 |
| Những ông bà đồng và dân xem bói, gọi hồn đều dựa vào sự xác nhận chủ quan để kiếm sống. Ảnh: Pixabay. |
Nhà tâm lý học Ray Hyman đã bỏ gần như cả đời mình để nghiên cứu về nghệ thuật lừa đảo. Trước khi bước vào sảnh đường của khoa học, ông đã hành nghề diễn ảo thuật, sau đó trở thành một tâm thần luận gia sau khi nhận ra rằng có thể kiếm được nhiều tiền từ việc đọc chỉ tay hơn biểu diễn thủ thuật với những lá bài.
Điều kỳ lạ trong sự nghiệp đọc chỉ tay của Hyman là giống như nhiều ông bà đồng khác, dần dần ông cũng bắt đầu tin rằng mình thực sự có khả năng ngoại cảm. Những người tới tìm ông để xin lời khuyên đều ra về rất ngạc nhiên và thỏa mãn. Điều đó khiến ông nảy sinh suy nghĩ rằng khả năng ngoại cảm của mình có khi là thật. Sự xác nhận chủ quan thực sự là con dao hai lưỡi.
Hyman đã sử dụng một kỹ thuật được gọi là đọc nguội (cold reading). Với kỹ thuật này, bạn sẽ bắt đầu với một thấu kính góc rộng gồm những thứ chung chung, sau đó bằng cách quan sát đọc vị những phản ứng của đối phương, bạn thu hẹp và tập trung vào những điểm có thể trở thành mấu chốt, như thể là bạn đã nhìn thấu tâm can của họ vậy.
Kỹ thuật này có thể thành công là bởi vì người ta thường bỏ qua những sai lầm nhỏ và tập trung vào những chi tiết trúng tim đen của mình. Trong thời gian học đại học, một nhà tâm thần luận khác là Stanley Jaks đã cứu Hyman khỏi ảo tưởng của bản thân bằng cách khuyên ông thử một điều mới lạ - nói với khách hàng điều ngược lại với điều mà ông tin là đọc được từ chỉ tay của họ. Kết quả? Tất cả các khách hàng đều vẫn thán phục và ca ngợi khả năng của ông, thậm chí còn ở mức độ cao hơn.
Đọc nguội là một kỹ thuật có tác dụng mạnh, nhưng vứt nó sang một bên rồi mà ông vẫn có thể khiến khách hàng của mình phải kinh ngạc. Ngay lúc này Hyman đã nhận ra rằng điều mà ông nói thực chất không có ý nghĩa gì, miễn sao màn trình diễn của ông phải thuyết phục. Bản thân đối phương sẽ làm mọi việc còn lại; họ tự đánh lừa mình và coi những thứ chung chung như thể là dành riêng cho họ, cũng giống như trong hiện tượng Forer vậy.
Những ông bà đồng và dân xem bói, gọi hồn hay là đoán trước tương lai đều dựa vào sự xác nhận chủ quan để kiếm sống. Hãy nhớ rằng khả năng đánh lừa chính mình của bạn còn lớn hơn khả năng lừa đảo của bất kỳ thầy pháp nào, và thầy pháp thì có thể đội nhiều lốt khác nhau.
Bạn là một sinh vật sống bằng những niềm hy vọng. Trong nỗ lực để tìm hiểu về thế giới xung quanh, bạn tập trung vào những thứ dường như rơi vào đúng chỗ của nó và bỏ qua tất cả đám lộn xộn còn lại. Nhưng thực ra thì trong cuộc sống, sự hỗn độn mới chiếm đa số.
Lần tới khi bạn thấy một bài tử vi, hãy đọc hết tất cả dự đoán của các cung. Và khi một ai đó khẳng định rằng họ có thể nhìn thấu tâm can bạn, hãy hiểu rằng trong sâu thẳm thì trái tim của mỗi chúng ta đều như nhau cả thôi.
