Ngày 17/12, Cục Phòng, chống Ma túy và Thực thi Pháp luật Quốc tế (INL) thuộc Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ, Tổ chức Di cư Quốc tế (IOM) và Quỹ Nhi đồng Liên Hợp Quốc (UNICEF) chính thức công bố hoàn thành chương trình hợp tác kéo dài 4 năm nhằm tăng cường hệ thống tư pháp cho người chưa thành niên tại Việt Nam, với nhiều kết quả mang tính nền tảng và lâu dài.
Khởi động từ tháng 12/2021, sáng kiến này đã hỗ trợ Chính phủ Việt Nam cải cách khung pháp luật, nâng cao năng lực thể chế và thực hành tư pháp, qua đó bảo vệ tốt hơn quyền, nhân phẩm và phúc lợi của trẻ em có tiếp xúc với pháp luật trong toàn bộ quá trình tố tụng.
Phát biểu tại sự kiện, ông Michael Swanberry, Quyền Phó Đại sứ, Đại sứ quán Hoa Kỳ tại Việt Nam, đánh giá cao những nỗ lực của Việt Nam trong việc cải thiện hệ thống tư pháp hình sự cho người chưa thành niên, đặc biệt là việc Quốc hội thông qua Luật Tư pháp Người chưa thành niên - đạo luật đầu tiên thiết lập khuôn khổ pháp lý chuyên biệt nhằm bảo vệ trẻ em trong hệ thống tư pháp.
“Những thành tựu này sẽ không thể đạt được nếu thiếu sự phối hợp chặt chẽ và cam kết mạnh mẽ từ các đối tác thuộc Chính phủ Việt Nam, cùng IOM, UNICEF và các bên liên quan”, ông Swanberry nhấn mạnh.
Ông cũng khẳng định Hoa Kỳ sẽ tiếp tục đồng hành với Việt Nam trong nỗ lực phòng, chống tội phạm xuyên quốc gia, đặc biệt là mua bán trẻ em, vì một tương lai chung an toàn và thịnh vượng.
 |
| Các đại biểu tham dự buổi Hội thảo tổng kết khung hợp tác tăng cường tư pháp cho người chưa thành niên tại Việt Nam. Ảnh: BTC. |
Theo thống kê, mỗi năm Việt Nam có khoảng 80.000 trẻ em tham gia vào hệ thống tư pháp, trong đó khoảng 8.000 trẻ em vi phạm pháp luật, 2.000 trẻ em là nạn nhân của tội phạm và khoảng 70.000 trẻ em liên quan đến các vụ việc pháp luật gia đình.
Với nhiều em, việc làm việc với cơ quan công an hay tham gia phiên tòa là trải nghiệm gây lo sợ, thậm chí để lại tổn thương tâm lý lâu dài.
Xuất phát từ thực tế đó, dự án hướng tới mục tiêu xây dựng một hệ thống tư pháp thực sự trở thành “lá chắn bảo vệ”, thay vì tạo thêm áp lực cho trẻ em và các nhóm dễ bị tổn thương.
Một hợp phần quan trọng khác là đào tạo chuyên sâu cho lực lượng tuyến đầu trong phòng, chống đưa người di cư trái phép và mua bán người.
IOM đã phối hợp với Cục Cửa khẩu và Bộ Tư lệnh Bộ đội Biên phòng xây dựng bộ tài liệu tập huấn chuyên biệt, tập trung vào kỹ năng kiểm tra giấy tờ, đánh giá rủi ro, nhận diện sớm nạn nhân bị mua bán và xử lý vụ việc theo cách tiếp cận lấy nạn nhân làm trung tâm, thân thiện với trẻ em.
Đến nay, 310 cán bộ cửa khẩu, trong đó có 22 giảng viên nguồn, đã được đào tạo. Nhiều cán bộ chia sẻ rằng chương trình mang đến những góc nhìn và kỹ năng mới, đặc biệt trong giao tiếp và hỗ trợ nạn nhân tiềm năng - những nội dung trước đây hiếm khi được tiếp cận trong công việc thường nhật.
“Cán bộ tuyến đầu chính là tuyến phòng thủ đầu tiên trước tội phạm xuyên biên giới và cũng là điểm tiếp xúc đầu tiên với trẻ em có nguy cơ. Việc củng cố năng lực cho họ chính là nền tảng của tính bền vững”, bà Kendra Rinas, Trưởng Phái đoàn IOM tại Việt Nam, nhấn mạnh.
 |
| Bà Kendra Rinas, Trưởng phái đoàn IOM tại Việt Nam. Ảnh: BTC. |
Ở góc độ bảo vệ trẻ em, ông Ziad Nabulsi, Quyền Trưởng Đại diện UNICEF tại Việt Nam, cho biết các hướng dẫn kỹ thuật mới giúp trẻ em là nạn nhân của bạo lực tiếp cận dịch vụ hỗ trợ một cách toàn diện và an toàn hơn, đồng thời giảm thiểu nguy cơ bị tổn thương thêm trong quá trình tố tụng.
Trẻ em vi phạm pháp luật cũng được tăng cường tiếp cận các biện pháp hỗ trợ dựa vào cộng đồng, qua đó thúc đẩy quá trình phục hồi và tái hòa nhập.
Tuy nhiên, các đối tác thống nhất rằng, dù đã đạt được nhiều kết quả quan trọng, chặng đường phía trước vẫn còn không ít thách thức. Việc ban hành luật mới chỉ là bước khởi đầu. Yếu tố then chốt nằm ở thực thi hiệu quả, để các quy định tiến bộ thực sự mang lại thay đổi tích cực trong đời sống hàng ngày của mọi trẻ em trên khắp Việt Nam.
Thành công của sáng kiến có được nhờ sự điều phối chiến lược của Vụ Hợp tác quốc tế (Bộ Tư pháp), Cục Cửa khẩu, Bộ Tư lệnh Bộ đội Biên phòng cùng sự tham gia tích cực của nhiều bộ, ngành, cơ quan tư pháp và thực thi pháp luật.
