Bùi Tiến Dũng, 26 tuổi, có 6 năm khoác áo đội tuyển Việt Nam. Lớn tuổi hơn anh có Quế Ngọc Hải, 28 tuổi, cũng có 7 năm là tuyển thủ quốc gia. Nguyễn Thái Sung, người từng được coi là tài năng trẻ sáng giá nhất Việt Nam, 27 tuổi và mới quyết định giải nghệ. Sự nghiệp của thần đồng một thời dừng lại ở độ tuổi lẽ ra đẹp nhất sự nghiệp.
 |
| Thái Sung từng chơi cho CLB Hà Nội (giờ là CLB Sài Gòn), sát cánh cùng Quang Hải, Đức Huy. |
Con đường không bằng phẳng
Nguyễn Thái Sung xuất thân từ lò đào tạo trẻ của CLB Đà Nẵng. Năm 2009, khi đang thuộc biên chế U15 Đà Nẵng, Thái Sung là cầu thủ trẻ duy nhất của Việt Nam trúng tuyển vào Học viện Aspire (Qatar). Để có vinh dự này, Thái Sung phải vượt qua 4.000 thí sinh đến từ khắp nơi trên cả nước và trải qua nhiều vòng tuyển chọn gắt gao.
Sau 3 tháng tập luyện cũng là vòng tuyển chọn cuối - vòng chung kết thế giới, Thái Sung được Học viện Aspire cấp gói học bổng bao gồm toàn bộ chi phí ăn ở, tập luyện trong 3 năm. Tại đây, anh được tiếp cận và tập luyện với những điều kiện hiện đại và tiên tiến hàng đầu.
Tại Học viện Aspire, anh có những chuyến du đấu, đối đầu các lò đào tạo nổi tiếng thế giới như Barcelona, Porto... Thái Sung còn ghi dấu ấn khi lọt nhóm 10 gương mặt tiêu biểu của một giải đấu trong quá trình này.
Sự xuất sắc của Thái Sung khiến các nhà tuyển trạch Sporting Lisbon bị thuyết phục và đưa ra lời mời thử việc. Tuy nhiên sau khi kết thúc 3 năm rèn luyện tại Học viện Aspire, Thái Sung trở về Việt Nam. Bi kịch của anh bắt đầu từ đây.
Được rèn giũa trong môi trường chuyên nghiệp hàng đầu cùng hàng loạt những trải nghiệm độc nhất Việt Nam lúc bấy giờ, Thái Sung trở lại đội bóng quê hương với nhiều kỳ vọng. Tuy nhiên, chính nó lại mang đến vấn đề với cầu thủ này.
Khác biệt trong tư duy chơi bóng và định hướng của CLB khiến Thái Sung dần sa sút. Anh không được đôn lên chơi ở V.League mà chỉ tập luyện tại đội U21 Đà Nẵng. Ở đội trẻ, Sung cũng không được trọng dụng do... không hợp lối chơi.
Một yếu tố khác khiến Thái Sung không thể hòa nhập với môi trường cũ mà mới đến từ thể hình có phần nhỏ bé của anh. Cầu thủ này cao 1,68 m và nặng 65 kg (theo dữ liệu từ VPF - đơn vị tổ chức các giải bóng đá chuyên nghiệp Việt Nam). Ngoài ra, thể lực cũng là điểm yếu của Thái Sung. Chấn thương giãn dây chằng cơ háng cũng góp phần khiến Thái Sung "bặt vô âm tín".
Không tìm được cơ hội ở đội bóng quê hương, Thái Sung thử vận may với CLB bóng đá Hà Nội (tiền thân của CLB Sài Gòn hiện nay) tại giải hạng Nhất 2015 với bản hợp đồng cho mượn kéo dài một năm. Anh nhận những đánh giá tích cực từ HLV Nguyễn Đức Thắng sau ngày đội bóng giành quyền lên chơi tại V.League.
Sau đó, anh thử sức với giải hạng Nhì dưới màu áo CLB Kon Tum rồi phiêu bạt tới CLB Long An. Tại đây, sự nghiệp của anh gián đoạn khi bị đứt dây chằng đầu gối trái vào năm 2019. Nghiệt ngã cho Thái Sung, đó là thời điểm anh đang tìm lại cảm hứng thi đấu tốt.
 |
| Võ Nguyên Hoàng (áo vàng) trong trận giao hữu giữa U19 Việt Nam và Sarajevo cuối năm 2020. Ảnh: Minh Chiến. |
Nhưng nhân tài không thể tỏa sáng
Trước Thái Sung, Việt Nam từng có một cầu thủ trẻ được lò đào tạo trứ danh của xứ sở sương mù tuyển chọn. Mai Tiến Thành giành được suất học bổng 2 năm của câu lạc bộ Leeds United hồi 2002.
Tiến Thành có lẽ là cầu thủ thành công nhất trong số những người may mắn được đưa ra nước ngoài đào tạo ngắn hạn. Anh có 6 trận khoác áo đội tuyển quốc gia giai đoạn 2006-2015. Ở cấp độ U23, Thành "Rìu" cũng có 6 trận và ghi 5 bàn.
Cũng lọt mắt xanh Học viện Aspire như Thái Sung, Hoàng Thế Tài và Phạm Trọng Hóa là hai gương mặt đại diện Việt Nam tại vòng chung kết thế giới vào năm 2013. Tuy nhiên, hai cầu thủ này không được cấp học bổng như đàn anh.
Thế Tài và Trọng Hóa là những cá nhân nổi bật ở các cấp độ trẻ. Tuy nhiên khi ở lứa tuổi trưởng thành và bước vào thi đấu chuyên nghiệp, cả hai dần đánh mất mình và không còn là những cầu thủ tốt nhất ở đội bóng chủ quản. Họ cũng phải chật vật tìm chỗ đứng.
Ngoài 3 trường hợp nói trên, Học viên Aspire còn "chấm" nhiều cầu thủ trẻ ở nhiều năm khác nhau. Nguyễn Hồng Sơn (2013), Nguyễn Trọng Long (2014), Đỗ Tấn Thành (2015) và Võ Nguyên Hoàng (2016) đều đã lọt tới vòng chung kết thế giới. Song, điểm chung của họ là chưa thể tỏa sáng, có người còn vướng lùm xùm ngoài chuyên môn và đang chật vật tìm lại chỗ đứng.
Một cựu cầu thủ khác cũng từng là tâm điểm khi nhận học bổng từ CLB Liverpool Nguyễn Công Cường vượt qua hơn 3.000 thí sinh trong một cuộc tuyển chọn tài năng hồi 2009 để nhận học bổng kéo dài một năm từ "The Kop".
Tuy nhiên, chuyến đi của Công Cường chỉ kéo dài... 3 tháng rồi lỡ dở. Thời gian sau đó, cựu cầu thủ này thử sức ở nhiều đội bóng từ CLB Hà Nội, Lâm Đồng đến HAGL. Dù được đánh giá cao về kỹ thuật cũng như nhãn quan, anh không thể gắn bó với đội bóng nào quá lâu.
Cầu thủ từng ăn tập cùng Raheem Sterling giải nghệ trong lặng lẽ để tập trung công việc kinh doanh gia đình và chỉ còn gắn bó với bóng đá phủi nhằm tìm niềm vui.
Cùng chuyến đi với Công Cường còn có Nguyễn Anh Tú, khi đó thuộc biên chế đội trẻ Đồng Tháp. Anh Tú về đích thứ hai và được "vé vớt" bằng cuộc sát hạch tại Anh. Song như người bạn đồng hành, chuyến đi của Anh Tú kết thúc sau 3 tháng tập luyện.
Cả Anh Tú và Công Cường được đưa trở về Việt Nam với lý do tới kỳ nghỉ đông, chờ CLB gọi trở lại rồi chấm dứt chuyến đi mà không có lời giải thích thỏa đáng từ đối tác. Khi đó, Anh Tú phải làm thủ tục bảo lưu học văn hóa tại Việt Nam ở lớp 12.
Sau đấy, anh thi trượt kỳ thi tốt nghiệp THPT 2011 và phải đợi một năm sau để có tấm bằng văn hóa quan trọng này. Sự nghiệp của Anh Tú sau đó diễn ra lặng lẽ và anh cũng đã rẽ sang hướng khác khi theo học Đại học TDTT.
Nuối tiếc liên quan tới Thái Sung là rất lớn nếu ta biết rằng Học viện Aspire là cơ sở đào tạo lừng danh châu Á và thế giới do người Qatar. Tuyển Qatar vô địch Asian Cup 2019 với gần một đội hình trưởng thành từ học viện này. U23 Qatar vào bán kết châu Á 2018 và thua Việt Nam cũng có khoảng một nửa quân số từ Aspire.
Cầu thủ nổi tiếng nhất của Aspire chính là Almoez Ali, Vua phá lưới U23 châu Á 2018 và Asian Cup 2019. Almoez Ali từng đối đầu nhiều đội tuyển trẻ Việt Nam trong quá khứ.
