Khởi điểm từ cuối thập niên 60, phim dán nhãn R (17+) trải qua vô số thăng trầm trong quá trình hình thành và phát triển. Sự táo bạo trong cách thể hiện nội dung từng khiến dòng phim bị các nhà sản xuất hờ hững, khán giả lạnh nhạt. Nhiều năm trở lại đây, Deadpool, John Wick hay Joker là loạt thương hiệu được khán giả toàn cầu quan tâm, sắm vai trò hâm nóng dòng phim 17+.
Nếu cho rằng phim R chỉ xoay quanh bạo lực, khỏa thân hay ngôn ngữ thô tục là chưa đủ. Với Deadpool & Wolverine và Joker đó còn là tính giải trí, nghệ thuật, tâm lý, xã hội thể hiện nổi bật trong từng phân đoạn. Số lượng phim R được ra mắt nhiều hơn đang phản ánh xu hướng của Hollywood.
Nỗ lực được ghi nhận
Theo tiến sĩ Kendra Moyses từ Đại học bang Michigan, năm 1968, Hiệp hội Điện ảnh Hoa Kỳ (MPAA) đã thiết kế một hệ thống phân loại phim dựa trên bộ luật Hays. Cùng năm đó, The Split được ghi nhận là tác phẩm đầu tiên xếp hạng R tại Hollywood. Hiện nay, hệ thống của MPAA vẫn tiếp tục được sử dụng để kiểm duyệt phim trước khi ra mắt. Tại Việt Nam, hạng R tương đương bậc T18 (người xem đủ 18 tuổi trở lên) trong khung phân loại phim.
Thời kỳ đầu, điểm chung ở các tác phẩm là đều thuộc thể loại kinh dị, giật gân hoặc tội phạm như The Godfather (1972), The Exorcist (1973), Alien (1979). Điều này đã phần nào định hình quan điểm giới làm phim lẫn khán giả trong khoảng thời gian dài. Thế nhưng, yếu tố kinh dị, bạo lực quá mức đã tạo sự khó chịu cho khán giả. Sau đó, đã có nhiều bộ phim ra mắt với hạng R, song không để lại dấu ấn cho người xem.
Tới thập niên 2010, thể loại hài đen, chính kịch, lãng mạn có tác phẩm xếp hạng R như Love & Other Drugs (2010), The Wolf of Wall Street (2013) hay Fifty Shades of Grey (2015). Những bộ phim này góp phần bình thường hóa nhận thức về phim xếp hạng R, mở ra hướng tiếp cận thú vị hơn cho khán giả.
 |
| Tác phẩm dán nhãn R gặt hái thành công liên tiếp. |
Năm 2019 là thời điểm dòng phim khẳng định vị thế qua câu chuyện về hoàng tử tội phạm Joker. Tác phẩm mang về 2 tượng vàng Oscar cùng doanh thu 1 tỷ USD toàn cầu, trở thành phim 17+ ăn khách nhất tại thời điểm đó. Hiện, Deadpool & Wolverine đã giành lấy danh hiệu này với 1,1 tỷ USD, theo Box Office Mojo.
Sau nhiều năm lăn xả, Deadpool, John Wick và Alien trở thành thương hiệu nổi tiếng, là chủ đề được bàn tán sôi nổi trên các nền tảng mạng xã hội. Đơn cử, Deadpool phá vỡ bức tường thứ 4 với những câu thoại châm biếm hài hước. Về mặt chuyên môn, ngoài Joker còn phải kể đến Oppenheimer (2023). Dưới tầm nhìn của Christopher Nolan, tác phẩm về cha đẻ bom nguyên tử oanh tạc Oscar với 7 chiến thắng.
Xu hướng được ưa chuộng
“Tôi rất ngạc nhiên khi họ cho phép chúng tôi làm phim xếp hạng R. Đây là một bước tiến lớn đối với họ", Ryan Reynolds chia sẻ với Variety về việc sản xuất Deadpool & Wolverine. Nói cách khác, Deadpool & Wolverine là bộ phim 17+ đầu tiên trong Vũ trụ điện ảnh Marvel (MCU).
Quyết định táo bạo từ Disney cho thấy họ hiểu điều làm nên thành công cho tác phẩm, đồng thời là hướng đi tất yếu trong thị trường nhiều biến động. Một thực tế không thể phủ nhận là Deadpool phải xếp hạng R mới có thể thành công. Đặc biệt, nhà Chuột tự tin khi cho ra mắt một bộ phim 17+ mà không lo ngại ảnh hưởng đến thương hiệu.
Những bộ phim 17+ hiện nay cho thấy rằng nhà sản xuất sẽ tập trung vào câu chuyện, giá trị cốt lõi trong tác phẩm. Trong khi đó, yếu tố bạo lực, kinh dị hay ngôn từ tục tĩu có chân thực, song sẽ tiết chế, cài cắm hợp lý để bồi đắp cảm xúc cho người xem. Khi khán giả thích thú, doanh thu sẽ tăng và đó là lý do các hãng phim đang ưa chuộng dòng phim này.
 |
| Phim xếp loại R đang là mảnh đất màu mỡ với nhiều hãng phim. |
Những năm gần đây, tần suất phim xếp hạng R xuất hiện nhiều và phổ biến hơn. Nếu Disney mới có tác phẩm đầu tiên thì Sony, Lionsgate hay Warner Bros. đều tích cực trong việc sản xuất dòng phim này. Năm 2024 có thể kể đến một vài tác phẩm như Furiosa: A Mad Max Saga và Joker: Folie à Deux từ Warner Bros. hay Kraven the Hunter, Bad Boys For Life từ Sony.
Mới đây, Lionsgate xác nhận gã sát thủ bút chì sẽ tái xuất trong John Wick: Under the High Table và Kevin Feige, chủ tịch Marvel Studios khẳng định bộ phim về Blade sắp tới sẽ dán nhãn R. Trước loạt đèn xanh được bật, các hãng phim cần thận trọng trong chiến lược. Bởi đặc thù ở phim 17+ ngoài mang lại cảm giác thích thú còn là ảnh hưởng ít nhiều tới tâm lý khán giả.
Chuyên mục Giải trí giới thiệu cuốn Khán giả học cho thấy ngành khoa học điện ảnh phải đối mặt với nhiều thử thách. Tác giả kể câu chuyện thực tế trong các buổi chiếu thử phim giúp người đọc khám phá hậu trường Hollywood.
