Sáng 18/6, Bộ trưởng Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà chủ trì diễn đàn chuyên đề “Quản lý tài nguyên nước, lũ lụt, xâm nhập mặn, ứng phó với sụt lún, sạt lở ở vùng Đồng bằng sông Cửu Long”.
Đây là một trong bốn chủ đề chính của Hội nghị đánh giá kết quả 2 năm triển khai thực hiện Nghị quyết số 120/NQ-CP của Chính phủ về phát triển bền vững Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) thích ứng với biến đổi khí hậu.
 |
| Bộ trưởng Trần Hồng Hà mong muốn nhận được ý kiến đóng góp, thảo luận của các chuyên gia, nhà đầu tư về quản lý tài nguyên nước. Ảnh: Báo TN&MT. |
Bộ trưởng Trần Hồng Hà cho biết ĐBSCL đóng vai trò quan trọng trong đảm bảo an ninh lương thực và phát triển kinh tế quốc gia. Tuy nhiên, khu vực này đang phải đối diện với nhiều khó khăn, thách thức như chịu tác động của nước biển dâng, khai thác sử dụng nước gia tăng từ các quốc gia thượng nguồn sông Mekong.
Bên cạnh đó, các tỉnh phải đối mặt với áp lực tăng dân số và phát triển kinh tế dẫn đến nhu cầu sử dụng nước gia tăng cũng như tình trạng ô nhiễm nguồn nước. Mặt khác, việc phát triển giao thông chưa gắn kết được với nhiệm vụ bảo vệ nguồn nước và sụt lún đất…
Ông Hoàng Văn Bẩy, Cục trưởng Quản lý Tài nguyên nước (Bộ Tài nguyên và Môi trường) cho biết kết quả đo mốc cao độ giai đoạn 2014-2017 tại 339 mốc đo ở TP.HCM và ĐBSCL cho thấy có đến 306 mốc lún so với năm 2005.
Trong số này, lún nặng nhất là ở phường An Lạc (quận Bình Tân, TP.HCM), lên đến 81,4 cm và phường 1 (thị xã Bạc Liêu, tỉnh Bạc Liêu) là 62,2 cm. Điều đáng lo ngại là lún đang diễn ra với tốc độ cao, như phường An Lạc khoảng 6,8 cm/năm, xã Bình Thành (huyện Lấp Vò, tỉnh Đồng Tháp) là 5,74 cm/năm…
 |
| Một công trình ở quận 6 bị sụt lún. Ảnh: Lê Quân. |
Căn cứ vào mức độ đo được, Cục Quản lý Tài nguyên nước đã phân vùng sơ bộ, trong đó vùng lún trên 10 cm có diện tích khoảng 3.400 km2 ở 7 tỉnh gồm Vĩnh Long, Hậu Giang, Sóc Trăng, Đồng Tháp, An Giang, Bạc Liêu, Cà Mau và 2 thành phố là TP.HCM và Cần Thơ.
Nguyên nhân sụt lún được xác định có liên quan đến hoạt động khai thác nước ngầm và suy giảm mực nước ngầm. Thống kê ở ĐBSCL và TP.HCM có khoảng 9.650 giếng cấp nước tập trung có quy mô trên 10 m3/ngày phục vụ sinh hoạt và sản xuất với tổng lưu lượng khai thác gần 2 triệu m3/ngày. Trong đó, TP.HCM có đến 1.920 giếng, với lưu lượng khai thác 519.000 m3/ngày.
Ngoài ra, khoảng 990.000 giếng khai thác nhỏ lẻ quy mô hộ gia đình, ước tính lưu lượng khai thác khoảng 840.000 m3/ngày.
“Dù đến nay chưa có nghiên cứu, đánh giá cụ thể nhưng khai thác nước ngầm quá mức là một trong những nguyên nhân gây sụt lún đất ở khu vực TP.HCM và vùng ĐBSCL”, ông Bẩy nhấn mạnh.
Để khắc phục, ông đề xuất điều tra, khoanh vùng để hạn chế khai thác nước ngầm ở những khu vực đang khai thác quá mức. Bên cạnh đó, các địa phương chủ động xây dựng và vận hành hệ thống theo dõi, giám sát diễn biến sụt lún đất, nhất là tại một số khu vực có mức độ lún cao.
Ngoài ra, ở các khu đô thị và khu dân cư tập trung cũng nên áp dụng giải pháp lưu giữ nước mưa để giảm tình trạng ngập úng và bổ sung mực nước ngầm.
Năm 2017, Chính phủ ban hành Nghị quyết 120 nêu rõ các điểm, định hướng phát triển tài nguyên nước, ứng phó với biến đổi khí hậu theo phương châm “thuận thiên” tức là sống chung và thích nghi với biến đổi khí hậu.
Trong khuôn khổ diễn đàn, Bộ trưởng Trần Hồng Hà mong muốn nhận được ý kiến đóng góp, thảo luận của chuyên gia trong nước và quốc tế, nhà khoa học, nhà đầu tư về cơ chế, chính sách cần thay đổi để quản lý thống nhất tài nguyên nước, phòng chống thiên tai, ứng phó sạt lở.
Bên cạnh đó, khu vực này cần những giải pháp công trình và phi công trình nào để thích ứng biến đổi khi hậu, lũ lụt, xâm nhập mặn. Cùng với đó, các chuyên gia, nhà khoa học tìm nguyên nhân gây ra hiện tượng sụt lún, sạt lở để có giải pháp ứng phó cấp bách và bền vững.
Bộ trưởng Trần Hồng Hà cũng mong muốn nhận được ý kiến thảo luận về cơ chế phối hợp liên vùng, liên ngành để giải quyết tổng thể các vấn đề tài nguyên nước.
