Sách do NXB Trẻ ấn hành, chia làm 4 phần. Phần 1 - Những người đã bỏ mình vì nước viết về cụ Nguyễn Văn Tố - vị hội trưởng của dân trí, liệt sĩ kháng chiến chống Pháp; về bác sĩ Nguyễn Văn Luyện - một trong những liệt sĩ kháng chiến chống Pháp quyết tử với thủ đô; Nguyễn Công Mỹ - tư lệnh chiến trường đầu tiên của chiến dịch diệt giặc dốt…
 |
| Bìa cuốn sách. |
Trong phần 2, GS Vũ Đình Hòe kể về những gương mặt, cá tính đặc biệt nhất của dân tộc, như: GS Hoàng Minh Giám, nguyên Bộ trưởng Bộ Ngoại giao; kiến trúc sư Nguyễn Cao Luyện, người thiết kế “nhà ánh sáng” cho dân nghèo; nhà thơ Đoàn Phú Tứ, một người hào hoa phong nhã mà quyết liệt…
Phần 3 viết về nhà trí thức Phan Anh - nguyên Phó Chủ tịch Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Kinh tế và đảm đương nhiều vị trí tại các bộ, ngành quan trọng; Phan Mỹ - em ruột của nhà trí thức Phan Anh, nguyên Chánh Văn phòng Bộ Quốc phòng, Chánh Văn phòng Phủ Chủ tịch, trực tiếp giúp việc cho Hồ Chủ tịch; vị cố vấn tối cao của Chính phủ Lê Văn Hiến; kẻ sĩ Thăng Long Nguyễn Hiến Lê…
Riêng phần 4, tác giả chỉ tập trung cho 2 chân dung: Hoàng Xuân Hãn và nhóm Thanh Nghị cùng Nguyễn Văn Huyên với sự nghiệp trồng người.
GS Vũ Đình Hòe, nguyên bộ trưởng đầu tiên của Bộ Quốc gia giáo dục trong Chính phủ đầu tiên của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, là 1 trong 6 đại biểu Quốc hội đầu tiên của Hà Nội. Ông cùng với nhóm trí thức cấp tiến Phan Anh, Vũ Văn Hiền, Đỗ Đức Dục… sáng lập và làm chủ nhiệm Báo Thanh Nghị, Hội phó Hội Truyền bá quốc ngữ… Các bài trong cuốn sách được ông viết suốt 25 năm và tác giả còn chưa kịp hoàn thiện 2 bài viết cuối vì ra đi đột ngột vào ngày 26 Tết Tân Mão (29/1/2011) ở tuổi 100.
Có mặt tại buổi ra mắt cuốn sách, PGS-TS Trần Hữu Tá xúc động: “Cụ Vũ Đình Hòe là một trong những bậc đại trí thức đáng kính. Nhiều chân dung từ ngòi bút của cụ đã cho thấy những cá tính nổi bật và cực kỳ trí thức, uyên bác, giúp thế hệ con cháu tưởng nhớ về một tầng lớp tinh hoa của dân tộc”.
