 |
Nhóm nghi phạm tiến hành nhiều cuộc họp ở bang Florida của Mỹ và Cộng hòa Dominica trong suốt năm ngoái. Tham dự các cuộc họp có một số nhân vật được coi là chủ chốt trong kế hoạch ám sát Tổng thống Moise, cùng nhiều chuyên gia nước ngoài trong một số lĩnh vực khác.
Tất cả người tham gia các cuộc họp ở Florida và Cộng hòa Dominica đã bị nhà chức trách Haiti xác định danh tính. Tuy nhiên, mối liên hệ giữa những người này vẫn còn tương đối mơ hồ. Nhà chức trách chưa rõ các nghi phạm có quen biết từ trước hay không.
Kế hoạch lập thủ tướng mới
Giới chức Haiti đã xác định được Christian Emmanuel Sanon, một bác sĩ kiêm mục sư sinh ra ở Haiti nhưng đã sống ở Florida suốt 20 năm, là người lên kế hoạch nắm quyền kiểm soát đất nước sau khi Tổng thống Moise bị loại bỏ.
Trong cuộc đột kích nơi ở của ông Sanon, cảnh sát tìm thấy 6 bao đựng súng, 20 thùng đạn, và một chiếc mũ của Cơ quan Chống ma túy Mỹ (D.E.A). Điều này, về lý thuyết, cho thấy Sanon có thể liên quan tới vụ ám sát, bởi nhóm sát thủ đã tự xưng là đặc vụ của D.E.A khi tiếp cận tư dinh của Tổng thống Moise.
Nhà chức trách Haiti đã bắt giam ông Sanon, tuy nhiên không đưa ra giải thích làm thế nào để ông này, người không nắm giữ bất cứ chức vụ nào trong chính quyền, có thể tiếp quản quyền lực sau khi tổng thống bị giết.
 |
| Chân dung của Christian Emmanuel Sanon. Ảnh: Reuters. |
Một điều khó hiểu khác là làm thế nào người đàn ông này có thể thuê được một nhóm lính đánh thuê để tiến hành vụ tấn công tư dinh được bảo vệ cẩn mật của Tổng thống Moise, trong bối cảnh Sanon từng đệ đơn bảo hộ phá sản ở Florida trước đó.
Tuy nhiên, quá trình thẩm vấn các nghi phạm, cũng như thông tin từ những người cùng tham gia các cuộc họp ở Florida và Cộng hòa Dominica, cho thấy những kẻ chủ mưu vụ ám sát đã thực sự có kế hoạch đưa ông Sanon lên làm thủ tướng trong chính phủ tương lai.
"Mục tiêu cuối cùng là đưa ông Sanon lên làm thủ tướng, tất cả chúng tôi đều tin ông ấy sẽ nắm quyền", Parnell Duverger, giáo sư Đại học Broward, Florida hiện đã về hưu, cho biết.
Duverger là một trong những người đã tham dự các cuộc họp để lên kế hoạch cho vụ tấn công. Ông này nói thêm Sanon trước đó khẳng định đã nhận được sự ủng hộ của nhiều chính trị gia lưỡng đảng Dân chủ, Cộng hòa tại Mỹ, nhà bảo trợ quốc tế lớn nhất của Haiti.
Dù vậy, Duverger khẳng định không ai đề cập tới một cuộc đảo chính hay ám sát.
"Tôi sẽ không tham dự các cuộc họp nếu bất cứ ai đề cập tới đảo chính, chứ đừng nói là giết người", ông Duverger cho biết.
Giáo sư về hưu người Mỹ cho biết mục tiêu của các cuộc họp là buộc Tổng thống Moise tự nguyện từ chức, trong bối cảnh Haiti đã rơi vào bất ổn chính trị suốt nhiều tháng. Ông Duverger khẳng định các cuộc họp nhằm giúp ông Sanon thành lập một chính phủ chuyển tiếp sau khi Tổng thống Moise từ chức.
Những nghi phạm chủ chốt
Trong số người tham gia các buổi họp có ít nhất 2 nghi phạm chủ chốt âm mưu vụ tấn công hôm 7/7. Một trong số này là Antonio Intriago, chủ sở hữu một công ty an ninh ở Florida có tên CTU Security, chịu trách nhiệm tuyển mộ nhóm lính đánh thuê Colombia và đưa tất cả tới Haiti.
Nghi phạm còn lại là Walter Veintemilla, giám đốc công ty dịch vụ tài chính Worldwide Capital Lending Group ở Florida. Nhà chức trách Haiti cáo buộc Veintemilla giúp tài trợ cho kế hoạch ám sát.
Giới chức Haiti đang điều tra khả năng các thành viên lực lượng an ninh bảo vệ Tổng thống Moise làm tay trong cho nhóm sát thủ. Hôm 15/7, cảnh sát Haiti bắt giữ Dimitri Herard - đội trưởng cận vệ của Tổng thống Moise. Nhà chức trách cho biết Herard thường xuyên có mặt ở Colombia vài tháng trước vụ ám sát.
Hai ông Intriago và Veintemilla đã từ chối đưa ra bình luận trước cáo buộc tham gia lên kế hoạch ám sát. Hiện chưa rõ vị trí của hai nhân vật này.
Giới chức Haiti và Colombia cho biết Intriago và Veintemilla đã cùng gặp ông Sanon tại Cộng hòa Dominica, sau khi công ty an ninh của Intriago thuê một số cựu binh Colombia và đưa họ tới Haiti.
Hôm 14/7, giới chức Haiti và Colombia công bố một bức ảnh cho thấy Sanon, Intriago và Veintemilla tham dự một cuộc họp cùng một nghi phạm khác trong cuộc điều tra là James Solages, người Mỹ gốc Haiti cư trú ở Nam Florida. Solages đã bị nhà chức trách Haiti bắt giữ không lâu sau vụ ám sát.
 |
| Các tay súng áp sát tư dinh Tổng thống Moise rạng sáng 7/7. Ảnh: New York Times. |
Hiện chưa rõ những cuộc họp có bàn về việc sát hại Tổng thống Moise hay không. Cảnh sát Haiti tới nay chưa cung cấp nhiều bằng chứng cụ thể về các cuộc họp.
Trong khi đó, giới chức Mỹ và Colombia cho biết các điều tra viên của họ ở Port-au-Prince chưa được tiếp cận hầu hết nghi phạm. Vì thế, thông tin mà Mỹ và Colombia có được lúc này chủ yếu do nước chủ nhà cung cấp.
Một nhân vật khác tham dự các cuộc họp là Frantz Gilot, cố vấn của Liên Hợp Quốc. Ông Gilot cho biết có khoảng 20 người tham gia các cuộc họp, khẳng định chưa bao giờ thảo luận về âm mưu ám sát Tổng thống Moise.
"Sanon tự giới thiệu bản thân ông ta là một ứng cử viên tiềm năng, rồi ông ta nói về ước mơ, về tầm nhìn tương lai cho Haiti", Gilot cho biết.
Nhóm lính đánh thuê Colombia đã bị lừa?
Băng ghi âm miêu tả về nhiệm vụ tại Haiti được gửi tới nhóm lính đánh thuê Colombia cho thấy các nghi phạm chủ chốt lên kế hoạch vụ tấn công đã phóng đại về năng lực tài chính của mình, cũng như không nói rõ nhiệm vụ của nhóm lính đánh thuê ở Haiti.
Hồi tháng 4, công ty CTU Security của ông Intrigo liên hệ với một trung sĩ quân đội Colombia đã về hưu là Duberney Capador. CTU Security đề nghị ông Capador tập hợp một nhóm cựu binh giàu kinh nghiệm để "bảo vệ những nhân vật quan trọng" ở Haiti, thân nhân của ông Capador cho biết.
"Chúng ta sẽ giúp hồi sinh đất nước này về khía cạnh an ninh và dân chủ. Chúng ta sẽ trở thành những người tiên phong", ông Capador viết trong bức thư chiêu mộ gửi tới các cựu binh khác qua WhatsApp.
Những người mà Capador liên hệ hầu hết ở tuổi ngoài 40, vừa nghỉ hưu khỏi lực lượng vũ trang và đang chật vật tìm kiếm một công việc khác với mức lương đủ để chi trả cuộc sống.
 |
| Nhóm lính đánh thuê Colombia có khả năng đã bị lừa tham gia vụ ám sát. Ảnh: Reuters. |
Thân nhân của một số lính đánh thuê nói rằng ông Capador đảm bảo hoạt động được một công ty an ninh Mỹ bảo trợ. Capador thậm chí nói với một số người khác là chính phủ Mỹ hỗ trợ chiến dịch.
Mỗi người tham gia được hứa trả tiền công 2.700 USD/tháng, con số khổng lồ với những cựu binh nghèo ở Colombia. Nhiều cựu binh sẵn sàng tham gia dù không biết rõ họ sẽ làm gì, bảo vệ ai.
Khoảng 20 cựu binh Colombia lần lượt tới ở Port-au-Prince từ đầu tháng 5 cho tới 6/6. Capador nói với nhóm cựu binh là họ sẽ chiến đấu với các băng đảng tội phạm, bảo vệ cơ sở hạ tầng trọng yếu, bảo vệ giới chức và các nhà đầu tư, với sự hỗ trợ của một công ty Mỹ.
Nhưng trong một tháng tiếp theo, nhóm cựu binh bị đưa tới một ngôi nhà nhỏ, không làm gì khác ngoài tập thể dục, nấu ăn và học tiếng anh, các thân nhân của nhóm này cho biết.
Tới giữa tháng 6, các cựu binh Colombia được giới thiệu với một người nói tiếng Tây Ban Nha, tự xưng là đại diện của Worldwide Capitol, công ty thuộc sở hữu của ông Veintemilla.
Cũng trong cuộc gặp này, nhóm cựu binh được gặp Solages, khi đó được giới thiệu là một nhà đầu tư quốc tế dẫn đầu công cuộc tái thiết Haiti. Solages giờ đang bị nhà chức trách Haiti giam giữ.
Thân nhân của các cựu binh Colombia cho biết họ chưa bao giờ được nhận khoản tiền mà Capador hứa hẹn ban đầu.
18 lính đánh thuê Colombia đã bị nhà chức trách Haiti bắt giữ với cáo buộc tham gia vụ ám sát Tổng thống Moise. 3 lính đánh thuê khác, trong đó có Capador, đã chết trong cuộc đọ súng với lực lượng an ninh chỉ vài giờ sau cái chết của Tổng thống Moise.
