Các nhà điều tra kết luận nhà chức trách Thụy Sĩ đã biết, và đôi khi đồng lõa, với một hoạt động gián điệp phức tạp, trong đó CIA sở hữu và kiểm soát công ty Crypto AG của Thụy Sĩ.
Công ty này bán các hệ thống mã hóa đã bị xâm nhập cho chính phủ nước ngoài.
Báo cáo này là diễn biến mới nhất trong cuộc điều tra Thụy Sĩ khởi động sau khi Washington Post cùng truyền hình công cộng của Đức ZDF và đài truyền hình Thụy Sĩ SRF tiết lộ về chiến dịch Crypto.
Theo báo cáo, chiến dịch lợi dụng “hình ảnh trung lập của Thụy Sĩ". Báo cáo cũng cho biết chính quyền Thụy Sĩ đã cho phép CIA và Cơ quan Tình báo Liên bang Đức (BND) thực hiện “hoạt động tình báo gây tổn hại cho quốc gia khác bằng cách núp bóng công ty Thụy Sĩ”.
Có trụ sở tại Zug, Thụy Sĩ, Crypto là một trong những nhà cung cấp máy mã hóa hàng đầu thế giới. Máy này được các chính phủ nước ngoài sử dụng để giữ bí mật thông tin trao đổi của các điệp viên, binh lính và nhà ngoại giao.
 |
| Máy mật mã CX-52 do người sáng lập Crypto AG Boris Hagelin phát triển vào những năm 1950, trước khi CIA nắm quyền kiểm soát công ty này. Ảnh: Washington Post. |
Tuy nhiên, công ty này thuộc sở hữu của CIA và BND từ năm 1970. Crypto cũng đã bí mật hợp tác với Cơ quan An ninh Quốc gia (NSA), cơ quan chuyên phá mã của Mỹ, từ những năm 1950.
Dưới sự kiểm soát của NSA và CIA, Crypto đã bán các máy mã hóa bị theo dõi cho hơn 100 chính phủ, bao gồm Iran, các lực lượng Mỹ Latin, Ấn Độ, Pakistan và thậm chí cả Vatican.
Bằng cách khai thác lỗ hổng ẩn trong các thuật toán của thiết bị, gián điệp Mỹ và Đức đã đọc được điện tín ngoại giao cũng như các thông tin trao đổi khác của kẻ thù và một số đồng minh.
CIA đã mô tả chương trình này như một chiến thắng của hoạt động gián điệp thế kỷ 20 và rằng “các chính phủ nước ngoài đang trả nhiều tiền để Mỹ và Tây Đức đọc những thông tin liên lạc bí mật nhất của họ với ít nhất hai (và có thể tới năm hoặc sáu) quốc gia khác".
Dòng này ám chỉ việc Mỹ chia sẻ thông tin tình báo thu thập được từ các thiết bị Crypto với đồng minh như Anh.
Viện dẫn các tài liệu tình báo của Thụy Sĩ, báo cáo chỉ ra rằng vào năm 1993, cơ quan tình báo Thụy Sĩ biết Crypto “thuộc sở hữu của cơ quan tình báo nước ngoài và xuất khẩu các thiết bị ‘dễ bị tấn công’”.
Báo cáo cũng cho thấy cơ quan gián điệp Thụy Sĩ, Cục Tình báo Chiến lược (SIS), đã tham gia một thỏa thuận với CIA. Thỏa thuận này bao gồm quyền tiếp cận thông tin liên lạc của các quốc gia khác.
Nhà chức trách Thụy Sĩ đã nghi ngờ về Crypto ngay từ những năm 1970, khi các nhân viên trong bộ phận kỹ thuật và nghiên cứu liên tục tìm ra lỗ hổng trong thiết kế của sản phẩm. Tuy nhiên, họ lại không được sửa chữa những lỗi này.
Thụy Sĩ đã điều tra về sự liên quan của tình báo phương Tây với Crypton từ năm 1970, nhưng chưa bao giờ tìm ra mối liên hệ với CIA.
Báo cáo cho biết các quan chức Thụy Sĩ không vi phạm luật pháp nước này khi cho phép CIA-Crypto tiếp tục hoạt động. Tuy nhiên, báo cáo kết luận làm như vậy có nguy cơ gây thiệt hại đáng kể về chính trị và uy tín của Thụy Sĩ.
Chiến dịch này được tiếp tục cho đến năm 2018. Sau đó, CIA đã bán trụ sở chính của Crypto ở Zug, cũng như các tài sản khác.
