Trong các nhà hàng và quán cà phê ở trung tâm "thủ phủ công nghệ cao" phía nam Trung Quốc, chủ đề chính trong các cuộc trò chuyện đã chuyển từ tin đồn trong ngành như IPO, sáp nhập và cải tổ sang cuộc chiến thương mại Trung - Mỹ và chiến dịch chống Huawei của Washington.
Chủ đề này được quan tâm đến mức ở Yuehai - quận phía tây của Thâm Quyến, nơi "đóng đô" của công ty mạng xã hội Tencent, nhà sản xuất viễn thông ZTE và nhà sản xuất thiết bị không người lái DJI, người dân địa phương nói đùa rằng nó giống như cuộc chiến thương mại giữa Mỹ với thành phố, hoặc thậm chí là với chính quận này.
Trong 40 năm qua, Thâm Quyến đã chuyển mình từ một làng chài buồn tẻ nằm ngay bên kia biên giới với Hong Kong thành một đô thị hơn 12 triệu dân, nơi lĩnh vực công nghệ cao chiếm hơn một phần ba GDP thành phố.
Với tầm quan trọng của lĩnh vực này, nhiều người đang bắt đầu lo lắng về tác động mà cuộc chiến thương mại có thể gây ra, theo South China Morning Post.
 |
| Thâm Quyến là trái tim của ngành công nghệ Trung Quốc. Ảnh: Xinhua. |
Nhân viên một công ty công nghệ họ Lin nói: "Cuộc chiến thương mại sẽ có tác động lâu dài, cả về doanh số lẫn toàn bộ thị trường".
Một cư dân khác, làm việc tại một công ty Internet, cho biết anh bắt đầu quan tâm đến việc liệu sản phẩm của công ty mình hay chiến lược bán hàng có bị ảnh hưởng hay không.
Bắc Kinh có những kế hoạch lớn cho thành phố và đã quy hoạch nơi đây là trung tâm chính cho sự đổi mới và sáng tạo trong kế hoạch Đại châu thổ - một dự án được thiết kế để tạo ra khu vực kinh tế cạnh tranh với các khu vực San Francisco (Mỹ) và vịnh Tokyo (Nhật Bản), bằng cách liên kết các thành phố phía nam Quảng Đông với Hong Kong và Macau.
Song đối mặt với việc bị tăng thuế xuất khẩu sang Mỹ và cuộc tấn công liên tục nhằm vào Huawei - nhân tố then chốt trong mạng 5G của Trung Quốc - các cơ quan, quan chức chính quyền và các công ty công nghệ đang trù tính cho một tương lai bất định.
Nhắm vào đầu rồng
"Chìa khóa là Huawei", một nhà nghiên cứu chính sách làm việc cho chính quyền Thâm Quyến, nói với SCMP, đề nghị giấu tên.
"Huawei là công ty quan trọng nhất đứng đầu chuỗi giá trị, là người dẫn dắt và trung tâm của ngành. Đó là đầu rồng của chúng tôi".
Trong một báo cáo hiếm hoi được công bố bởi cục thống kê Thâm Quyến năm 2016, Huawei là công ty đóng góp lớn nhất cho GDP của thành phố, chiếm 7% tổng GDP, tương đương 143 tỷ nhân dân tệ (20,6 tỷ USD).
Khoản này gần bằng với tổng giá trị đóng góp của những cái tên còn lại trong danh sách 20 doanh nghiệp đóng góp hàng đầu cho GDP của thành phố, bao gồm những "người chơi lớn" như ZTE, Tencent, nhà sản xuất chip Foxconn và nhà sản xuất xe BYD.
 |
| Huawei được ví như đầu rồng của ngành sản xuất tại Thâm Quyến, nay đã trở thành mục tiêu tấn công của Mỹ trong cuộc chiến thương mại. Đồ họa: SCMP. |
Mặc dù không có số liệu nào được công bố kể từ năm 2016 do tính nhạy cảm của vấn đề, nhiều người tin rằng tầm quan trọng của Huawei đối với nền kinh tế thành phố đã tăng lên và hiện tại công ty đóng góp hơn 10% GDP của Thâm Quyến.
Huawei và các công ty con của nó có quy mô nhân sự lớn nhất thành phố, với khoảng 80.000 người làm việc tại trụ sở ở Thâm Quyến và hơn 3.000 người làm việc tại một cơ sở nghiên cứu và phát triển mới ở thành phố Đông Quản gần đó.
Các nhà nghiên cứu chính sách cho biết chính quyền thành phố "phải làm tất cả những gì có thể" để giúp các công ty công nghệ này trong hoàn cảnh hiện nay.
Song giờ đây, khi Washington đã cấm Huawei nhập khẩu linh kiện từ Mỹ và đóng băng công ty khỏi mạng 5G nước này do lo ngại an ninh quốc gia, cũng như kêu gọi các đồng minh tiếp bước, chính quyền địa phương không còn nhiều lựa chọn.
"Bạn biết chìa khóa (cho các vấn đề của Huawei) không phải nằm ở Thâm Quyến. Vấn đề nằm ở Washington. Thâm Quyến không thể giúp giải quyết sự gián đoạn trong chuỗi cung ứng và thị trường nước ngoài".
Các công ty khác cũng có thể thấy mình bị Washington nhắm đến khi sự đối đầu giữa Mỹ và Trung Quốc gia tăng, ví dụ DJI, công ty hiện cung cấp gần 80% thiết bị bay không người lái được sử dụng ở Mỹ và Trung Quốc.
Không chỉ đích danh DJI, Bộ An ninh Nội địa Mỹ gần đây đã cảnh báo các công ty Mỹ về những rủi ro an ninh từ thiết bị bay không người lái do Trung Quốc sản xuất.
 |
| DJI, công ty hiện cung cấp gần 80% thiết bị bay không người lái được sử dụng ở Mỹ và Trung Quốc, đang lo bị nhắm đến trong cuộc chiến thương mại. Ảnh: AFP. |
Cho đến nay, các tuyên bố chính thức của công ty đã giải quyết vấn đề này, khi những người phát ngôn nói rằng công ty đang theo dõi các cuộc đàm phán giữa Mỹ và Trung Quốc nhưng không có năng lực thần kỳ để dự đoán tương lai.
Tuy nhiên, trong một ẩn ý cho thấy công ty có thể trở nên tự chủ hơn nếu bị đá ra khỏi chuỗi cung ứng toàn cầu, các tuyên bố của công ty nói rằng trong khi tìm kiếm các linh kiện tốt nhất hiện có, trong một số trường hợp, công ty sẽ phát triển công nghệ của riêng mình.
Song với quy mô và tầm quan trọng tuyệt đối, Huawei vẫn là ưu tiên chính của chính quyền địa phương. "Trong khi chúng tôi sẽ để mắt đến những người khác, chúng tôi chắc chắn sẽ tập trung nỗ lực vào việc giúp Huawei", nhà nghiên cứu cho biết.
Một nguồn tin thân cận với sở khoa học và công nghệ tỉnh Quảng Đông cho biết chính quyền tỉnh đã thành lập một lực lượng đặc biệt, làm việc với các cơ quan liên quan từ Quảng Châu, Thâm Quyến và Đông Quản.
Đội ngũ này đã gặp các công ty công nghệ đã, hoặc có thể sẽ bị ảnh hưởng bởi cuộc cạnh tranh thương mại và công nghệ giữa Mỹ và Trung Quốc để thảo luận về tác động có thể xảy ra với hoạt động kinh doanh.
"Chúng tôi sẽ tiếp tục làm những gì chúng tôi cần làm", nguồn tin nói. "Thúc đẩy ngành công nghệ là chuyện lâu dài".
 |
| 80.000 người làm việc tại trụ sở Huawei ở Thâm Quyến. Ảnh: Reuters. |
Đuôi dài phía sau đầu rồng
Đồng bằng sông Châu Giang bao quanh Thâm Quyến là một phần quan trọng của chuỗi cung ứng cho các nhà sản xuất công nghệ cao, có nghĩa là toàn bộ khu vực cũng dễ bị tổn thương trước hành động của Mỹ.
Các thành phố lân cận đều là một phần của hệ sinh thái 3.000 tỷ nhân dân tệ hỗ trợ thị trường xuất khẩu Thâm Quyến, trị giá 1.600 tỷ nhân dân tệ vào năm ngoái.
Allen Zhang, người sáng lập Crazybaby, một nhà sản xuất tai nghe, đã mô tả chuỗi cung ứng là "thứ quan trọng nhất làm cho Thâm Quyến trở thành thủ phủ của ngành sản xuất".
Có rất nhiều thành phố vệ tinh xung quanh Thâm Quyến như Đông Quản, Huệ Châu, Trung Sơn và chúng có thể tạo thành một chuỗi cung ứng hoàn chỉnh, cung cấp hầu hết mọi thứ, từ nguyên liệu thô đến linh kiện máy tính với chi phí rất thấp.
Huawei đã chuẩn bị cho sự gián đoạn xuất khẩu của họ bằng cách đưa ra các kế hoạch dự phòng và tư vấn cho các nhà cung cấp.
Cụ thể, họ đã liên hệ với các nhà cung cấp ngoài Mỹ để xem liệu họ có sử dụng linh kiện hay công nghệ Mỹ hay không, điều sẽ khiến họ không thể cung cấp thiết bị theo lệnh cấm của Mỹ.
Tác động đến chuỗi cung ứng sẽ rõ ràng hơn trong hai đến bốn tháng tới, theo Qiu Dongmin, một nhà tư vấn cao cấp với khách hàng là nhiều công ty sản xuất ở khu vực đồng bằng sông Châu Giang.
"Tác động của lệnh trừng phạt đối với hoạt động kinh doanh điện thoại di động của Huawei sẽ không được cảm nhận ngay lập tức vì hầu hết đơn đặt hàng điện thoại đã được đặt trước trong khoảng thời gian từ tháng 4 đến tháng 6 bởi Huawei và các công ty lớn khác", anh nói.
"Tuy nhiên, từ tháng 8 đến tháng 10, các nhà cung cấp thường sẽ nhận thêm đơn đặt hàng từ Huawei và các nhà sản xuất khác để đáp ứng nhu cầu về các mẫu điện thoại bán chạy nhất của họ. Đó sẽ là giai đoạn quan trọng để theo dõi toàn bộ chuỗi cung ứng ở Thâm Quyến, Đông Quản và Huệ Châu".
Anh Qiu cho biết anh tin rằng các công ty như Huawei thực tế không thể kiểm tra với mọi nhà cung cấp.
"Các nhà cung cấp sẽ không muốn cung cấp cho Huawei mọi thông tin kỹ thuật của họ trong bất cứ trường hợp nào. Tôi tin rằng các công ty công nghệ có thể cần một tháng hoặc lâu hơn để có một bức tranh rõ ràng hơn vì nhiều thông tin đang mâu thuẫn với nhau", anh nói.
"Một điều chắc chắn là mọi người đều lo lắng. Một số lo lắng về công ty của họ trong tương lai, một số lo lắng rằng họ có thể trở thành mục tiêu tiếp theo của Mỹ".
 |
| Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và nhà sáng lập Huawei Nhậm Chính Phi vào tháng 10/2015. Ảnh: Reuters. |
Ba công ty từ chuỗi cung ứng của Huawei đã xác nhận rằng đại diện của "gã khổng lồ" công nghệ Trung Quốc đã liên hệ họ trong những ngày gần đây để xác nhận xem sản phẩm hoặc dịch vụ của họ có chứa công nghệ chính của Mỹ hay không.
Năm ngoái, ngân sách mua sắm 70 tỷ USD của Huawei đã chứng kiến họ đặt hàng với hơn 13.000 nhà cung cấp trong nước và toàn cầu.
Trong số các nhà cung cấp này, Huawei coi 92 đơn vị là cốt lõi trong hoạt động kinh doanh của mình, bao gồm 33 đơn vị từ Mỹ, 25 từ Trung Quốc đại lục, 11 từ Nhật Bản và 10 từ Đài Loan, phần còn lại đến từ các nơi như Đức, Hàn Quốc và Hong Kong.
"Lốp dự phòng"
Tác động đối với Thâm Quyến và khu vực đồng bằng sông Châu Giang không chỉ được cảm nhận bởi các nhà cung cấp mà còn bởi các nhà xuất khẩu.
Mặc dù thành phố đã cung cấp tín dụng xuất khẩu cho các doanh nghiệp để giúp trang trải chi phí thương mại toàn cầu, nhưng sự sụt giảm trong thương mại giữa thành phố với Mỹ là không thể tránh khỏi do mức thuế cao hơn.
Theo dữ liệu từ hải quan Thâm Quyến, trong quý đầu tiên của năm, 17% giao dịch của thành phố theo khối lượng là với Mỹ, trị giá tổng cộng 57,4 tỷ nhân dân tệ, nhưng con số này giảm 5,9% so với quý trước.
Guo Wanda, phó chủ tịch điều hành của Viện Phát triển Trung Quốc có trụ sở tại Thâm Quyến, nói rằng trong khi cuộc chiến thương mại rõ ràng có tác động, thì xuất khẩu tổng thể của Thâm Quyến đã thực sự tăng 3,3% trong tháng trước.
"Các công ty có thể phải cắt giảm nhân viên và một số công ty nhỏ hơn thậm chí có thể phải đối mặt với việc đóng cửa, điều đó hoàn toàn có thể xảy ra", ông nói.
"Tuy nhiên, nếu nhìn Thâm Quyến như một tổng thể, tác động có thể kiểm soát được. Nó sẽ ảnh hưởng đến kinh tế Thâm Quyến, nhưng không có nghĩa là kinh tế sẽ tụt dốc không phanh".
Ông Guo cũng chỉ ra tác động đối với các thành phố lân cận, nói rằng vì những nơi như Đông Quản và Phật Sơn có nhiều nhà xuất khẩu hơn, thuế quan của Mỹ có thể có tác động sâu sắc hơn ở những nơi đó.
 |
| Một điểm thử nghiệm mạng 5G của Huawei tại Thâm Quyến. Ảnh: Reuters. |
Bất chấp áp lực ngày càng tăng từ Mỹ, các công ty tại khu vực đã tăng cường phát triển mạng 5G, theo ông Guo.
"Chúng ta nên tăng tốc vì khu vực có hai trong số các công ty hàng đầu về 5G, là Huawei và ZTE", ông nói.
"Cũng có nhiều cơ hội khác. Huawei đang sử dụng 'lốp dự phòng' của họ, bao gồm cả hệ điều hành và các bộ phận riêng. Điều này sẽ tạo ra một chuỗi cung ứng mới để thúc đẩy sự phát triển công nghệ".
