Lo âu, căng thẳng thường xuyên ảnh hưởng xấu tới sức khỏe. Ảnh: SKĐS.

Lo âu là một dạng sợ hãi. Cả sợ hãi và lo âu đều là những phản ứng giúp con người thích nghi với nguy hiểm. Thuật ngữ “lo âu”, chứ không phải “sợ hãi”, được áp dụng khi ta đối mặt với một mối đe dọa không rõ ràng, chưa xảy ra nhưng đã được dự đoán trước; hoặc khi sự sợ hãi của một người nào đó đã thành mạn tính, tức là hầu như lúc nào cũng hiện diện và hiện diện trong rất nhiều tình huống.

Cả lo âu lẫn sợ hãi đều kêu gọi chúng ta phải cảnh giác, khiến cơ thể ta sẵn sàng chạy trốn hoặc phòng thủ trước mối đe dọa, do đó có thuật ngữ “tấn công hoặc bỏ chạy”.

Căng thẳng là một dạng của lo âu, thường bị đè nén và không được nhận ra. “Nguy hiểm” xảy ra khi bạn cảm thấy căng thẳng, nghĩ rằng bản thân sẽ không có đủ nguồn lực cần thiết để đáp ứng những yêu cầu đã đặt ra hoặc sẽ không kiểm soát được tình hình.

Bạn trở nên sợ hãi vì không thể giải quyết vấn đề, hoàn thành công việc đúng thời hạn, tiếp tục việc kiểm soát đã bị người khác làm đảo lộn hoặc đáp ứng những thách thức của nhiệm vụ. Căng thẳng thường bị giới hạn trong một số hoàn cảnh cụ thể, do đó bị giới hạn về thời gian.

Cuốn sách Những kẻ khó ưa sẽ giúp bạn đọc học cách tránh xa những mối quan hệ độc hại. Ảnh: S.B.

Mặt khác, cảm giác lo âu sẽ phát triển tùy theo tình huống cụ thể hoặc trở nên mạn tính và ảnh hưởng đến nhiều khía cạnh trong cuộc sống. Tuy nhiên, kết quả của một giai đoạn căng thẳng kéo dài có thể là một giai đoạn lo âu còn dài hơn nữa và đôi khi là trầm cảm.

Khi các tình nguyện viên tham gia nghiên cứu được tiêm adrenalin, phản ứng cảm xúc của họ với hầu hết mọi thứ gặp phải thường gia tăng trong vài giờ tiếp theo, cụ thể là những người được tiêm adrenalin khóc nhiều hơn khi xem những bộ phim buồn và cười nhiều hơn khi xem những bộ phim hài hước.

Vì vậy, thật hợp lý khi cho rằng những người với cơ thể tràn ngập adrenalin sẽ có nhiều thay đổi tâm trạng và nhiều trạng thái cảm xúc mãnh liệt hơn. Những người bi quan thường dễ xúc động, dễ cảm thấy thất vọng, phản ứng với vẻ mặt lo lắng nhiều hơn khi bị từ chối hoặc thất bại, và tức giận hơn trong các cuộc tranh cãi. Khi bị chỉ trích, họ có thể trở nên đau khổ nhiều hơn những gì bạn nghĩ.

Mặc dù người bi quan thường dễ xúc động hơn người khác, nhưng không phải lúc nào họ cũng thể hiện điều này theo cách bạn nghĩ hoặc trong mọi khía cạnh của cuộc sống. Họ có thể hoàn toàn bình tĩnh và tài giỏi trong những lĩnh vực mà họ có kỹ năng cao.

Khi tình hình rõ ràng, họ cảm thấy mình có bản lĩnh hoặc có khả năng kiểm soát cảm xúc. Họ không lo lắng khi thấy chẳng có bất kỳ nguy hiểm nào, bởi vì mọi thứ đang trong tầm kiểm soát của họ. Những người bi quan hiểu được nỗi lo âu của mình, vậy nên nhiều người đã phát triển các chiến lược ứng phó hợp lý, học cách kiểm soát cảm xúc và nỗi lo hoặc chỉ nói điều này với những người thân thiết.

Một số khác, thật không may, ứng phó kém hiệu quả hơn, họ trở nên quá tải bởi sự lo lắng và những cảm xúc do nó tạo ra, hoặc tỏ ra xa cách với những người xung quanh khi họ cố gắng kiểm soát nó.

Lo âu mãn tính (hoặc căng thẳng mãn tính trong một số lối sống) suốt một thời gian dài khiến một số người không thể ứng phó với các sự kiện xảy ra, thế là sự tự tin của họ bị tấn công. Lòng tự trọng có thể giảm xuống vì họ cho rằng bản thân quá dễ giận hờn, quá xúc động, mất kiểm soát và không ứng phó được tốt như họ muốn.

Tất cả chúng ta đều có những hoài nghi về bản thân và phải học cách vượt qua chúng. Tuy nhiên, những người có tính lo âu coi việc nghi ngờ bản thân là bằng chứng cho mối đe dọa trong cuộc sống của họ.