Cuộc chiến Afghanistan kết thúc hôm 15/8 một cách chóng vánh khi các tay súng Taliban bất ngờ tràn vào thủ đô Kabul, chiếm phủ tổng thống còn Tổng thống Ashraf Ghani rời khỏi Afghanistan.
Người phát ngôn của Taliban Mohammad Naeem cho biết lực lượng này trông đợi cuộc chuyển giao quyền lực một cách hòa bình trong vài ngày tới.
Từ tháng 5, khi quân đội Mỹ đang rút đi, Taliban đã tiến công với tốc độ rất nhanh trên khắp Afghanistan. Nguồn tin từ NBC News cho biết vào thời điểm tháng 6, nhóm này kiểm soát 1/3 đất nước, đang tiến tới chiếm thêm khoảng lãnh thổ bao phủ 42% diện tích Afghanistan.
Khi đó, một chỉ huy của Taliban ở tỉnh Ghazni nói rằng nhóm chiến binh đã rất ngạc nhiên về tốc độ tiến công, thậm chí các tay súng đã quyết định không chiếm một số mục tiêu để tránh quân Mỹ.
"Taliban kiên quyết tôn trọng Hiệp định Doha từng ký với Mỹ. Taliban không đánh chiếm bất kỳ tỉnh nào ở Afghanistan đến trước tháng 9/2021 khi lực lượng Mỹ rời đi”, chỉ huy Taliban nói.
Trên thực tế, NBC News cho biết Hiệp định Doha không cấm Taliban nắm quyền kiểm soát các địa phương, nhưng các điều khoản ngăn nhóm này nhắm mục tiêu đến lực lượng của Mỹ.
 |
| Các tay súng Taliban tại Herat hôm 14/8. Ảnh: Reuters. |
Ở một số khu vực đã giành được từ chính quyền Afghanistan, Taliban còn gặp khó khăn khi phân công tiếp quản, vì lực lượng này cũng không kiểm soát kịp bước tiến của các binh sĩ, đại diện Taliban cho biết.
Theo truyền thông Afghanistan, hồi tháng 6, Taliban đã đánh vào các vùng nông thôn và khu vực gần Kabul. Diện tích lực lượng này chiếm tăng gần gấp đôi so với thời điểm cách đó 2 tháng.
Khi ấy, NBC News từng dấy lên nghi ngờ về khả năng tồn tại của chính phủ Afghanistan cho đến thời điểm lực lượng Mỹ rút quân toàn bộ vào ngày 11/9.
Số quận Taliban chiếm tăng từ 69 lên 142 và lăm le chiếm thêm 170 quận khác (trên tổng số 407 quận), ông Bill Roggio, nhà báo theo dõi tình hình chiến sự ở Afghanistan, nói hồi giữa tháng 6.
Các địa điểm Taliban đánh chiếm khi đó đã bao gồm khu vực được coi là thành trì của chính phủ ở phía bắc và xung quanh thủ đô Kabul, ông Roggio cho biết.
 |
| Lính Taliban bên ngoài phủ tổng thống hôm 15/8. Ảnh: Reuters. |
“Taliban đã chiếm được các khu vực trọng yếu và căn cứ quân sự, đồng thời khiến lực lượng Afghanistan mất tinh thần nhanh chóng”, ông Roggio nói. Tình hình trên thực địa thay đổi hàng ngày, thậm chí hàng giờ.
Theo ông Roggio, bằng các hoạt động tiến công đến khu vực biên giới giáp Tajikistan, Taliban đã buộc chính quyền Afghanistan phải phân tán lực lượng trên cả nước để cầm chân các chiến binh Hồi giáo.
Ở một số khu vực, lực lượng của chính phủ Afghanistan đã buông vũ khí trước khi giao tranh xảy ra. Trước đó, những quan chức địa phương được cho là đã gặp Taliban để đàm phán các thỏa thuận đầu hàng.
Thắng lợi nhanh chóng của Taliban ở các địa phương đến trong thời điểm Tổng thống Afghanistan Ashraf Ghani khi đó có cuộc gặp với ông Biden tại Nhà Trắng. Sự kiện này được phía Mỹ mô tả là làm nổi bật "mối quan hệ đối tác lâu dài" khi "chiến dịch quân sự tiếp tục diễn ra".
