Độc giả Việt Nam đã quen thuộc với các tác phẩm kinh điển viết vào thế kỷ 19 của chị em nhà Brontë như Đồi gió hú của Emily Brontë, Jane Eyre của Charlotte Brontë hay Người gia sư - Agnes Grey của Anne Brontë. Nhưng ít ai biết được những bí ẩn xoay quanh cuộc đời bi thảm của ba nhà văn nữ tài năng nước Anh.
Một gia đình chết trẻ
Nhà Brontë được biết đến như một gia đình có nhiều thành viên chết trẻ. Hai con gái đầu lòng của ông bà Patrick Brontë và Maria Brontë đều qua đời ở khi vẫn còn là những đứa trẻ. Anne qua đời năm 29 tuổi. Emily ở tuổi 30. Còn Charlotte đã chứng kiến cái chết của tất cả chị em của mình trước khi từ giã cõi đời ở tuổi 38. Người con trai duy nhất trong nhà, Branwell cũng không thoát khỏi số phận của các chị em gái mình, anh qua đời khi mới 31 tuổi.
Có kỳ lạ không khi có quá nhiều cái chết ngắn ngủi xảy ra trong gia đình nhà Brontë? Không ai sống quá 40 tuổi, trừ người cha già Patrick Brontë sống đến 84 tuổi, lâu hơn bất cứ đứa con nào của ông.
 |
| Emily Brontë cũng giống như hầu hết thành viên khác trong gia đình nhà Brontë đều có một cuộc đời ngắn ngủi. Đồ họa: The Guardian. |
Cái chết của chị em nhà Brontë đã nhiều lần đi vào văn học, nhạc kịch. Chỉ riêng trong năm 1947, đã có đến ba nhà nghiên cứu khẳng định rằng thời tiết lạnh lẽo của nước Anh và vấn đề tình cảm đã gây ra một loạt cái chết cho nhà Brontë.
Ba anh chị em Branwell, Emily và Anne lần lượt qua đời vào tháng 9, tháng 12 năm 1848 và tháng 5 năm 1849. Câu chuyện khi này được lan truyền rộng rãi rằng Branwell vì nghiện rượu mà chết, Emily quá đau buồn vì sự ra đi của người anh mà cũng đi theo, và Anne lặng lẽ theo chân hai anh chị.
Lấy cảm hứng từ bi kịch nhà Brontë, nhà văn James Tully còn viết nên cuốn tiểu thuyết The Crimes of Charlotte Brontë: The Secrets of a Mysterious Family cho rằng Emily, Anne, Charlotte và Branwell đều đã bị đầu độc, hung thủ được cho là liên quan đến Charlotte và cô chính là đồng phạm của tội ác này. Tuy vậy, cuốn sách nhận được nhiều ý kiến trái chiều khi dễ gây nhầm lẫn cho độc giả về cái chết thật sự của chị em nhà Brontë.
Nhiều người còn tin chính người anh trai Branwell Brontë đã có quan hệ tình cảm với Emily thay vì cho rằng Branwell có thể đã truyền cho cô căn bệnh lao mà anh mắc phải trong thời gian nghiện rượu mùa thu năm 1848.
Số phận bi thảm của những nhà văn tài năng
Ở thế kỷ 19, khi bệnh lao phổi lần đầu tiên được nhắc đến, nó được coi như là “một căn bệnh truyền nhiễm bí ẩn”. Nhưng đối với giới nghệ thuật, bệnh lao còn được gọi là “căn bệnh lãng mạn” khi xuất hiện hầu hết ở các sáng tác thơ ca, nghệ thuật của nhà thơ John Keats, nhà viết kịch Anton Chekhov, thiên tài âm nhạc Frédéric Chopin, tiểu thuyết gia Franz Kafka, v.v hay thậm chí trong sáng tác của Charlotte, Emily và Anne Brontë.
Bệnh lao là căn bệnh dễ lây truyền, triệu chứng rõ ràng nhất là những cơn ho dai dẳng, cộng thêm thời tiết ẩm lạnh của nước Anh khiến cho vi khuẩn lây lan nhanh chóng hơn khi người bệnh tiếp xúc gần gũi với nguồn bệnh.
Chị em nhà Brontë, đặc biệt là Emily, vốn không ra ngoài nhiều vì sức khỏe kém, họ ở trong nhà hầu như mọi lúc, tập trung vào việc đọc sách và sáng tác của mình.
 |
| Ba chị em văn sĩ nhà Brontë. |
Căn bệnh lao bắt đầu từ Branwell khi anh nổi tiếng là một kẻ nghiện rượu, ăn chơi trác táng. Sau mối tình không mấy sáng sủa với một phụ nữ đã có chồng, anh sa đà vào rượu và thuốc phiện, dẫn đến căn bệnh viêm phổi kèm theo chứng mê sảng. Branwell qua đời vào ngày 24/9/1848 khi mới 31 tuổi.
Chỉ ít lâu sau đám tang của Branwell, Emily mắc phải một cơn cảm lạnh và dẫn đến viêm phổi và phát triển thành bệnh lao. Dù sức khỏe rất yếu nhưng cô lại từ chối mọi sự chữa chạy của bác sĩ. Ba tháng sau cái chết của người anh trai, Emily cũng nhanh chóng qua đời vì căn bệnh lao phổi.
Cái chết của Emily đã ảnh hưởng nhiều đến tình trạng sức khỏe của Anne. Vào lễ Giáng sinh năm đó, Anne bị cúm nặng và bác sĩ chẩn đoán là bệnh lao ở giai đoạn đầu. Trái ngược với Emily, cô làm theo mọi chỉ dẫn của bác sĩ và uống thuốc đầy đủ với hy vọng sẽ qua khỏi căn bệnh đã cướp đi sinh mạng của hai anh chị mình.
Đến đầu năm 1849, khi sức khỏe đã có tiến triển tốt, Anne quyết định đi thăm Scarborough, một vùng quê mới để thay đổi không khí dù Charlotte cực kỳ phản đối vì cho rằng cô chưa đủ sức khỏe.
Và đúng như suy nghĩ của Charlotte, Anne đã không thể trở về quê nhà bởi cô ngày một yếu đi với triệu chứng của căn bệnh lao vẫn còn sót lại. Anne qua đời vào tháng 5/1849 tại Scarborough mà không có mặt của người cha Patrick vì quãng đường quá xa so với tình trạng sức khỏe của ông.
Charlotte Brontë là người sống sót cuối cùng trong số sáu anh chị em nhà Brontë. Vượt qua nỗi đau mất mát, Charlotte chấp nhận lời cầu hôn của Arthur Bell Nicholls và kết hôn vào năm 1854. Cô mang thai đứa trẻ đầu lòng chỉ ít lâu sau đám cưới nhưng lại nhanh chóng mất sức và đổ bệnh.
Ngày 31/3/1855, Charlotte qua đời với đứa trẻ trong bụng, chỉ 3 tuần trước ngày sinh nhật lần thứ 39 của cô. Dù giấy chứng tử có ghi rõ cô chết do mắc phải căn bệnh lao phổi nhưng các nhà nghiên cứu tin rằng cô bị mất nước và nôn nhiều do các triệu chứng của việc mang thai, từ đó dẫn đến cái chết đáng thương khép lại bi kịch nhà Brontë.
 |
| Các tác phẩm của chị em nhà Brontë được yêu mến tại Việt Nam. |
Cả ba chị em đều từng viết về căn bệnh lao ở các nhân vật của mình như Helen Burns trong Jane Eyre, Frances Hindley trong Đồi gió hú hay Mark Wood trong Agnes Grey.
Hiểu thêm về căn bệnh lao dẫn đến cái chết của ba nữ nhà văn phi thường này có lẽ sẽ giúp độc giả có cái nhìn mới lạ hơn về số phận các nhân vật trong tiểu thuyết của họ.
