Sáng 24/10, tại buổi thảo luận tổ về tình hình kinh tế - xã hội 9 tháng đầu năm, Phó thủ tướng Vương Đình Huệ đã trình bày một số vấn đề được các đại biểu quan tâm xung quanh câu chuyện tăng trưởng kinh tế 9 tháng qua và mục tiêu cả năm 2017.
Trước một số ý kiến nói rằng động lực tăng trưởng vẫn xuất phát từ dầu thô và tín dụng, Phó thủ tướng đã dành nhiều thời gian để giải thích vai trò của từng lĩnh vực trong bối cảnh hiện nay.
Không thể dựa vào dầu thô được nữa
Theo Phó thủ tướng, từ năm 2016 đến nay, Việt Nam bắt đầu đối mặt với thực tế công nghiệp khai khoáng liên tục giảm sâu. Các mặt hàng quan trọng đều sụt giảm là dầu thô và than đá.
Với than đá, việc khai thác ở độ sâu -285 m so với mặt nước biển đẩy chi phí giá thành lên cao, khai thác ngày càng khó khăn.
Với dầu thô, kế hoạch khai thác năm 2017 chỉ là 13,28 triệu tấn, giảm 3 triệu tấn so với năm 2016 và giảm 4,54 triệu tấn so với năm 2015.
Phó thủ tướng nhấn mạnh theo tính toán cứ mỗi 1 triệu tấn dầu thô giảm đi thì GDP giảm 0,25%. Như vậy năm 2017, sản lượng giảm 3 triệu tấn khiến GDP giảm 0,75%.
 |
| Phó thủ tướng Vương Đình Huệ phát biểu tại buổi họp tổ sáng 24/10. Ảnh: Nhật Lâm. |
Việc giảm sản lượng dầu thô cũng xuất phát từ khó khăn trong khai thác. “Giờ muốn khai thác thêm để tăng trưởng cũng không được, vì phải đi tới vùng biển xa và trữ lượng dầu thô giảm. Chúng ta cũng không có nhiều dầu thô có khả năng thương mại. Do đó, không thể dựa vào dầu thô”, Phó thủ tướng phân tích.
Ông nhấn mạnh năm 2016 nếu tăng khai thác như năm 2015 thì GDP có thể tăng thêm 0,75% và đạt 7%. Công nghiệp khai khoáng 9 tháng đầu năm giảm 8,08% nên không có việc tăng trưởng dựa vào loại khoáng sản này.
Một công ty bất động sản vỡ nợ thì kéo theo dây chuyền đổ vỡ
Về ý kiến cho rằng tăng trưởng dựa vào tăng trưởng tín dụng, Phó thủ tướng cho rằng con số của 9 tháng đầu năm là “xêm xêm” cùng kỳ năm ngoái. Theo đó, Quốc hội không giao chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng cụ thể mà chỉ định hướng. Chính phủ có thể điều hành tăng trưởng 20-21%.
Thực tế 9 tháng qua, tín dụng tăng 12%, cũng chỉ gần bằng cùng kỳ 2016. Phó thủ tướng bác bỏ chuyện tăng trưởng dựa vào tín dụng.
 |
Về ý kiến lo ngại 3 tháng cuối năm nếu tăng trưởng tín dụng thêm 9% thì dẫn tới lạm phát, ông Huệ cho rằng đó chỉ là chỉ tiêu định hướng. Lạm phát cơ bản từ yếu tố tiền tệ chỉ vào khoảng 1,43%, mà mục tiêu cả năm là 1,6-1,8%.
Trong chỉ tiêu lạm phát 4% của cả năm thì dành cho tăng giá các mặt hàng khác như điện, than, xăng dầu, dịch vụ công cơ bản. Việc điều hành tín dụng còn phụ thuộc khả năng hấp thụ của nền kinh tế.
Nhấn mạnh tổng mức tín dụng tăng không quan trọng bằng chất lượng tín dụng, Phó thủ tướng nói:
“Chỉ cần một công ty bất động sản bị vỡ nợ thì kéo theo dây chuyền đổ vỡ. Thậm chí có những thông tin không chính xác có các tập đoàn vay nợ hàng trăm nghìn tỷ”.
Ông cũng thông tin vừa rồi Chính phủ có cuộc họp quan trọng yêu cầu Ngân hàng Nhà nước báo cáo các khoản nợ trên 5.000 tỷ. Theo đó, các tập đoàn, Tổng công ty Nhà nước, các tập đoàn địa ốc thì phần lớn là nợ nhóm 1 (Nợ nhóm 1 là dư nợ đủ tiêu chuẩn, gồm các khoản nợ trong hạn và các khoản nợ quá hạn dưới 10 ngày - PV).
“Ngoài ra, nếu tính tổng công ty mẹ, công ty con thì có tập đoàn nợ lên cao nhất chỉ 20.000 tỷ đồng. Nên vừa rồi chủ yếu tín dụng chảy vào công nghiệp chế tạo, nông nghiệp. Tăng trưởng giảm bớt đầu tư vốn, tín dụng. Cái đó hoàn toàn phù hợp với quy luật”, Phó thủ tướng thông tin.
Động lực tăng trưởng đến từ đâu?
Nói về động lực tăng trưởng cả năm 2017, theo Phó thủ tướng phần lớn là dựa vào công nghiệp tăng, đặc biệt là công nghiệp chế biến, chế tạo.
Trong công nghiệp chế biến chế tạo, Samsung phục hồi sản xuất và tăng trưởng 45% trong quý III, đóng góp quan trọng vào tăng trưởng. Sản xuất công nghiệp của nhiều tỉnh thành cũng tăng. Trong đó, Bắc Ninh tăng 25,1%, Hải Phòng 20,1%, Thái Nguyên 18,1%, Hải Dương 11,2%, Đồng Nai 8,3%...
“Nếu tình hình tiếp tục diễn ra như vậy thì công nghiệp chế tạo dự kiến đạt tăng 13,5%, cao nhất từ năm 2010 trở lại đây, không chỉ bù đắp cho công nghiệp khai khoáng mà còn là động lực để tăng trưởng”, Phó thủ tướng nhấn mạnh.
 |
Ngoài ra, xây dựng tăng 9-9,5% do đầu tư hạ tầng đô thị và các dự án FDI. Lĩnh vực dịch vụ cũng bứt phá trong năm 2017, tăng trưởng đồng điều ở các tỉnh. Trong đó bán buôn bán lẻ tăng cao nhất, du lịch quốc tế tăng mỗi tháng thêm 1 triệu khách du lịch.
“Riêng du lịch, dịch vụ đóng góp 3,2% điểm tăng trưởng trong tăng trưởng GDP 6,7%, cao hơn xây dựng và hoàn toàn bù đắp được sụt giảm của dầu khí. Thà tăng 1 triệu khách du lịch còn hơn tăng 1 triệu tấn dầu thô, vì vừa xanh, vừa sạch, vừa đẹp”, Phó thủ tướng nhấn mạnh.
Phó thủ tướng cũng đánh giá nông nghiệp, xuất khẩu và bán lẻ cũng là những điểm sáng và đóng góp tích cực vào tăng trưởng.
