Thiệt là lạ, Huế mấy ngày ni mưa thu mát mẻ chan hòa đến thế mà lại không có nấm tràm. Nhớ lại cách đây chừng nửa tháng, khi những cơn mưa đầu mùa đổ xuống, nấm tràm được bày bán khắp nơi, đi đâu cũng gặp những gánh nấm tràm tươi bên đường, nhất là các con đường nối phố với các ngọn đồi phía Tây Nam của Huế.
Chiều qua, chạy lên Nam Giao, thầm nghĩ chắc sẽ có một mớ nấm tràm tươi ngon ai đó hái được trong ngày mang về bán, nhưng không có nữa. Mùa nấm tràm đã qua nhanh cũng như mùa lá vàng của cây chá, loài cây mọc rất nhiều ở Rú Chá, một điểm du lịch rất được ưa chuộng của xứ Huế mỗi khi thu về trong những năm gần đây.
Mùa thu từ trên núi cao xuống tận sông dài phá rộng xứ Huế đã bắt đầu như vậy và cũng đã vội vã qua đi như sắc vàng của cây chá và vị béo của nấm tràm ở vùng đất này làm nhiều người tiếc nuối...
Tôi đọc được giải thích của một vị bác sĩ ở Huế về sự thay đổi của đất trời khi thu sang. Đó là mùi hương đất tạo ra sau cơn mưa. Mùi hương đất này nhẹ nhàng và sảng khoái đối với cơ thể. Mùi hương đất được tạo ra khi một chất có tên là geosmin tương tác với dầu thực vật có trong đất. Các loại dầu này được đất đai tiết ra để ngăn chặn hạt nảy mầm khi thời tiết khô. Khi trời mưa, các loại dầu này hòa tan. Bên cạnh đó, mùi không khí sau một cơn mưa cũng có thể là một lý do. Khi sét đánh, các phân tử ôxy bị phá vỡ và chuyển đổi. Nhiều phân tử ôxy tiếp tục cấu trúc phân tử kép ban đầu của ôxy, nhưng một số được chuyển đổi thành dạng phân tử ozon. Mùi ozon nhẹ nhàng và gây buồn ngủ.
Và nữa là âm thanh của mưa; theo vị bác sĩ này thì chúng ta sống trong một thế giới rất ồn ào, luôn luôn có một số tiếng ồn xung quanh. Khi trời mưa, tất cả âm thanh khác bị bóp nghẹt và bị che lấp. Thông thường, mưa rơi liên tục và âm thanh mưa như một bài hát ru. Hiệu ứng này có thể khiến bạn buồn ngủ.
 |
| Một thoáng mùa thu trên xứ Huế. Ảnh: Lê Huy Hoàng Hải. |
Nhưng nét đặc trưng của đất cố đô là những khu vườn. Bốn mùa của xứ Huế cũng được thể hiện rõ nét nhất trong những khu vườn quanh năm xanh tốt. Nói cách khác, bàn tay vun xới của chủ nhân những khu vườn Huế đã chưng cất nên hoa trái sắc hương của bốn mùa xuân hạ thu đông ở xứ sở này.
Mà những chùm bưởi, thanh trà của hai làng Lương Quán, Nguyệt Biều đầu nguồn sông Hương vẫn còn căng tròn trái trên cây thì mùa thu chưa qua. Mùa thu cũng là mùa của những buồng chuối tiêu đang chín tới trong những khu vườn Huế.
Sáng nay, ngó sang vườn cau nhà hàng xóm, tôi cũng thấy sắc vàng của mấy buồng cau chín vàng. Tháng bảy mùa ngâu nên chẳng có nhà ai tổ chức cưới hỏi làm chi do sợ lứa đôi trắc trở. Nên những buồng cau cứ thế nằm im trên cây đến khi chín vàng mà làm nên sắc thu một cách bất đắc dĩ nhưng cũng rất đẹp.
Mùa thu tới, vườn Huế còn cho người ta thứ quà ngon nhất, đó là rau tập tàng, cho dù rau tập tàng thì có quanh năm trong vườn. Chúng mọc dưới những tán cây cổ thụ và đều đặn thay lá non để cung cấp rau xanh cho người. Nhưng rau tập tàng vườn Huế non xanh nhất vẫn là khi thu về, lá rụng nhiều và mưa xuống.
