Quá trình tiến hóa tạo ra những khác biệt giữa đàn ông và phụ nữ. Nguồn: psychologytoday.

Đàn ông và phụ nữ có cơ thể khác nhau. Sự khác biệt này là kết quả trực tiếp của quá trình tiến hóa. Cơ thể phụ nữ tiến hóa để phù hợp với yêu cầu sinh đẻ, nuôi dưỡng con cái và hái lượm thực vật làm thức ăn. Cơ thể đàn ông tiến hóa để phù hợp với yêu cầu thăng tiến trong hệ thống phân cấp nam giới, chiến đấu để tranh giành phụ nữ và mang thịt về cho gia đình.

Đàn ông và phụ nữ có suy nghĩ khác nhau. Sự khác biệt này là kết quả trực tiếp của quá trình tiến hóa. Tâm trí phụ nữ phát triển để phù hợp với yêu cầu sinh đẻ, nuôi dưỡng con cái và hái lượm thực vật làm thức ăn. Tâm trí đàn ông tiến hóa để phù hợp với yêu cầu thăng tiến trong hệ thống phân cấp nam giới, chiến đấu để tranh giành phụ nữ và mang thịt về cho gia đình.

Đoạn đầu tiên nghe thật vô vị, đoạn thứ hai lại rất kích thích. Các nhà khoa học xã hội và những cá nhân chính trị xuôi dòng kịch liệt phản đối quan điểm cho rằng đàn ông và phụ nữ đã tiến hóa để có những suy nghĩ khác nhau.

Tuy nhiên, tôi tin rằng quan điểm này đúng, vì hai lý do. Thứ nhất, logic ở đây hoàn hảo. Như hai chương trước đã chứng minh, trải qua thời gian tiến hóa kéo dài, đàn ông và phụ nữ phải đối mặt với những áp lực tiến hóa khác nhau, vì vậy, những người có bộ não tạo ra hành vi phù hợp với áp lực đó sẽ thành công. Thứ hai, có vô vàn bằng chứng. Thận trọng và miễn cưỡng, nhưng với niềm tin ngày càng tăng, các nhà sinh lý học và nhà tâm lý học đã bắt đầu nghiên cứu sự khác biệt giữa bộ não của nam giới và nữ giới.

Thường thì họ hành động với quyết tâm cao vút để rồi không tìm ra điều gì. Nhưng họ vẫn làm lại hết lần này đến lần khác vì có được những bằng chứng rõ ràng rằng tồn tại những khác biệt như vậy. Không phải mọi thứ đều khác nhau; trên thực tế, hầu hết mọi thứ của hai giới đều giống hệt nhau.

Phần lớn các câu chuyện về sự khác biệt chỉ đơn thuần là thuận tiện cho việc phân biệt giới tính và có nhiều sự chồng chéo. Mặc dù nhìn chung đàn ông cao hơn phụ nữ, người phụ nữ cao nhất trong một nhóm gồm nhiều người thường cao hơn người đàn ông thấp nhất.

Theo cách tương tự, ngay cả khi người phụ nữ bình thường thực hiện các nhiệm vụ về trí óc tốt hơn một người đàn ông bình thường, vẫn có nhiều phụ nữ làm nhiệm vụ này kém hơn người đàn ông giỏi nhất, hoặc ngược lại. Nhưng giờ đây, bằng chứng cho việc bộ não của một người đàn ông và một phụ nữ bình thường khác nhau theo những cách nhất định lại có thể bị phủ nhận.

Những điểm khác biệt do tiến hóa đến từ khái niệm “di truyền”, và bất kỳ đề xuất nào cho rằng đàn ông và phụ nữ có suy nghĩ khác biệt về mặt di truyền đều làm cho lương tâm của những con người hiện đại khó chịu vì nó có vẻ biện minh cho định kiến.

Làm thế nào chúng ta có thể đấu tranh để xây dựng một xã hội bình đẳng khi đàn ông được “khoa học” ủng hộ cho việc phân biệt giới tính của họ? Cho đàn ông một phần bất bình đẳng và họ sẽ đòi một cây số thiên vị. Con người thời Victoria tin rằng đàn ông và phụ nữ khác nhau đến mức phụ nữ không nên tham gia bỏ phiếu. Vào thế kỷ 18, một số đàn ông nghĩ rằng phụ nữ không có năng lực về lý trí.

Những mối bận tâm này là đúng đắn. Nhưng chỉ vì trong quá khứ mọi người đã phóng đại sự khác biệt giới tính không có nghĩa là nó không tồn tại. Không có lý do tiên nghiệm nào để cho rằng đàn ông và phụ nữ có tâm trí giống hệt nhau, và nếu không phải thế thì mong muốn nó giống nhau sẽ không làm cho nó trở nên như thế. Sự khác biệt không phải là sự bất bình đẳng. Con trai thích súng, con gái thích búp bê. Đó có thể là do yếu tố môi trường, hoặc có thể là do gen, nhưng không cái nào “tốt hơn” cái nào. Như nhà nhân học Melvin Konner nói: “Đàn ông bạo lực hơn phụ nữ và phụ nữ có nhiều khả năng chăm sóc nuôi dưỡng hơn đàn ông, ít nhất là đối với trẻ sơ sinh và trẻ em. Tôi xin lỗi nếu đây là một sáo ngữ; kể cả vậy thì cũng không thể làm giảm đi tính thực tế của nó”.

Hơn nữa, giả sử có sự khác biệt về tâm lý giữa đàn ông và phụ nữ, có công bằng không khi giả bộ và hành động như thể không hề có sự khác biệt nào? Giả sử rằng con trai có tính cạnh tranh cao hơn con gái, điều đó có nghĩa là các cô bé sẽ được giáo dục tốt hơn khi được tách xa khỏi các cậu bé chăng?

Bằng chứng cho thấy các cô bé thực sự thành công hơn sau khi học tập ở một ngôi trường dành riêng cho nữ sinh. Giáo dục không cần nhắc đến giới tính có thể là kiểu giáo dục không công bằng.

Nói cách khác, giả định hai giới giống hệt nhau về mặt tâm lý mặc dù có bằng chứng rằng họ không hề giống cũng bất công như giả định hai giới khác nhau về tình dục mặc dù có bằng chứng cho thấy họ tương tự nhau. Chúng ta luôn cho rằng gánh nặng chứng minh phải thuộc về những người tin rằng có sự khác biệt bẩm sinh về tâm lý giữa hai giới. Chúng ta có thể đã sai.