Aleksandr Sergeyevich Pushkin (1799-1837) được coi là “mặt trời thơ ca Nga” bởi những cống hiến trong sự đa dạng văn hóa ngôn ngữ văn chương. Ông là một biểu tượng của dòng văn học Nga lãng mạn thể kỷ 19. Là tác giả của những bài thơ trữ tình đã đi qua bao nhiêu thời gian, năm tháng, thời đại, nhắc tới Pushkin là người ta nghĩ tới thơ tình.
 |
| Tập thơ Những dòng thơ viết trong đêm không ngủ của Pushkin. |
Sách Những dòng thơ viết trong đêm không ngủ của Pushikin vừa được xuất bản tại Việt Nam giúp bạn đọc phần nào hiểu hơn về đại thi hào nước Nga. Cuốn sách do dịch giả Thúy Toàn - một người tâm huyết với văn học Nga - chuyển ngữ, NXB Kim Đồng ấn hành nhân kỷ niệm 100 năm Cách mạng Tháng Mười Nga (1917-2017).
Tập thơ gồm 48 bài thơ, thấm đẫm tinh thần cách mạng và dân tộc Nga. Phần chú thích cuối sách giúp độc giả hiểu hơn về bối cảnh ra đời của từng bài thơ. Phần chú thích cho bài Gửi Chaadayev cho biết đây là một trong những sáng tác thể hiện rõ quan điểm cách mạng của Pushkin từ năm 1817 trở đi.
Tác phẩm này được chép tay và truyền đi rộng rãi, trở thành vũ khí tuyên truyền của các tổ chức cách mạng bí mật, đặc biệt là hai câu: “Hỡi đồng chí, hãy vững lòng tin tưởng/ Sao hạnh phúc nguy nga rồi hiện sáng" được những người tham gia khởi nghĩa khắc vào huy hiệu đeo trên ngực.
Bài Người tù, biểu lộ chí khí bất khuất, khát vọng tự do của tác giả ngay trong những năm bị đày ở miền Nam nước Nga: “Bay, bay đi, ta loài chim tự do!/ Bay về miền núi ngời sau mây xám,/ Bay về vùng nước biển xanh phẳng lặng/ Bay về nơi chỉ có gió… và ta!...”
Những dòng thơ viết trong đêm không ngủ - bài thơ được lấy tên chung cho cả tập thơ - là một tác phẩm tiêu biểu cho thể loại thơ trữ tình vào những năm 1829 - 1830, đạt tới đỉnh cao về sự tổng hợp triết lý và sự hoàn chỉnh về nghệ thuật. Pushkin thể hiện khát khao muốn hiểu cuộc đời mình.
 |
| Tranh vẽ Pushkin. |
Nhà văn N.Gogol nhận định: “Khi nhắc đến Pushikin, ta nghĩ đến ngay đó là một nhà thơ dân tộc… Trong ông, thiên nhiên Nga, tâm hồn Nga, ngôn ngữ Nga, tính cách Nga được phản ánh thuần khiết đẹp tới mức giống như cảnh vật được soi trên mặt phóng đại. Pushkin là một hiện tượng đặc biệt, có thể nói, là hiện tượng duy nhất của tinh thần Nga”.
Belinsky - nhà phê bình văn học Nga hàng đầu của thế kỷ 19 - cho rằng thơ Pushkin là "hiện tượng vĩnh hằng"... Mỗi thời đại đều lên tiếng bình giải về những hiện tượng đó, và dường như đã thấu hiểu, nhưng bao giờ cũng vẫn để lại cho thời đại tiếp theo có thể phát biểu ra một điều gì đó mới mẻ và chính xác hơn về những hiện tượng ấy, và không mộ thời đại nào, không bào giờ có thể nói cho được đầy đủ…”
Sách Những dòng thơ viết trong đêm không ngủ của A. Pushkin là tác phẩm mới nhất thuộc tủ sách Văn học Nga của NXB Kim Đồng, với hơn 20 tác phẩm kinh điển đã ra mắt trước đó, như: Chiếc nhẫn bằng thép (K. Paustovky), Dagestan của tôi (Rasul Gamzatov), Thép đã tôi thế đấy (Nikolai A. Ostrovsky), Cánh buồm đỏ thắm (Aleksandr Grin)...
