Các tác phẩm của tháng đều gợi nhắc đến chức năng quan trọng nhất của văn chương: tái hiện hiện thực một cách đa dạng nhất từ quan điểm lấy con người làm trung tâm.
 |
Truyện ngắn luôn được ví như nàng Lọ Lem trong các thể loại văn học. Cách so sánh được hiểu theo hai nghĩa: Một là thân phận “con ghẻ”, bị coi là hàng dưới bởi dung lượng của nó không thể phục vụ những mục đích văn học lớn lao. Mặt khác, trong thời đại toàn cầu hóa thông tin, cách hiểu thứ hai lại nhấn mạnh rằng truyện ngắn luôn có thể biến hóa thành tiểu thư xinh đẹp bởi khả năng đa dụng của nó.
Đọc truyện ngắn của Daniel Gromknowski tôn vinh khả năng biến thông tin thành vũ khí của tưởng tượng nơi truyện ngắn. Tính hàm súc của truyện ngắn khi chỉ mô tả một lát cắt điển hình của thực tại làm chúng ta buộc phải dừng lại và suy nghĩ lại về từng sự kiện, từ đó mở ra khả năng tự tái tạo hiện thực bằng chính tâm trí mình.
Cuốn sách gồm ba phần chính: Truyện ngắn là gì, Thi pháp truyện ngắn và Bình luận truyện ngắn; đã trình bày rõ rệt từ bản chất của thể loại văn học truyện ngắn cho đến việc nó thâm nhập vào đời sống ra sao.
Điều cuốn hút nhất của cuốn sách là những ví dụ đa dạng cho thấy sự nối kết liên tục của truyện ngắn với đời sống thông tin, từ loại truyện ngắn tin theo dòng cho đến các tuyển truyện ngắn xuất phát từ dòng truyện ngắn báo chí. Các tác giả truyện ngắn, tên truyện ngắn được trích dẫn trong sách để làm ví dụ phân tích đều ít nhiều quen thuộc với độc giả Việt Nam (như: Edgar Poe, Nikolai Gogol, Viên mỡ bò…) giúp chúng ta tự soi xét lại cách đọc và ý nghĩa của những truyện ngắn đã thường gặp.
Điều thú vị nữa là các hướng dẫn cách đọc truyện ngắn đều rất ngắn gọn, nhịp nhàng; tạo cảm giác chúng ta đang đọc một cuốn truyện ngắn dồn nén, khẩn trương, mời gọi chứ không phải đọc một cuốn sách hàn lâm khô khan.
Cuối cuốn sách, bạn đọc có thể tìm thấy một thư viện mini những truyện ngắn ưu tú theo quan điểm của tác giả, và bạn sẽ là người điền thêm vào danh sách đó.
 |
Được đánh giá là tác phẩm hiện thực xã hội chủ nghĩa lớn lao nhất của bậc thầy văn chương Xô viết – Maxim Gorky, Người mẹ đến nay vẫn truyền tải những giá trị nhân văn trường tồn với thời gian.
Vượt qua các tác phẩm hiện thực chủ nghĩa phê phán thông thường, vượt qua các tác phẩm minh họa ý tưởng chính trị nhạt nhẽo, Người mẹ là bản hùng ca về những con người cùng khổ dưới đáy xã hội Nga đã đứng lên lấy lại cuộc đời mình, dù bị đàn áp dã man vẫn không thôi tin tưởng vào sự đi lên tất yếu của tương lai.
Đây cũng tư tưởng xuyên suốt trong mọi tác phẩm của Gorky, khi luôn đặt con người làm trung tâm kiến tạo ra mọi biến chuyển hiện thực.
Cuốn sách, một mặt, mô tả những biến chuyển vĩ đại trong lòng nước Nga những năm đầu thế kỷ 20, mặt khác, đi sâu vào tìm hiểu tâm hồn những người chiến sĩ cách mạng trưởng thành từ giai cấp công nhân.
Người mẹ, bà Pelageya như bao người mẹ Nga thời đó, phải sống trong lề thói hủ tục phong kiến hà khắc. Bà đã đứng lên, trước nhất là bằng tình yêu thương với Paven, sau là sự đồng cảm với những người công nhân đang đấu tranh cho một nước Nga của tương lai, và cuối cùng là sự giác ngộ lý tưởng cách mạng.
Gorki miêu tả quá trình đó vừa đầy chất thơ đầy tình mẫu tử, vừa sáng rõ cương quyết như một nhà biện chứng Marxist; vừa chú trọng vào những thay đổi quanh co trong tâm lý con người, vừa hào sảng mãnh liệt như bản trường ca.
Chính tính đồ sộ trong khả năng phản ánh hiện thực của thời đại và con người ấy, đã biến Người mẹ thành tượng đài văn học của chung toàn nhân loại.
 |
Nếu tác phẩm điện ảnh Forrest Gump đã lấy đi của bạn nhiều nước mắt, thì cuốn tiểu thuyết cùng tên này bạn càng phải đọc, vì nó không chỉ làm bạn khóc, cười, và còn rất nhiều chiêm nghiệm cay đắng khác chứ không phải một bản hùng ca đèm đẹp trên màn chiếu.
Trái với người anh hùng lý tưởng trong phim, Forrest Gump trong tiểu thuyết là một phản anh hùng, kẻ phiêu lưu đến mọi thời điểm quan trọng nhất của nước Mỹ ở nửa sau thế kỷ 20 mà chẳng biết tại sao mình lại làm thế.
Được viết bởi một cựu chiến binh Mỹ đã tham chiến tại Việt Nam, Forrest Gump đầy cay đắng và giễu nhại xã hội vô lý tưởng Mỹ đã đẩy con người vào những bi hài kịch không bao giờ dứt, tất cả những đỉnh cao giá trị của nó: bóng bầu dục, chiến tranh Việt Nam, phong trào hippy, phát triển kinh tế thần kỳ, Chiến tranh lạnh, bầu cử Tổng thống,… đều không khác gì những trò hề cố tỏ vẻ vĩ đại. Ở giữa mớ bòng bong ấy, chỉ Forrest Gump mới đủ “thông thái” để thấy làm người thật là khó.
Chàng Forrest Gump có chỉ số IQ 75 ngây thơ luôn giành chiến thắng trong những trò đùa thế kỷ ấy, vừa nhờ may mắn, vừa nhờ triết lý cậu học từ nhỏ “Cứ chạy đi”, vừa nhờ sự nhân từ thiên bẩm mà cậu thừa hưởng từ người mẹ ngay thuở ấu thơ. Cậu vừa đứng lên trên cao lịch sử, vừa chơi đùa với nó, vừa kinh ngạc trước sự phi lý của nó, vừa bao dung với những con người trong nó.
"Tớ chẳng trách cứ gì Jenny cả, cô ấy làm việc phải làm thôi. Dẫu sao thì, tớ là một thằng Đần... Chủ yếu là tớ thấy thương thân mình... Và thế là khi tớ biết từ mẹ cô ấy là cô ấy đã lấy chồng, cứ như thế một phần trong tớ đã chết đi và không bao giờ còn sống nữa."
 |
Là một tuyển tập các truyện ngắn mà Lỗ Tấn viết rải rác từ 1922 đến 1935, Chuyện cũ viết lại chiếm một vị trí đặc biệt trong sự nghiệp sáng tác của ông.
Sử dụng phương pháp tái hiện hiện thực khác lạ, tác phẩm này kể lại các câu chuyện đời xưa vô cùng thân thuộc với văn hóa Trung Hoa: Nữ Oa vá trời, Khổng Tử - Lão Tử, Hậu Nghệ bắn mặt trời,… nhưng cài cắm những chi tiết mới, làm thay đổi tận gốc nhân sinh quan về thế giới mà ta đã luôn quen thuộc.
Không những thế, mượn huyền thoại mà bàn chuyện hiện đương là cách mà ông cố vượt qua những bế tắc tinh thần trong giai đoạn khủng hoảng tư tưởng của mình.
Các nhân vật Nữ Oa, Hậu Nghệ, Mi Gian Xích, Khổng Khâu, Mặc Tử, Đế Thuấn,… hiện lên không còn vẻ huyền bí hay đơn điệu như truyện cổ, mà đã được Lỗ Tấn thổi hồn vào để hành xử rất trần tục. Họ cũng ngáp, cũng sợ, cũng lo lắng, cũng hận thù, cũng phân vân trước những biến cố lớn lao của hiện thực hoặc những thay đổi nhỏ nhặt của bản thân.
Ở đây, cái huyễn hoặc sống cùng cái tầm thường, không chỉ để “giải thiêng” một nền văn hóa đang sa lầy như Trung Hoa đầu thế kỷ 20, mà còn hướng đến một hiện thực chủ nghĩa mới, đa nguyên đầy tính bất định.
Quan trọng nhất, Lỗ Tấn luôn theo đuổi một chủ nghĩa hiện thực phê phán không khoan nhượng với những bi kịch tinh thần của thời đại mình. Mỗi truyện đều không ít thì nhiều phản ánh sự bất lực của con người trước hiện thực ngày càng làm mục ruỗng tâm hồn họ, dù đó có là thánh thần hay vĩ nhân xưa cũ.
Cũng có những tác phẩm mang đậm tính chính trị, phê phán những quan điểm chính trị quẩn quanh của người xưa, mà nay vẫn được tụng đi tụng lại thành giáo điều, để cho quốc gia tụt lùi trong cơn mưa Âu gió Mỹ.
Đây là cuốn sách nên đọc với bất kỳ ai yêu mến Lỗ Tấn của Bàng hoàng và Gào thét bởi nó cho chúng ta nhìn thấy một mặt khác trong tâm hồn “đem máu đỏ hiến nhân dân” của ông.
