|
|
Việt Nam hiện nằm trong nhóm các quốc gia chịu ảnh hưởng nặng nề nhất bởi ô nhiễm không khí và biến đổi khí hậu. Ảnh: Quỳnh Danh. |
Ô nhiễm không khí, đặc biệt là bụi mịn, đang trở thành mối đe dọa nghiêm trọng đối với sức khỏe cộng đồng. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), trung bình mỗi năm có ít nhất 70.000 người Việt tử vong liên quan đến ô nhiễm không khí, chủ yếu do bụi mịn, gây ra các bệnh tim mạch, đột quỵ, ung thư phổi và bệnh hô hấp.
Ở các đô thị lớn, số ca mắc bệnh hô hấp, tai mũi họng gia tăng đột biến, kéo theo cảnh báo về nguy cơ ung thư nếu tiếp xúc kéo dài.
Gánh nặng bệnh tật rõ rệt
Trao đổi bên lề Hội nghị Khoa học Kỹ thuật thường niên năm 2025 của Bệnh viện Tai Mũi Họng TP.HCM ngày 13/12, PGS.TS Lê Trần Quang Minh, Giám đốc Bệnh viện Tai Mũi Họng TP.HCM, cho biết tình trạng gia tăng bệnh đường hô hấp, tai mũi họng do ô nhiễm không khí đang ghi nhận ở nhiều cơ sở y tế trên cả nước.
"Tất cả bệnh liên quan đến ô nhiễm không khí đều gia tăng, không chỉ tại Bệnh viện Tai Mũi Họng TP.HCM mà còn ở nhiều cơ sở y tế khác trong thành phố và trên cả nước", PGS Minh nói. Riêng năm 2024, số lượt khám chữa bệnh tại bệnh viện này tăng 103% so với năm trước.
 |
| PGS.TS Lê Trần Quang Minh, Giám đốc Bệnh viện Tai Mũi Họng TP.HCM, phát biểu tại Hội nghị Khoa học Kỹ thuật thường niên năm 2025 của Bệnh viện. Ảnh: BVCC. |
Việt Nam hiện nằm trong nhóm các quốc gia chịu ảnh hưởng nặng nề nhất bởi ô nhiễm không khí và biến đổi khí hậu. Đáng chú ý, trong năm 2023, nồng độ bụi mịn PM2.5 tại Việt Nam cao gấp gần 6 lần mức khuyến nghị an toàn của WHO. Thực trạng này đặc biệt nghiêm trọng tại các đô thị lớn, trong đó Hà Nội nhiều lần đứng đầu danh sách những thành phố ô nhiễm nhất thế giới ở các thời điểm khác nhau.
Ô nhiễm không khí kéo theo gánh nặng bệnh tật rõ rệt. Thống kê tại Hà Nội cho thấy khi nồng độ PM2.5 tăng thêm 10 µg/m³, số ca nhập viện do bệnh hô hấp ở trẻ em tăng tương ứng 2,2%.
Theo PGS.TS Lê Trần Quang Minh, nhiều người dân thường nhầm lẫn sương mù buổi sáng với bụi mịn. Trên thực tế, khi hít phải bụi mịn, đặc biệt là loại chứa tinh thể kim loại nặng, nguy cơ viêm mũi xoang, viêm đường hô hấp và viêm họng tăng lên đáng kể.
“Nếu tình trạng viêm nhiễm kéo dài, đặc biệt trong môi trường ô nhiễm có kim loại nặng, đây sẽ là yếu tố nguy cơ dẫn đến ung thư vùng tai mũi họng và đường hô hấp”, PGS Minh cảnh báo.
 |
| PGS.TS Lê Trần Quang Minh đang nội soi cho một bệnh nhân bị viêm mũi dị ứng. Ảnh: BVCC. |
Bảo vệ sức khỏe trước tác động của bụi mịn
Cùng quan điểm, PGS.TS Lâm Huyền Trân, Phó chủ tịch Hội Tai Mũi Họng TP.HCM, cho biết nhiều bằng chứng khoa học đã chỉ ra mối liên hệ chặt chẽ giữa các yếu tố môi trường ô nhiễm và sự khởi phát cũng như mức độ nặng của viêm mũi dị ứng.
Theo PGS Trân, các chất ô nhiễm như PM2.5, PM10, SO₂, NO₂, khói thuốc lá và hạt ô nhiễm từ giao thông, khi kết hợp với biến đổi khí hậu làm gia tăng mật độ phấn hoa, sẽ thúc đẩy phản ứng viêm và làm trầm trọng các triệu chứng dị ứng đường hô hấp.
 |
| Một số bệnh tai mũi họng nặng phải phẫu thuật điều trị. Ảnh: BVCC. |
Trong bối cảnh các bệnh hô hấp gia tăng, việc nhận diện đúng triệu chứng để tránh điều trị nhầm là yếu tố then chốt. PGS.TS Lê Trần Quang Minh, Giám đốc Bệnh viện Tai Mũi Họng TP.HCM, cho biết cảm cúm thông thường thực chất là viêm đường hô hấp trên do virus, thường kéo dài 48-72 giờ với các biểu hiện như ho, sổ mũi, chảy mũi, viêm kết mạc.
"Nếu được chăm sóc đúng cách trong giai đoạn đầu, như rửa mũi, vệ sinh mắt và nâng cao thể trạng, bệnh có thể tự khỏi", PGS Minh nói.
Tuy nhiên, người dân cần đi khám ngay nếu sau 72 giờ, các triệu chứng không thuyên giảm mà nặng hơn, xuất hiện đau họng, ho đàm vàng hoặc xanh, kèm sốt, đau đầu, đau vùng xoang. Khi đó, bệnh nhân có thể cần can thiệp y tế và sử dụng kháng sinh phù hợp.
Trước những rủi ro ngày càng rõ rệt từ ô nhiễm không khí, Giám đốc Bệnh viện Tai Mũi Họng TP.HCM khuyến nghị mỗi người cần chủ động bảo vệ sức khỏe. Trong đó, việc đeo khẩu trang tại nơi công cộng, khu vực đông người hoặc môi trường ô nhiễm được xem là hàng rào vật lý quan trọng giúp hạn chế hít phải bụi mịn.
Bên cạnh đó, nâng cao sức đề kháng, tăng cường miễn dịch cũng là yếu tố then chốt giúp cơ thể chống lại tác động tiêu cực từ môi trường. Với những người mắc viêm mũi dị ứng, PGS.TS Lâm Huyền Trân khuyến nghị chiến lược kiểm soát toàn diện gồm giảm phơi nhiễm dị nguyên, cải thiện điều kiện sống, vệ sinh xoang mũi thường xuyên và sử dụng thiết bị lọc không khí.
Thế nào là chế độ ăn kiêng tốt nhất? Làm thế nào để ngừng lo lắng về cân nặng và tập trung vào việc sống lành mạnh? Để giải quyết mối quan tâm về vấn đề này, mục Sức khỏe của Znews giới thiệu bạn cuốn sách Chỉ dẫn để sống khỏe toàn diện của tác giả Shaun Francis. Sách sẽ giúp người đọc tập trung việc ăn uống lành mạnh, rèn luyện thể chất và giữ tinh thần minh mẫn trong thời buổi bận rộn.
