Hoàng Thị Thế là con gái của “hùm thiêng Yên Thế” Hoàng Hoa Thám. Mẹ của bà là Đặng Thị Nho - vợ ba Đề Thám, đồng thời là một cộng sự của ông. Khi Pháp thực hiện chiến dịch tấn công vào Yên Thế, mẹ bà bị bắt và bị đày sang đảo Guvanne (Nam Mỹ) lúc này đang thuộc Pháp.
 |
| Hoàng HoaThám và các con, trong đó Hoàng Thị Thế đứng ở bên trái bố. |
Cuốn hồi ký Kỷ niệm thời thơ ấu được bà viết bằng tiếng Pháp năm 1963 tại Hà Bắc. Nhà thơ Hoàng Cầm với bút danh Lê Kỳ Anh đã dịch tập hồi ký của Hoàng Thị Thế. Tập sách được Ty Văn hóa Hà Bắc xuất bản lần đầu năm 1975. Mới đây, sách được in lại giới thiệu tới bạn đọc từ đầu tháng 10 này.
Cuốn hồi ký kể về thời thơ ấu của Hoàng Thị Thế. Bà sinh ngày 31/3/1901. Lên ba tuổi, bà được hứa hôn với một người con của hoàng đế Trung Hoa. Tới năm 1909, Hoàng Thị Thế cùng mẹ bị người Pháp bắt. Mẹ bà bị đưa đi đày, còn bản thân bà được giao cho nhà tư sản Nguyễn Hữu Thu ở Hải Phòng chăm sóc.
 |
| Hồi ký Kỷ niệm thời thơ ấu. |
Năm 1917, Hoàng Thị Thế bị đưa sang Pháp, được toàn quyền Đông Dương là Albert Sarraut nhận làm con nuôi, bà lấy tên là Marie Beatrice Destham.
Ở Paris, Albert Sarraut giới thiệu bà như một công chúa. Tổng thống Cộng hòa Pháp những năm 1927 là Paul Doumer trở thành người cha đỡ đầu của bà, cấp cho bà một khoản trợ cấp.
Về quãng thời gian này, Hoàng Thị Thế viết: “Nước Pháp, những năm tôi trưởng thành. Những năm của một thiếu nữ Việt Nam, người con của đất rừng Yên Thế đang sống xa Tổ quốc – quê hương. Những cuộc tiếp xúc, những bữa ăn và những cuộc đi đây đi đó ở nước Pháp và các nước Âu Tây, nhiều người đã biết tôi, bởi họ biết cha tôi và cuộc đề kháng ở Yên Thế từ lâu. Họ đến để chiêm ngưỡng giọt máu của Đề Thám – bà Ba Cẩn và rất nhiều cựu binh quan lại Pháp ở Đương Dương về, ôn lại những kỷ niệm đẫm máu khó phai mờ”.
 |
| Hoàng Thị Thế được giới thiệu như "công chúa Việt Nam", hình ảnh từ phim La Lettre mà bà tham gia diễn xuất. |
Tới năm 1930, Hoàng Thị Thế bắt đầu với nghiệp diễn xuất. Bà tham gia các phim như La Lettre (Bức thư) do hãng Paramout sản xuất, phim La donna Bianca (1931), phim Le secret de l’emeraude (1935).
Hoàng Thị Thế kết hôn với một người Pháp, có với nhau một người con trai, rồi ly hôn vào năm 1940. Khoảng năm 1960, Hoàng Thị Thế trở về Hà Nội với sự giúp đỡ của Phó thủ tướng Việt Nam Dân chủ Cộng hòa Phan Kế Toại.
Cuốn hồi ký của Hoàng Thị Thế không chỉ nhắc lại những kỷ niệm thời thơ ấu của một người phụ nữ. Trang viết chân thực của bà còn cho thấy những sóng gió của gia đình, một giai đoạn đấu tranh của phong trào khởi nghĩa Yên Thế.
