Các token là một công cụ quan trọng để tạo ra một nền kinh tế (số) toàn cầu, liền mạch và có tính tương tác, cho phép xử lý các giao dịch ngay lập tức. Mặc dù token đã tồn tại từ hàng nghìn năm, nhưng các token kỹ thuật số mới chỉ được biết đến trong những năm gần đây.

Một token số đại diện cho một giá trị (ví dụ tài sản) trên một blockchain, và các token mã hóa sẽ đem đến cho chúng ta một giải pháp để thiết kế lại các chuỗi giá trị cũng như hệ thống kinh tế. Một token được thiết kế hoàn chỉnh sẽ có mục tiêu rõ ràng và nguyên tắc vàng của thiết kế là dựa trên việc giải quyết một trò chơi đơn giản và đem lại một kết quả cụ thể. Bạn muốn token thực hiện càng nhiều việc thì hệ thống càng trở nên phức tạp và càng có nhiều khả năng bị lỗi.

Một NFT nổi tiếng. Nguồn: BBC.

Có bốn loại token: token tiền tệ, token tiện ích, token chứng khoán và token không thể chuyển đổi.

• Token tiền tệ là loại phổ biến nhất, đơn giản là vì bitcoin - token mã hóa đầu tiên trên thế giới thuộc loại này. Giá trị của token được xác định theo quy luật cung - cầu, và giá trị của nó sẽ phụ thuộc vào nhu cầu và niềm tin của thị trường.

Token tiện ích được bảo chứng bởi một loại tài sản số nào đó. Nó có trường hợp sử dụng cụ thể và được phát triển không phải cho mục đích đầu tư. Do đó, một token tiện ích cho phép bạn thực hiện một công việc nào đó, ví dụ như cho phép truy cập vào sản phẩm hoặc dịch vụ nào đó trong tương lai, cũng tương tự như thẻ quà tặng hay điểm khách hàng thân thiết. Một ví dụ của token tiện ích là ether (ETH) nằm trong blockchain Ethereum cho phép bạn lập trình các hợp đồng thông minh và thực hiện các giao dịch.

• Token chứng khoán là một token cho phép người nắm giữ sở hữu cổ phần của một công ty hoặc các tài sản khác như một bức tranh, một chiếc xe, hoặc một tòa nhà, và kiếm được lợi nhuận thông qua cổ tức, chia sẻ doanh thu, hay sự tăng giá của tài sản. Nó thay thế cho chứng khoán truyền thống. Do đặc thù của loại token này cấu thành nên một kiểu hợp đồng đầu tư, nên nó đã thu hút sự chú ý của Ủy ban Giao dịch và Chứng khoán Mỹ (SEC).

• Token không thể chuyển đổi (NFT) có thể đại diện cho một tài sản trên blockchain, nhưng không giống như token tiện ích hay tiền tệ, mỗi NFT là duy nhất và không thể đổi lấy một NFT khác mà không tạo ra sự khác biệt về giá trị.

Token tiền tệ, tiện ích và chứng khoán là các thành phần quan trọng của Web 3.0, nhưng đối với metaverse, NFT sẽ có tính hữu dụng nhất. Token này xuất hiện lần đầu tiên trên thị trường vào năm 2017 với sự ra đời của trò chơi CryptoKitties, và thực sự cất cánh vào năm 2021 khi nó bùng nổ thành một thị trường trị giá tỷ đô chỉ sau một đêm.

Tính thay thế (fungibility) có nghĩa là khả năng hoán đổi lẫn nhau, ví dụ như một tài sản cụ thể nào đó có thể được hoán đổi với bất kì tài sản cùng loại. Tiền có tính thay thế: một tờ một đô-la luôn có thể được đổi lấy một tờ một đô-la khác và bạn vẫn sẽ có cùng một giá trị ở bất kỳ đâu trên thế giới. Còn tính không thể thay thế (nonfungible) có nghĩa là hai tài sản không giống nhau, có giá trị khác nhau và do đó không thể trao đổi được.

Thẻ sưu tập bóng chày chính là một loại tài sản không thể thay thế. Mặc dù chúng thuộc cùng một loại đối tượng - một vật có thể được sưu tầm và nằm trong một danh mục cụ thể, nhưng các thẻ khác nhau có các giá trị khác nhau, và thẻ này có thể đắt hơn thẻ kia.

Bất động sản số cũng có tính không thể thay thế. Hai mảnh đất trong cùng một thế giới ảo có thể có cùng kích thước, nhưng vì chúng có tọa độ X và Y khác nhau nên chúng có giá trị khác nhau, tương tự như một mẫu đất ở khu vực Manhattan sẽ đắt hơn một mẫu đất ở Ohio vậy.

Các token mang đến cho chúng ta cơ hội để thiết kế lại các hệ sinh thái hiện có cũng như phát triển những hệ sinh thái mới trong tương lai, đồng thời chúng có vai trò rất quan trọng trong việc phát triển một metaverse mở và toàn diện. Các token có một số tính năng độc đáo hơn so với với chứng khoán truyền thống. Chúng có thể thay thế, có thể được chia thành các đơn vị nhỏ hơn, và cho phép thực hiện các khoản thanh toán rất nhỏ, thậm chí vài cent hoặc ít hơn.

Ngoài ra, một lợi ích rất lớn của các token kỹ thuật số so với các công cụ tài chính truyền thống chính là việc chúng có thể lập trình được, nghĩa là bạn có thể kết hợp các quy tắc cụ thể vào trong token để chúng có thể được tự động thực thi. Những quy tắc này có thể liên quan đến việc phát hành cổ tức (bạn giữ token càng lâu thì càng nhận được nhiều cổ tức), quyền bỏ phiếu (bạn giữ token càng lâu thì càng có nhiều quyền bỏ phiếu), hoặc các đặc quyền khác.

Những quy tắc này có thể trở thành một hình thức khuyến khích sở hữu cũng như một phương pháp hiệu quả để bình ổn giá.