển (FHM) email của một bác sĩ đã về hưu. Người bác sĩ này đề xuất phương án chống dịch là cho người khỏe mạnh tự nguyện nhiễm virus trong điều kiện có kiểm soát.
"Một cách nữa là giữ trường học mở cửa để đạt được miễn dịch bầy đàn nhanh hơn", ông Tegnell bình luận trong email.
Phản hồi ý kiến này, ông Salminen nói cơ quan y tế Phần Lan từng cân nhắc tương tự nhưng cuối cùng đã gạt đi vì trẻ em vẫn lan dịch sang những nhóm tuổi khác. Dẫn lại mô hình dự báo của Phần Lan, ông Salminen nói đóng cửa trường học sẽ giảm mức lây nhiễm virus corona ở người cao tuổi khoảng 10%.
"Liệu 10% có đáng không", Tegnell vặn lại người đồng nghiệp.
Theo Guardian, ông Tegnell không ít lần nhận định trẻ em chỉ xuất hiện triệu chứng vừa phải khi mắc Covid-19 và không dễ lây sang người khác. Tuy nhiên, ông phủ nhận giới chức Thụy Điển từng cân nhắc giữ trường học mở cửa để sớm đạt miễn dịch bầy đàn.
Trả lời Emanuel Karlsten, người phóng viên thu thập được các email gây tranh cãi nhờ luật tự do báo chí, ông Tegnell nói bình luận của ông về mở cửa trường học "bàn về tác động khả dĩ chứ không phải tác động mà ông kỳ vọng, và đó là một phần đánh giá về mức phù hợp của biện pháp".
"Mở cửa trường học nhằm đạt miễn dịch, vì vậy, chưa bao giờ được cân nhắc", ông lập luận.
 |
| Trong khi nhiều nước phong tỏa để chống dịch thì Thụy Điển vẫn giữ lập trường mở cửa và không giãn cách. Ảnh: AFP. |
Lo ngại trường học mở cửa trở lại
Thụy Điển cuối cùng quyết định đóng cửa trường học dành cho nhóm trên 16 tuổi, nhưng không áp dụng cho cấp lớp nhỏ tuổi hơn và kêu gọi học sinh đến trường đầy đủ. Một số gia đình còn bị tố cáo cho cơ quan dịch vụ xã hội và bắt đóng phạt vì không cho trẻ đến trường.
Chính quyền Thụy Điển cũng cấm tụ tập trên 50 người, nhưng chỉ khuyến cáo chứ không bắt buộc người dân giãn cách giao tiếp xã hội và làm việc tại nhà nếu được. Cửa hàng, quán bar, nhà hàng và phòng tập gym vẫn mở cửa.
Trong một số email khác, chuyên gia dịch tễ học Thụy Điển đã hỏi ý kiến của Johan Giesecke, một trong những người tiền nhiệm và hiện là cố vấn cho FHM, xây dựng mô hình dự báo nếu thả cho virus lây lan trong cộng đồng. Ông Giesecke sau đó đề xuất mở cửa trường trung học sau lễ Phục sinh năm nay (ngày 12/4).
Tờ Aftonbladet tiết lộ ông Tegnell đã xóa 200 email từ tháng 1 đến tháng 4. Trong đó, một số email có trao đổi giữa ông với nhân viên chính phủ, chuyên gia y tế và Giesecke. FHM lý giải rằng một số trao đổi bị thất lạc vì "bị nhân viên tự xóa" và không được cơ quan này lưu giữ. Riêng Tegnell nói những email biến mất có thể "nằm trong thảo luận công việc với những nhóm khác nhau" và ông nhận thấy "không quá liên quan để cần được lưu giữ".
Dù phủ nhận miễn dịch cộng đồng là mục tiêu chiến lược của Thụy Điển, ông Tegnell trước sau vẫn khẳng định biện pháp phong tỏa hà khắc ở nhiều nước là không bền vững. Ông nói cách tiếp cận ở Thụy Điển dù bị nhiều chuyên gia công kích nhưng được phần lớn người dân ủng hộ, và quốc gia Bắc Âu nhờ vậy có sự chuẩn bị tốt hơn cho "làn sóng thứ hai".
Số ca bệnh và tử vong vì Covid-19 giảm ổn định từ tháng 6 đến nay. Nước này đã ghi nhận 84.294 người nhiễn virus corona và và 5.783 người tử vong. Nếu xét trên tỷ lệ 1 triệu dân, tình hình dịch bệnh ở Thụy Điển vẫn cao hơn những nước láng giềng Bắc Âu gấp nhiều lần. Dù vậy, tỷ lệ đó vẫn thấp hơn những nước dùng đến biện pháp phong tỏa như Anh, Tây Ban Nha và Italy.
Giới chức Thụy Điển ước tính đến tháng 5 đã có khoảng 40% dân số thủ đô Stockholm mắc Covid-19 nhưng một số nghiên cứu phát hiện miễn dịch trong cộng đồng vẫn khá thấp. Một nghiên cứu tuần qua đăng tải trên Tạp chí Hội Y khoa Hoàng gia vẫn kết luận miễn dịch cộng đồng còn "rất xa tầm mắt".
Tuần này, học sinh Thụy Điển ở mọi lứa tuổi đã đến trường. Tình hình dịch bệnh còn phức tạp khiến một số gia đình lo sợ. Họ kêu gọi giới chuyên gia và học giả Thụy Điển theo đuổi chiến lược ứng phó "có trách nhiệm hơn", cụ thể là bắt buộc mang khẩu trang trong trường và quy định khoảng cách giao tiếp.
Nghiên cứu ở một số nước như Hàn Quốc, Mỹ, Israel và Thụy Điển cho thấy giới khoa học chưa hiểu cặn kẽ mối liên hệ giữa trẻ em và dịch bệnh.
Tuy nhiên, theo một lá thư kiến nghị vừa qua của 26 học giả, yếu tố có thể khẳng định chắc chắn là trẻ em ở tuổi đi học có khả năng và thực tế đã góp lần lan rộng virus corona trong xã hội. Trả lời đài SVT, Cecilia Soderberg-Naucler, chuyên gia sinh bệnh học vi sinh và một trong những học giả đồng ký tên, phản pháo báo cáo chính phủ về ít lây nhiễm được phát hiện trong trường học vẫn không đủ để kết luận dịch không thể lan rộng từ ca nhiễm trẻ em.
"Vẫn chưa ai hiểu rõ về lây lan trong trường học ở Thụy Điển", bà nhấn mạnh.
