Rủi ro khi xuất bản sách bom tấn

Sách Spare - Kẻ dự bị. Ảnh: B.V.

Đối với thế giới sách, những cuốn tự truyện của người nổi tiếng khi vừa mới ra thường gây được tiếng vang lớn và có doanh thu cao, lọt vào những bảng xếp hạng bán chạy uy tín.

Ở thị trường Việt Nam, các "bom tấn xuất bản" này được giới làm sách săn lùng. Có thể kể một vài đầu sách tiêu biểu đã được giới thiệu tới bạn đọc trong nước như Miền đất hứa của cựu Tổng thống Mỹ Barack Obama, Hồi ký Hillary Clinton của Ngoại trưởng Mỹ Hillary Clinton, Will của tài tử Hollywood Will Smith hay mới đây nhất là Spare của Hoàng tử Harry.

Không phải "bom tấn" nào cũng gây tiếng vang

Để đưa được các cuốn sách này tới tay độc giả Việt Nam, các công ty sách đã phải bỏ ra một số tiền lớn bởi mức giá bản quyền rất cao. Đấy là còn chưa kể tới công in ấn, phát hành, biên tập, hiệu đính... Thế nhưng, không phải cuốn sách nào cũng bán chạy.

Spare - cuốn hồi ký của Hoàng tử Harry - đã làm mưa làm gió thị trường xuất bản thế giới hồi đầu năm. Ngay trong ngày đầu ra mắt, đã có 1,4 triệu bản được bán ở thị trường Mỹ, Canada và Anh. Spare thậm chí vượt qua cuốn tự truyện A Promised Land năm 2020 của cựu Tổng thống Mỹ Barack Obama để trở thành cuốn sách phi hư cấu bán chạy nhất mọi thời đại.

Trong suốt nhiều tháng trời, từ khóa xuất hiện bất kể ai đó muốn tìm kiếm thông tin về sách mới đều là “Spare”. Trong suốt quý I,II và III, chỉ cần search từ khóa “book news” trên thanh công cụ tìm kiếm, lập tức hàng chục bài báo về Hoàng tử Harry cũng như cuốn hồi ký của anh xuất hiện.

Có thể nói báo chí đã tốn không ít giấy mực kể từ thời điểm cuốn sách ra mắt vào tháng 1. Cuốn sách nhanh chóng được Bách Việt Books mua bản quyền phát hành tại Việt Nam. Ngay khi chuẩn bị về Việt Nam vào tháng 7, nhiều độc giả trong nước đã đặt sự kỳ vọng lớn vào cuốn sách này.

Nhưng "bom tấn" của xuất bản đã không gây được tiếng vang ở thị trường trong nước. Theo đại diện đơn vị phát hành tiếng Việt, Spare - Kẻ dự bị của Hoàng tử Harry là cuốn tự truyện có giá bản quyền rất cao. Cuốn sách được đầu tư từ mặt in ấn cho đến quảng bá, tuy nhiên, doanh thu lại không mấy khả quan. Từ thời điểm ra mắt đến nay cuốn sách chưa tiêu thụ nổi 5.000 bản.

Bên cạnh Spare, hồi ký Will của tài tử Will Smith cũng là một trường hợp không mấy may mắn trong cuộc đua phát hành. Trên thị trường quốc tế, cuốn sách đã là chủ đề bàn tán trong năm 2021. Thế nhưng khi đến Việt Nam, cuốn sách chỉ bán được khoản trên dưới 2.000 bản. Điểm sáng duy nhất là đạt tới hơn 5.000 lượt nghe trên một ứng dụng sách nói.

Nội dung cuốn sách vừa hóm hỉnh, vừa cá tính nhưng cũng đầy trăn trở của một cậu bé da màu bị mọi người trong khu phố cho rằng anh ta không đủ “đen". Will Smith vẫn tiếp tục hành trình của mình, làm mọi thứ để đạt tới thành công ngày hôm nay. Smith đã mô tả lại cuộc đấu tranh của mình để thoát khỏi một khu phố đầy rẫy nguy hiểm. Về cơ bản, những trang viết của Smith gửi thông điệp tích cực tới người trẻ.

Cuốn hồi ký Miền đất hứa của cựu Tổng thống Mỹ Barack Obama. Ảnh: First News.

Ra mắt không đúng thời điểm

Vậy đâu là lý do những cuốn sách như Will hay Spare đều không thành công trong buổi đầu tiếp cận thị trường độc giả Việt?

Có rất nhiều nhân tố để tạo nên một cuốn sách hay: Nội dung hấp dẫn, hình thức bắt mắt, lối trình bày thân thiện. Nhưng để độc giả quyết định mua một cuốn sách còn phải phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác. Điểm mấu chốt chính là nhu cầu và sự hiểu biết về sản phẩm.

Đối với trường hợp cuốn hồi ký ở trên, hai cuốn sách đều ra mắt không đúng thời điểm. Thông qua công cụ Google Trends, ta có thể thấy thời điểm mức độ tìm kiếm thông tin về Hoàng tử Harry và Spare dày đặc vào khoảng tháng 1, đó cũng là thời điểm cuốn hồi kýđược ra mắt. Vào khoảng đầu tháng 8, khi cuốn Kẻ dự bị phát hành tiếng Việt, mức độ tìm kiếm trên web gần như chạm đáy. Như vậy nhu cầu tìm hiểu thông tin về nhân vật này rất thấp.

Cuốn sách không có một cú hích về mặt truyền thông đủ mạnh để tạo ra nhu cầu mua hàng trong thị trường sách Việt. Cùng nhu cầu tìm hiểu thấp, sách khó tạo nên đột phá vào những ngày đầu ra mắt tại thị trường Việt.

Bên cạnh những cuốn sách được đầu tư lớn nhưng doanh thu chưa được như kỳ vọng, một số cuốn hồi ký thành công khi đến với bạn đọc Việt. Đó là trường hợp cuốn hồi ký Miền đất hứa của cựu Tổng thống Mỹ Barack Obama, Chất Michelle của cựu Đệ nhất Phu nhân Michelle Obama. Cụ thể cuốn Miền đất hứa đã bán được 13.000 bản, cuốn Chất Michelle bán được 21.000 bản.