Hàng triệu người Mỹ dự kiến theo dõi Tổng thống Donald Trump đọc Thông điệp Liên bang trên truyền hình, cho ông cơ hội lớn nhất để giải thích lý do ông tin rằng việc xây dựng tường hay rào chắn ở biên giới phía nam Mỹ với Mexico là điều cần thiết.
Theo Reuters, bài phát biểu của tổng thống Mỹ bắt đầu lúc 21h ngày 5/2 (giờ miền Đông nước Mỹ) trước phiên họp chung của quốc hội. Việc đọc Thông điệp Liên bang vốn đã bị trì hoãn một tuần so với kế hoạch vì vụ đóng cửa chính phủ lâu nhất lịch sử Mỹ kết thúc hôm 25/1.
Trao đổi với một số đồng minh thân thiết trong đảng Cộng hòa tại Nhà Trắng, ông Trump cho biết sẽ dành phần lớn thời lượng bài phát biểu để nói về chính sách đối ngoại của Mỹ, với chủ đề "Choosing Greatness" (lựa chọn sự vĩ đại).
 |
| Tổng thống Mỹ Donald Trump phát biểu tại Phòng Nội các của Nhà Trắng ở Washington, Mỹ, ngày 1/2. Ảnh: AP. |
Bài phát biểu trong giờ vàng của ông Trump diễn ra vào thời điểm quan trọng trong nhiệm kỳ tổng thống. Ông đã đẩy đảng của mình vào đợt đóng cửa chính phủ kéo dài 35 ngày, lâu nhất lịch sử Mỹ, vì vấn đề an ninh biên giới trong cuộc đối đầu với đảng Dân chủ.
Theo AP, với nguy cơ đóng cửa chính phủ tiếp tục treo lơ lửng trên đầu, tổng thống chỉ có vài lựa chọn để được quốc hội duyệt chi cho bức tường biên giới. Nếu sử dụng cứu cánh là tuyên bố tình trạng khẩn cấp quốc gia, ông có thể sẽ càng mất lòng các đảng viên Cộng hòa.
Ông Trump dự kiến không tuyên bố tình trạng khẩn cấp quốc gia trong bài phát biểu của mình, phần vì nhận thức được sự phản đối của đảng Cộng hòa và phần vì không muốn nghe những tiếng la ó trong khán phòng hạ viện, nơi đảng Dân chủ đang kiểm soát.
Tuy nhiên, tổng thống Mỹ dự kiến sẽ nhấn mạnh rằng tình hình ở biên giới phía nam cho thấy cuộc khủng hoảng nhân đạo và an ninh.
Cơ hội tăng tín nhiệm
Khi đứng trước các nghị sĩ để đọc bài phát biểu quan trọng, tổng thống sẽ bị các đối thủ chính trị cứng rắn của phe đối lập bao quanh. Chủ tịch hạ viện Nancy Pelosi, người được đảng Dân chủ khen ngợi vì phong cách đàm phán khó nhằn trong thời gian chính phủ ngừng hoạt động, sẽ ngồi sau tổng thống.
Một số nữ nghị sĩ đảng Dân chủ sẽ mặc màu trắng, màu sắc được sử dụng trong cuộc đấu tranh đòi quyền bỏ phiếu của phụ nữ đầu thế kỷ 20. Một số thượng nghị sĩ tranh cử tổng thống sẽ có mặt trong số khán giả, bao gồm Thượng nghị sĩ Kamala Harris của California và Cory Booker của New Jersey.
Một ngôi sao khác của đảng Dân chủ, Stacey Abrams, sẽ đưa ra bài phát biểu của đảng để đáp lại thông điệp của ông Trump. Bà Abrams giành chiến thắng suýt soát vào tháng 11/2018 để trở thành nữ thống đốc da đen đầu tiên của Mỹ. Các lãnh đạo của đảng đang săn đón bà cho cuộc đua vào thượng viện Mỹ của bang Georgia.
 |
| Điện Capitol , trụ sở quốc hội Mỹ, trong buổi sáng của ngày đọc Thông điệp Liên bang 5/2. Ảnh: AP. |
Trước đó, bài phát biểu thường niên của ông Trump trước quốc hội đã bị cản trở. Ông đã lên kế hoạch phát biểu trước các nhà lập pháp vào tuần trước nhưng bà Pelosi đã buộc ông phải hoãn lại trong khi chính phủ vẫn đóng cửa.
Các quan chức Nhà Trắng cho biết ông Trump đã lên kế hoạch làm nổi bật các lĩnh vực mà ông tin rằng có thể làm việc với đảng Dân chủ, bao gồm cơ sở hạ tầng và giá thuốc theo toa.
Đây là chiến thuật của Nhà Trắng để chuyển hướng nỗ lực của ông Trump vào các mục tiêu dễ dàng hơn nhằm giúp ông giành chiến thắng khi tái tranh cử tổng thống.
Mức tín nhiệm của ông chỉ là 34% sau đợt đóng cửa chính phủ, theo cuộc khảo sát gần đây do Trung tâm Nghiên cứu Quan hệ Công chúng của Associated Press-NORC thực hiện.
Cuộc chiến đảng phái
Vài giờ trước bài phát biểu của ông Trump, mâu thuẫn đảng phái vẫn tiếp diễn.
Lãnh đạo phe thiểu số tại thượng viện Chuck Schumer cáo buộc ông Trump là kẻ "đạo đức giả trắng trợn". Ông nói rằng tổng thống có thể muốn nói về sự thống nhất vào ngày 5/2 nhưng đã dành 364 ngày khác trong năm để gây chia rẽ.
Vài phút sau, ông Trump viết trên Twitter rằng ông Schumer "chỉ buồn bực vì đã không giành được Thượng viện, sau khi tiêu tốn cả gia tài".
Trong bối cảnh đó, một nhóm nhà lập pháp lưỡng đảng đang hướng tới thỏa thuận cung cấp cho ông Trump chỉ một phần nhỏ của những gì ông yêu cầu.
Lãnh đạo phe đa số tại Thượng viện Mitch McConnell, người sát cánh cùng Trump trong thời gian đóng cửa, cho biết ưu tiên hàng đầu của ông là đạt được thỏa thuận lưỡng đảng tại thượng viện, không phải là chiều lòng ông Trump.
"Tôi nghĩ rằng các đồng sự thấy sự cần thiết của việc đạt được thỏa thuận và sau đó chúng tôi hy vọng tổng thống sẽ thấy cần phải ký nó", ông McConnell phát biểu hôm 4/2.
Trong khi chuẩn bị những bước cuối cùng cho bài phát biểu vào chiều 5/2, ông Trump dự kiến sử dụng một phần thời lượng xuất hiện trên truyền hình để nói về sự phát triển của nền kinh tế.
Mặc dù chính phủ ngừng hoạt động, nền kinh tế Mỹ đã bổ sung 304.000 việc làm vào tháng 1, đánh dấu 100 tháng tăng trưởng việc làm liên tiếp. Đây là thời gian dài nhất từng được ghi nhận.
Chính sách đối ngoại
Ông Trump và các trợ lý hàng đầu có khả năng sử dụng bài phát biểu này để công bố cột mốc quan trọng trong cuộc chiến chống lại tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng ở Syria. Bất chấp sự phản đối của một số cố vấn, ông Trump đã tuyên bố vào tháng 12/2018 rằng ông sẽ rút lực lượng Mỹ ở Syria.
Trong cuộc phỏng vấn vào cuối tuần với CBS, ông Trump cho biết những nỗ lực đánh bại nhóm IS "hiện tại là 99%" và "chúng tôi sẽ ở mức 100".
Chính sách đối ngoại là lĩnh vực mà tổng thống và các đảng viên Cộng hòa ngày càng có quan điểm khác biệt. Một số nhà lập pháp hàng đầu của đảng đã chỉ trích mạnh mẽ kế hoạch rút khỏi Syria, cũng như Afghanistan.
 |
| Tổng thống Donald Trump trong Thông điệp Liên bang đầu tiên tại Hạ viện vào ngày 30/1/2018. Ảnh: AP. |
Ông Trump dự kiến nêu chi tiết các mối đe dọa khác từ nước ngoài, bao gồm cả Iran và Venezuela, nơi Mỹ kêu gọi Tổng thống Nicolas Maduro từ chức. Ông Trump cũng có thể tiết lộ trước kế hoạch tổ chức hội nghị thượng đỉnh lần thứ hai với nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong Un.
Các quan chức cho biết Nhà Trắng cũng đã cân nhắc nhiều mục tiêu "xa xôi". Sáng kiến mới nhằm chấm dứt lây truyền HIV vào năm 2030 dự kiến sẽ được thông báo. "Ông Trump sẽ yêu cầu sự hỗ trợ của lưỡng đảng để thực hiện điều này", cố vấn Nhà Trắng Kellyanne Conway cho biết.
Các khách mời của ông Trump trong bài phát biểu bao gồm Anna Marie Johnson, một phụ nữ có bản án chung thân vì tội phạm ma túy đã được thống ân xá, và Joshua Trump, một học sinh lớp sáu từ Wilmington, Delaware, người đã bị bắt nạt vì họ của mình. Họ sẽ ngồi với đệ nhất phu nhân Melania Trump trong suốt bài phát biểu.
