Tranh Garden of Eden của họa sĩ Wenzel Peter. Ảnh: Wiki.

Bỏ qua điều đó, hãy xem xét các bằng chứng. Có ba lý do để tin rằng tiến hóa đã tạo ra các đặc điểm tâm lý khác nhau ở nam và nữ.

Đầu tiên là nam giới và nữ giới là động vật có vú, và tất cả các động vật có vú đều cho thấy sự khác biệt trong hành vi tình dục. Như Charles Darwin đã nói: “Không ai tranh cãi rằng con bò đực có bản tính khác với bò cái, con lợn lòi đực khác với lợn nái, ngựa đực khác với ngựa cái”.

Thứ hai là đàn ông và phụ nữ đều là vượn, mà với loài vượn thì sẽ có phần thưởng rất lớn cho những con đực khi thể hiện sự hung dữ đối với con đực khác, khi tìm kiếm các cơ hội giao phối, và cho những con cái chú ý đến những đứa con của mình.

Thứ ba, đàn ông và phụ nữ là con người, và con người là động vật có vú với một đặc điểm rất khác biệt: sự phân chia lao động theo giới tính. Trong khi tinh tinh đực và tinh tinh cái tìm kiếm cùng một nguồn thức ăn, thì đàn ông và phụ nữ trong hầu hết mọi xã hội tiền nông nghiệp tìm kiếm thức ăn theo những cách khác nhau.

Đàn ông tìm kiếm những nguồn thức ăn không cố định, ở khoảng cách xa và không thể đoán trước được (thường là thịt), trong khi phụ nữ, do phải chăm sóc con cái, thì tìm kiếm nguồn thực phẩm cố định, ở gần và có thể dự đoán được (thường là thực vật).

Nói cách khác, không phải là một loài vượn có ít khác biệt hơn chỉ là sự khác biệt giới tính hơn thông thường, con người có thể chứng minh được là loài vượn có nhiều sự khác biệt hơn là sự khác biệt giới tính thông thường.

Thật vậy, loài người có thể là động vật có vú với sự phân chia lao động theo giới lớn nhất và có sự khác biệt tâm lý lớn nhất giữa hai giới. Mặc dù nhân loại có thể đã thêm sự phân công lao động vào danh sách các nguyên nhân của dị hình giới tính, họ cũng đã không tính đến ảnh hưởng của vai trò chăm sóc con cái của người cha.

Trong số nhiều đặc điểm tâm lý được cho là khác nhau giữa hai giới, có bốn đặc điểm nổi bật vì xuất hiện lặp lại, thực tế và bền bỉ trong tất cả các bài kiểm tra tâm lý. Thứ nhất, con gái giỏi hơn trong các nhiệm vụ sử dụng ngôn từ. Thứ hai, con trai giỏi hơn trong các nhiệm vụ toán học. Thứ ba, con trai hung hăng hơn. Thứ tư, con trai giỏi hơn trong một số nhiệm vụ cảm nhận không gian và con gái thì giỏi hơn ở những nhiệm vụ khác.

Nói đơn giản thì đàn ông giỏi đọc bản đồ hơn và phụ nữ thường đánh giá tốt hơn về tính cách và tâm trạng. (Và thật thú vị, đàn ông đồng tính giống phụ nữ hơn là đàn ông dị tính luyến ái ở một số khía cạnh này).

Trường hợp của các nhiệm vụ cảm nhận không gian kích thích sự tò mò bởi nó đã được sử dụng để biện luận rằng đàn ông có bản tính đa thế một cách tự nhiên bằng việc suy luận dựa trên sự giống nhau với trường hợp của những con chuột được trích dẫn ở đầu chương này.

Nói đơn giản, những con chuột có nhiều vợ cần biết đường từ nhà vợ này sang nhà vợ khác - và điều này chắc chắn đúng với nhiều loài động vật có tập tính đa thê, bao gồm cả họ hàng của chúng ta, những con đười ươi, con đực tuần tra một khu vực bao gồm các lãnh thổ của các bà vợ. Khi mọi người được yêu cầu tưởng tượng xoay hình vẽ của một vật ở trong đầu để xem liệu nó có giống với một vật khác không, chỉ có khoảng một trong bốn phụ nữ đạt điểm cao bằng số điểm của một người đàn ông bình thường.

Sự khác biệt này phát triển trong suốt thời thơ ấu. Sự xoay chuyển nhẩm ở trong đầu là bản chất của việc đọc bản đồ, nhưng dường như đây lại là một bước chuyển quá lớn để biện luận rằng đàn ông có bản chất đa thể do họ đọc bản đồ tốt hơn chỉ vì điều đó đúng với chuột.

Bên cạnh đó, có những kỹ năng không gian mà phụ nữ thể hiện tốt hơn nam giới. Irwin Silverman và Marion Eals tại Đại học York ở Toronto lý giải rằng kỹ năng của đàn ông trong các nhiệm vụ xoay chuyển nhẩm ở trong đầu có thể không tương đương việc con chuột đực đa thê tuần tra vùng lãnh thổ rộng lớn để thăm nhiều con cái, mà nó nói lên một thực tế đặc biệt hơn nhiều về lịch sử loài người: Trong suốt thế Pleistocene, khi những con người đầu tiên là người săn bắt hái lượm ở châu Phi cách đây hơn một triệu năm, đàn ông là người đi săn. Vì vậy, đàn ông cần những kỹ năng không gian vượt trội để ném vũ khí vào các mục tiêu đang di chuyển, chế tạo công cụ, tìm đường về nhà sau một chuyến đi dài...

Phần lớn đây là kiến thức thông thường, nhưng Silverman và Eals sau đó đã tự hỏi: Những người phụ nữ hái lượm cần những kỹ năng không gian đặc biệt nào mà đàn ông không cần? Họ đã dự đoán rằng phụ nữ sẽ cần chú ý nhiều thứ hơn - để phát hiện ra rễ cây, nấm, quả mọng, các loài thực vật khác - và sẽ cần nhớ các dấu mốc để biết nơi cần tìm.

Vì vậy, Silverman và Eals đã thực hiện một loạt thí nghiệm yêu cầu sinh viên ghi nhớ một hình ảnh gồm nhiều vật và sau đó nhớ lại chúng, hoặc ngồi trong một căn phòng trong ba phút và sau đó nhớ lại xem các vật nào ở đâu trong phòng (các sinh viên này được yêu cầu ngồi đợi trong căn phòng cho đến khi một thí nghiệm khác được chuẩn bị xong).

Trong các kết quả đánh giá khả năng ghi nhớ đối tượng và khả năng ghi nhớ vị trí, các sinh viên nữ đã làm tốt hơn 60%-70% so với sinh viên nam. Trong những câu chuyện cười xưa cũ về việc phụ nữ để ý thấy nhiều thứ và đàn ông mất đồ ở nhà thì phải hỏi vợ quả thực là đúng. Sự khác biệt xuất hiện vào khoảng tuổi dậy thì, ngay khi kỹ năng xã hội và kỹ năng sử dụng ngôn ngữ của phụ nữ bắt đầu vượt xa đàn ông.

Khi một gia đình ở trong một chiếc ô tô bị lạc, người phụ nữ muốn dừng lại và hỏi đường, trong khi người đàn ông vẫn cố gắng tìm đường bằng bản đồ hoặc cột mốc. Câu chuyện này phổ biến đến mức phải có phần đúng. Và nó phù hợp với những gì chúng ta hiểu biết về giới tính.

Đối với một người đàn ông, dừng lại để hỏi đường là một cách thừa nhận thất bại, điều mà một người đàn ông có ý thức về địa vị tránh né bằng mọi giá. Đối với một người phụ nữ, đó là lẽ thường và sử dụng thế mạnh của cô ấy, đó là các kỹ năng xã hội.