Chân dung
 |
Cảnh mở đầu Dr. No (1962) đi vào lịch sử điện ảnh như một trong những trường đoạn tự giới thiệu xuất sắc của một nhân vật.
Khi Sylvia Trench (Eunice Gayson) hỏi tên tay bài chiến thắng liên tục trong ván bài Baccarat tại hộp đêm ở London, camera dần lia từ đôi bàn tay rắn rỏi lên gương mặt điển trai của quý ông mặc tuxedo. Vừa ngậm điếu thuốc, người đàn ông này vừa trả lời một cách chậm rãi chỉ bằng khoé miệng: “Bond. James Bond”.
Đó là sự khởi đầu của loạt phim điệp viên ăn khách bậc nhất lịch sử, đồng thời đảm bảo cho Sean Connery - nam diễn viên vừa tạ thế - một vị trí không thể lay chuyển trong ngôi đền thiêng của bộ môn nghệ thuật thứ bảy.
Kẻ chinh phục Ian Fleming
Trường đoạn trong hộp đêm Le Cercle chỉ kéo dài vài phút, nhưng vẫn khiến hậu thế xuýt xoa về cách James Bond “dạy” cho đàn ông làm sao để tỏ ra phong độ. Chàng điệp viên 007 điển trai một cách nam tính, ăn mặc chuẩn chỉnh, toả ra sức hấp dẫn đầy bí ẩn, nắm thế thượng phong trong cuộc trò chuyện và không quên “boa” tiền cho người giữ cửa khi rời khỏi căn phòng.
Câu “Bond. James Bond” sau này đứng thứ 22 trong danh sách 100 câu thoại vĩ đại nhất lịch sử điện ảnh do Viện Điện ảnh Mỹ bầu chọn.
Nhưng không phải ai cũng biết rằng câu thoại ban đầu trong kịch bản là “I am James Bond”. Chính Connery đã chủ động sửa lại như những gì khán giả được thấy trên màn ảnh, với quãng ngừng giữa câu nói nhằm tạo thêm sức nặng.
 |
| Sean Connery ban đầu từng không được lòng nhà văn Ian Fleming - tác giả nguyên tác 007. |
Chi tiết nhỏ, nhưng cho thấy Sean Connery là người sinh ra để vào vai Bond. Ông cũng là người duy nhất trong số sáu tài tử thủ vai 007 từng thực sự phục vụ trong Hải quân Hoàng gia Anh giống như James Bond ở tiểu thuyết của Ian Fleming.
Đó chỉ là một trong số nhiều công việc mà Thomas Sean Connery từng làm trước khi nổi tiếng toàn cầu với vai James Bond. Chào đời năm 1930 tại Edinburgh (Scotland), Connery từng làm người giao sữa, thợ hồ và cả người mẫu khoả thân.
Ông đam mê tập thể hình và thậm chí còn từng tham gia cuộc thi Mr. Universe năm 1953. Connery là một cổ động viên nhiệt thành của đội bóng Rangers và từng chơi bóng trong một trận đấu do HLV huyền thoại Matt Busby của Manchester United dự khán.
Busby ấn tượng tới mức muốn ký hợp đồng với Connery ngay sau trận, nhưng tài tử rốt cuộc từ chối. Nhiều năm sau, ông lý giải: “Tôi nhận ra cầu thủ hàng đầu cũng sẽ ở bên kia sườn dốc khi bước sang tuổi 30, trong khi lúc ấy tôi đã 23 tuổi rồi. Tôi quyết định trở thành một diễn viên và hoá ra đó là một nước đi thông minh. Tôi có thể không phải là một diễn viên cừ, nhưng làm bất cứ công việc gì khác có khi còn tệ hơn”.
Theo The Guardian, Sean Connery bắt đầu thăng tiến trong sự nghiệp trong thập niên 1950 với các vai diễn trên sân khấu kịch, truyền hình, rồi tới điện ảnh. Nhờ cảnh giao đấu trong Darby O'Gill and the Little People (1959), Connery lọt vào mắt xanh của nhà sản xuất Albert R. Broccoli cùng vợ.
Lúc bấy giờ, Broccoli đang đi tìm người vào vai James Bond chuyển thể từ loạt tiểu thuyết điệp viên của Ian Fleming. Ông đề nghị người vợ Dana thử xem bộ phim. Sau khi xem xong, bà Dana quả quyết rằng Sean Connery có một hấp lực đặc biệt và là lựa chọn đúng đắn cho vai diễn.
 |
| Nam diễn viên có tổng cộng bảy lần vào vai James Bond. |
Nhưng sau khi chinh phục được nhà sản xuất, Connery còn một ngọn núi khác phải vượt qua: Ian Fleming. Nhà văn người Anh vốn đã đóng khung hình ảnh Bond với Cary Grant - một tài tử gạo cội, hào hoa, phong nhã, nhưng đã gần bước sang tuổi 60 ở thời điểm bấy giờ.
Khi biết vai diễn được trao cho một anh chàng chưa nhiều tên tuổi, cao đến 1,88 và có thân hình vạm vỡ, Fleming đã bình phẩm: “Anh ta không có ngoại hình mà tôi tưởng tượng về James Bond. Tôi không muốn một gã đóng thế to quá khổ!”.
Trái với thái độ bất mãn công khai của Fleming, cô bạn gái Blanche Blackwell của ông lại nhận định rằng Sean Connery sẽ thành công với sức hấp dẫn đặc biệt. Sau khi Dr. No ra mắt năm 1962, Fleming rốt cuộc cũng bị Connery chinh phục. Trong những cuốn tiểu thuyết sau này, Fleming chủ động bổ sung chi tiết cha của James Bond là người Scotland như một cách thừa nhận tài tử.
Hình mẫu tiêu biểu cho James Bond
James Bond của Connery đặt tiêu chuẩn cho mọi diễn viên vào vai hoặc được cân nhắc cho danh xưng 007 trên màn bạc đời sau, với khí chất, phong thái đàn ông lồng lộng. Pierce Brosnan có thể đẹp trai hơn, Daniel Craig có thể mang lại sự thô ráp và chiều sâu hơn cho nhân vật, song, Sean Connery sẽ luôn là tượng đài sừng sững, là hệ quy chiếu cho vai diễn chàng điệp viên hào hoa của MI6.
 |
| Sean Connery từng có quãng thời gian cho biết ông ghét bỏ nhân vật gắn liền với sự nghiệp. |
Sau Dr. No, Connery có thêm sáu lần vào vai James Bond trong From Russia with Love (1963), Goldfinger (1964), Thunderball (1965), You Only Live Twice (1967), Diamonds Are Forever (1971) và Never Say Never Again (1983). Từng có sáu người đảm nhận vai diễn, nhưng khi Viện điện Ảnh Mỹ bình chọn James Bond vào vị trí số ba trong danh sách 50 người hùng màn bạc vĩ đại nhất lịch sử, phiên bản được lựa chọn là của Sean Connery.
Bond là vai diễn đem lại tiền tài, danh vọng cho Sean Connery, nhưng cũng là nhân vật khiến ông gặp nhiều phiền toái trong việc thoát khỏi cái bóng khổng lồ. Theo nam diễn viên Michael Caine, nhắc tới James Bond là điều kiêng kỵ nếu là bạn của Connery: “Anh ấy là một diễn viên giỏi, nhưng lại chết danh với Bond. Chỉ cần bước ra phố, người ta sẽ chỉ trỏ 'James Bond kìa' và khiến anh ấy phát cáu”.
Connery từng công khai chia sẻ rằng mình ghét và phát ngấy James Bond. Song, về cuối sự nghiệp, ông lại có quan điểm khác: “Tôi chưa bao giờ ghét Bond như nhiều người vẫn nghĩ. Tạo ra một nhân vật như vậy cần một sự tâm huyết nhất định. Việc đi tìm những vai diễn khác chỉ là điều tự nhiên mà thôi”.
Đời tư phức tạp và nhiều tranh cãi
Nếu là một diễn viên ở Hollywood hiện đại, Sean Connery chưa chắc đã được yêu mến đến vậy. Giống như James Bond trên màn bạc, Connery ở ngoài đời vô cùng đào hoa. Trên giấy tờ, ông chỉ có hai người vợ Diane Cilento và Micheline Roquebrune. Nhưng trong hai cuộc hôn nhân ấy, còn vô số những giai nhân đến và đi. Có những cuộc tình vụng trộm, có những mối tình ầm ĩ trên mặt báo như với người đẹp Lynsey de Paul.
Khi ra hồi ký riêng năm 2006, bà Cilento kể về sự bạo hành thể xác và tâm lý mà mình từng trải qua khi còn là vợ Connery. Chính bản thân ông cũng từng khẳng định trong một cuộc phỏng vấn năm 1987 rằng: “Việc đánh phụ nữ là không hề sai trái nếu người này cần được dạy một bài học”.
Sau khi được Nữ hoàng Anh phong tước Hiệp sĩ năm 2000, Connery đã rút lại bình phẩm bị coi là ngu ngốc kể trên. Ngoài ra, ông còn từng bị chính phủ quê nhà và Tây Ban Nha đưa ra những cáo buộc về trốn thuế.
 |
| Tài tử người Scotland có đời tư phức tạp và từng nhiều lần đưa ra những phát ngôn gây tranh cãi. |
Sean Connery là người nổi tiếng hiếm hoi không ngại đưa ra những phát ngôn gây đụng chạm. Ông ghi dấu với vai điệp viên James Bond, nhưng lại là người chống lại súng đạn và từng cho biết mình hạnh phúc khi bị đưa vào danh sách tẩy chay của Hiệp hội Súng nước Mỹ. Khi Michael Bay cố hướng dẫn Connery cách diễn xuất, ông đã vặc lại: “Sao cậu không đi làm nổ một cây cầu đi?”.
Sau khi rửa tay gác kiếm đầu thập niên 2000, Connery từ chối trở lại diễn xuất dù nhận được nhiều lời đề nghị bạc triệu. Ông công khai lên tiếng chỉ trích Hollywood: “Tôi đã phát ngấy những gã ngốc ở Hollywood. Không phải tất cả đều ngớ ngẩn, nhưng có rất nhiều kẻ như vậy trong giới điện ảnh. Phải có một lời đề nghị kiểu Mafia mà tôi không thể chối từ mới có thể khiến tôi trở lại”.
Sự chán ngán của Connery có “công” không nhỏ của bộ phim thất bại The League of Extraordinary Gentlemen (2003) - tác phẩm khiến ông quyết tâm từ bỏ diễn xuất để tránh phải trải qua những cơn đau đầu tương tự.
“Nghỉ hưu vui lắm”
Năm 2006, Sean Connery được Viện Điện ảnh Mỹ trao giải Thành tựu Trọn đời và không giấu nổi sự ngỡ ngàng khi biết mình vẫn được ghi nhận bất chấp những lời chỉ trích về người trong ngành: “Giải thưởng này có ý nghĩa rất lớn, đặc biệt sau một số thứ tôi đã nói về Hollywood”.
Những thành tựu của Connery trong điện ảnh đáng lẽ còn lớn hơn rất nhiều nếu ông nhận lời tham gia loạt phim The Matrix (1999), và đặc biệt là bộ ba thiên sử thi Lord of the Rings (2001-2003). Chính Sean Connery chứ không phải Sir Ian McKellen mới là lựa chọn hàng đầu cho vai phù thuỷ áo xám Gandalf.
 |
| Sean Connery không còn đóng phim sau tác phẩm thất bại The League of Extraordinary Gentlemen (2003), dù ông nhận được nhiều lời mời hấp dẫn. |
Các nhà sản xuất hào phóng tới mức gửi hợp đồng cứng 30 triệu USD cho Connery kèm theo điều khoản nhận 15% tổng doanh thu toàn cầu của loạt phim. Nếu Connery chấp thuận, ba tập Lord of the Rings với doanh thu khổng lồ sẽ đem về cho ông tới 450 triệu USD.
Song, tài tử gạo cội này từ chối với lý do ... không hiểu câu chuyện: “Tôi đã đọc sách, đã đọc kịch bản và xem cả phim, nhưng vẫn chẳng thể hiểu nổi”.
Nhưng không cần hai loạt phim đình đám kể trên, gia tài điện ảnh của Sean Connery cũng đủ để biến ông thành huyền thoại màn bạc. Connery có thể không có cuộc sống mẫu mực, nhưng trong ngành điện ảnh, ông là một người hùng, là nhà vua, là hình mẫu uyên bác, và là thần tượng của nhiều diễn viên hậu bối, tiêu biểu là Hugh Jackman.
Chỉ lớn hơn Harrison Ford 12 tuổi, nhưng Connery có đủ sự già dặn đủ để vào vai cha của Indiana Jones trong bom tấn Indiana Jones and the Last Crusade (1989). Hậu James Bond, ông còn những bộ phim đáng chú ý như The Man Who Would Be King (1975), The Hunt for Red October (1990) hay The Rock (1996).
Connery từng chạm vào tượng vàng Oscar danh giá với bộ phim gangster The Untouchables. Ông biết điểm dừng khi chạm tới đỉnh cao và từ chối tái xuất trong Indiana Jones and the Kingdom of the Crystal Skull (2008) với lý do “nghỉ hưu vui lắm”.
 |
| Sean Connery được khán giả vây đón tại một rạp chiếu phim. |
Sean Connery bị hói từ khi còn rất trẻ và phải đeo tóc giả cho nhiều vai diễn, bao gồm cả James Bond. Nhưng ông chưa khi nào tỏ ra tự ti và luôn toả ra sức hấp dẫn đặc biệt, đủ để được tờ People bầu là Người đàn ông hấp dẫn nhất hành tinh năm 1989, và sau đó là Người đàn ông hấp dẫn nhất thế kỷ năm 1999, dù đó là kỷ nguyên của những tài tử trẻ hơn rất nhiều như Tom Cruise, Brad Pitt, Johnny Depp hay Leonardo DiCaprio. Ở quê hương Scotland, ông từng được xem như “quốc bảo” trong nhiều cuộc bầu chọn dù nhiều năm chưa trở về nơi chôn nhau cắt rốn.
Vẻ ngoài đẹp lão, nghiêm nghị của Sean Connery trong mỗi lần xuất hiện sau khi giải nghệ tạo ấn tượng như thể ông không hề già đi. Nhiều người còn đùa rằng có lẽ Connery quả thực đã được uống thứ nước trường sinh từ Chén Thánh như nhân vật ông thể hiện trong phần ba của loạt Indiana Jones.
Nhưng ngày 30/10/2020, nam diễn viên đã qua đời trong một giấc ngủ ở tuổi 90. Sean Connery không còn trên cõi đời, nhưng di sản và chỗ đứng của ông trong điện ảnh sẽ giống như kim cương trong một tựa phim James Bond: mãi mãi.
