Snowden sẽ khó xây mộng đẹp ở Nga

“Kẻ tố giác” Edward Snowden có thể trở thành người nổi tiếng tại Nga, nơi phần lớn người dân ủng hộ chính phủ cho phép anh tị nạn, nhưng các trường hợp trước đây cho thấy cựu nhân viên tình báo Mỹ sẽ khó làm chủ số phận và đối mặt với nhiều thách thức lớn.

Hôm 1/8, Snowden, cựu chuyên gia phân tích hệ thống của Cơ quan An ninh Quốc gia Mỹ (NSA), rời sân bay quốc tế Sheremetyevo tại thành phố Moscow sau khi sống trong khu vực quá cảnh của sân bay gần 6 tuần trong lúc Mỹ và Nga đấu tranh ngoại giao về tương lai của anh.

Nhiều cựu gián điệp Nga nhận định rằng, nếu căn cứ vào số phận của những người đào tẩu sang Nga trước đây, Snowden sẽ đối mặt với một cuộc sống không dễ dàng.

“Những trường hợp trong quá khứ cho thấy những người chạy khỏi tổ quốc thường trải qua cuộc sống khó khăn. Họ sẽ hứng chịu sức ép tâm lý to lớn. Tình trạng căng thẳng có thể kéo dài rất lâu, đôi khi tới hết cuộc đời họ. Ngay cả những người ở lại Nga tới cuối đời như Kim Philby cũng không phải ngoại lệ”, Lev Korolkov, một cựu tình báo viên của KGB, bình luận. Philby là điệp viên Anh mà Liên Xô cũ tuyển mộ tại thành phố Cambridge trong thập niên 30.

Korolkov nói thêm rằng Snowden chỉ là người tự do khi anh ở trong khu vực quá cảnh của phi trường quốc tế Sheremetyevo.

Các chuyên gia dự đoán cuộc sống của Edward Snowden tại Nga sẽ không dễ dàng. Ảnh: AP.

Snowden không phải là nhân viên đầu tiên của NSA tị nạn ở Nga. Trước đó, William Martin và Bernon Mitchell, chuyên gia về mật mã của NSA, trốn sang Liên Xô trong thời Chiến tranh Lạnh. Hai người lên án việc Washington theo dõi các đồng minh, hành động mà Snowden tái diễn sau hơn một nửa thế kỷ. 

Song công chúng nhanh chóng quên bí mật động trời mà họ công bố. Thất vọng với cuộc sống tại Liên xô, Martin gọi sự lựa chọn của ông là hành động dại dột.

Cuộc sống của những điệp viên đào tẩu khác cũng gần như tương tự. Philby bị quản thúc tại gia. Ông uống rượu như nước và hứng chịu cảm giác lẻ loi, trầm uất. Guy Burgess, đồng nghiệp của Martin và Mitchell, cũng nghiện rượu và thuốc lá.

George Blake, điệp viên cấp cao của Anh chạy sang Nga và không thuộc “mạng lưới Cambrigde”, dường như là một ngoại lệ. Ông kết hôn với một phụ nữ Nga và vẫn sống ở tuổi 90. Năm ngoái Tổng thống Nga Vladimir Putin đã trao huân chương cho ông. 

Chiến tranh Lạnh đã kết thúc song nhiều thứ không hề thay đổi. Đối với Điện Kremlin, Snowden là công cụ tuyên truyền quan trọng về các hành động liên quan tới nhân quyền của Mỹ.

“Số phận của Snowden đã không còn thuộc về anh ấy nữa. Anh ấy đã trở thành một con tốt trên bàn cờ chính trị. Snowden giống như một quả bom hẹn giờ. Có thể họ sẽ để dành anh ấy cho một việc gì đó và đưa anh lên truyền hình. Song cũng có thể điều ấy sẽ không xảy ra’, Anna Kachkayeva, một chuyên gia truyền thông nổi tiếng ở Nga, bình luận. 

Anatoly Kucherena, luật sư người Nga đang giúp Snowden, nói rằng rất nhiều người liên hệ với ông để mời Snowden làm việc. Nhưng ông chưa biết ý định của "kẻ tố giác".

"Rất có thể  người ta sẽ lập một chương trình truyền hình thực tế dành cho anh ấy", ông Kucherena dự đoán.

Điện Kremlin không thực hiện bất kỳ động thái nào khiến công chúng cảm thấy họ sẽ biến Snowden thành ngôi sao truyền hình. Thế nhưng đài truyền hình quốc gia từng tạo điều kiện việc làm cho Julian Assange, người sáng lập tổ chức WikiLeaks, để người này có "mặt trận" chống lại Mỹ.

Theo Kucherena, Snowden sẽ ở cùng với những người Mỹ ở nước ngoài, những người ủng hộ việc anh tiết lộ chương trình thu thập dữ liệu bí mật của NSA. Ông cũng tiết lộ thêm rằng cha của Snowden cùng với các luật sư Mỹ và những người bạn sẽ đến Nga để "hỗ trợ tinh thần" cho Snowden.

Nhưng tương lai của Snowden vẫn có thể lâm nguy khi bầu không khí chính trị bớt căng thẳng và sự việc mà anh gây nên phai nhạt trong tâm trí của dư luận.

"Hành trang của những người đào tẩu là thông tin, khả năng và kỹ năng cùng những suy nghĩ trong đầu họ. Nhưng chúng ta đều biết, giá trị thông tin giảm rất nhanh và chẳng bao lâu chúng sẽ không còn giá trị", Korolkov giải thích.

Một số chuyên gia nhận định rằng, có lẽ Snowden sẽ nhận thấy rằng anh sẽ phải hy sinh một phần tự do để đổi lấy sự an toàn tại Nga.

"Tôi nghĩ Snowden sẽ thấy Nga không hấp dẫn như anh ấy vẫn tưởng. Snowden sẽ gặp vô vàn trở ngại nếu anh ấy định tham gia vào những hoạt động mà anh ấy mong muốn", Misha Glenny, một cây bút người Anh về an ninh mạng và Đông Âu, dự đoán.

THÁI DƯƠNG

Theo Infonet