Thấy gì từ nghịch lý khó tin trong cuộc bầu cử Mỹ

2024 là năm bầu cử tổng thống Mỹ đầu tiên kể từ khi án lệ Roe v. Wade bị lật độ. Ảnh: New York Times.

Trong năm 2024, 10 bang của Mỹ sẽ tổ chức trưng cầu dân ý về quyền phá thai, và các câu hỏi sẽ xuất hiện trên cùng lá phiếu bầu tổng thống vào ngày 5/11 tới.

Các nhà hoạt động của đảng Dân chủ lạc quan rằng hầu hết bang sẽ thông qua biện pháp bảo vệ. Tuy nhiên, họ không chắc có bao nhiêu cử tri ủng hộ quyền phá thai sẽ nghiêng về các ứng viên đảng Dân chủ.

Tại Arizona và Nevada, hai ứng viên tổng thống bám đuổi rất sát sao, dù các biện pháp bảo vệ quyền phá thai trong Hiến pháp bang dự kiến được thông qua dễ dàng.

Montana có khả năng chứng kiến kịch bản tương tự, mặc dù đảng Dân chủ đang vật lộn để giữ một ghế tại Thượng viện. Và tại Missouri, cử tri dường như sẵn sàng ủng hộ biện pháp bảo vệ quyền phá thai, nhưng đồng thời bầu cho Thượng nghị sĩ Josh Hawley - một trong những người phản đối mạnh mẽ nhất tại Quốc hội.

Theo New York Times, những xu hướng này vẽ nên một bức tranh kỳ lạ, khi cử tri hành động để bảo vệ quyền phá thai ở cấp độ tiểu bang, nhưng cũng bầu ra những ứng viên có quan điểm trái ngược.

Việc Tòa án Tối cao Mỹ quyết định lật ngược án lệ Roe v Wade đã giúp đảng Dân chủ được tiếp lửa từ một nhóm gồm cử tri độc lập, những người theo chủ nghĩa tự do và một số đảng viên Cộng hòa ôn hòa.

Đảng Dân chủ đã nắm bắt chủ đề phá thai và giành chiến thắng trong đợt bầu cử giữa nhiệm kỳ năm 2022. Giờ đây, chiến thuật này đang được thử nghiệm lần đầu tiên trong cuộc đua vào Nhà Trắng năm 2024.

Ủng hộ phá thai nhưng không bỏ phiếu cho đảng Dân chủ

Quyền phá thai là một trong những chủ đề thế mạnh của đảng Dân chủ. Một loạt thăm dò gần đây cho thấy nhiều cử tri thích bà Kamala Harris hơn ông Donald Trump trong vấn đề này. Tuy nhiên, với một số cử tri, việc ủng hộ quyền phá thai không đồng nghĩa sẽ bỏ phiếu cho bà Harris.

Theo khảo sát của New York Times/Siena College ở Arizona và Florida, khoảng 12% cử tri sẽ bỏ phiếu cho ông Trump và quyền phá thai. Mặc dù phần lớn cử tri này tin vào ông Trump hơn bà Harris, hầu hết không coi quyền phá thai là ưu tiên hàng đầu.

Trent Wichmann - 20 tuổi, sinh viên đến từ Florida - tin rằng phụ nữ có quyền tự đưa ra quyết định, nhưng sẽ bỏ phiếu cho ứng viên đảng Cộng hòa. “Vì ông ấy tập trung rất nhiều vào chủ đề biên giới, một vấn đề tôi coi trọng”, Wichmann giải thích.

Tại Missouri, cử tri khả năng cao ủng hộ biện pháp bảo vệ quyền phá thai nhưng cũng bầu cho Thượng nghị sĩ Josh Hawley, một trong những người phản đối quyền phá thai mạnh mẽ nhất tại Quốc hội. Ảnh: New York Times.

Ngoài ra, đảng Dân chủ cũng đối mặt với thực tế rằng đôi khi các cử tri không được tiếp nhận thông tin đầy đủ. Tại các bang chiến trường, cứ 5 cử tri thì có một người đổ lỗi cho Tổng thống Joe Biden vì đã chấm dứt quyền phá thai, mặc dù ông Trump mới là người bổ nhiệm tới 3 thẩm phán trong Tòa án Tối cao lật ngược phán quyết Roe v Wade.

Trong khi đó, chính ông Trump cũng đưa ra một lập trường mập mờ, lưỡng lự, trước khi tuyên bố vấn đề phá thai thuộc quyền quyết định của các bang. Thông điệp này nhanh chóng được đảng Cộng hòa tiếp nhận và lan tỏa trong các cuộc bầu cử quan trọng.

Không phải chủ đề ưu tiên duy nhất

Hơn nữa, đảng Cộng hòa phần nào thở phào nhẹ nhõm khi các bang dao động không in câu hỏi về quyền phá thai trên lá phiếu vào ngày bầu cử sắp tới.

Hai năm trước, cử tri Michigan chấp thuận quyền phá thai và bầu Thống đốc Gretchen Whitmer - một đảng viên Dân chủ - chủ yếu là vì bà ủng hộ quyền phá thai. Năm 2024, vấn đề này không còn xuất hiện trên lá phiếu nữa. Đảng Cộng hòa cho rằng điều này cho phép cử tri tập trung nhiều hơn vào các vấn đề kinh tế như lạm phát và chi phí nhà ở tăng cao, một chủ đề lợi thế của đảng.

Mặc dù các nhóm bảo vệ quyền phá thai đã thắng trong 7 lần bỏ phiếu kể từ khi án lệ Roe v. Wade bị bãi bỏ, tất cả diễn ra trong các đợt bầu cử giữa nhiệm kỳ hoặc không phải năm bầu cử. Trong các cuộc bầu cử tổng thống, số lượng cử tri đa dạng và mở rộng hơn nhiều, khiến việc dự đoán cũng khó lường hơn.

“Đây là năm (bầu cử tổng thống) đầu tiên kể từ khi vụ lệ Roe sụp đổ. Điều này đồng nghĩa cử tri đi bỏ phiếu vì nhiều lý do khác. Họ có thể chọn lựa dựa trên đảng phái trong vấn đề nhập cư, kinh tế, cơ sở hạ tầng, việc làm”, Kelly Hall - Giám đốc điều hành Fairness Project - nói.

Một loạt thăm dò gần đây cho thấy nhiều cử tri tin tưởng bà Kamala Harris hơn ông Donald Trump trong chủ đề về quyền phá thai. Ảnh: New York Times.

Ngoài ra, chính nhóm ủng hộ quyền phá thai cũng gặp những thách thức lớn hơn trong năm 2024. Bà Hall nhìn thấy con đường chiến thắng ở cả năm bang Arizona, Florida, Missouri, Montana và Nebraska, nhưng lưu ý ở Florida và Nebraska sẽ khó nhằn hơn đáng kể.

Để biện pháp bảo vệ được thông qua tại Florida, cần có hơn 60% cử tri ủng hộ - một con số cao kỷ lục. Mặc dù cử tri ở một số bang bảo thủ hơn như Kansas và Ohio đã bỏ phiếu, chưa nơi nào đạt được 60%.

Nebraska ghi hai biện pháp song song trên lá phiếu. Một bên ghi nhận quyền phá thai trong Hiến pháp bang, bên còn lại duy trì lệnh cấm thủ thuật này sau 12 tuần, với một số ngoại lệ. Nếu cử tri thông qua cả hai, biện pháp giành được nhiều sự ủng hộ nhất sẽ được ghi nhận trong Hiến pháp bang.

Trong khi đó, các nhà hoạt động chống phá thai nói ngay cả khi tất cả biện pháp bảo vệ quyền phá thai được thông qua, cuộc chiến của họ vẫn chưa kết thúc. Họ đang hướng tới việc thách thức các cuộc trưng cầu dân ý tại tòa án và cho rằng có thể thúc đẩy chương trình nghị sự này nếu ông Trump thắng cử.

Họ cũng hy vọng sự tập trung của đảng Dân chủ vào quyền phá thai đã lên tới đỉnh điểm và sẽ không còn là ưu tiên trong những năm tới. “Đây không phải điều họ có thể làm được từ năm này qua năm khác”, Kristi Hamrick - chiến lược gia của Students for Life - nhận định.