Ông Zelensky khẳng định không rút quân khi Nga muốn Donbass

Trong loạt trao đổi với báo giới qua WhatsApp rạng sáng 16/12, Tổng thống Ukraine cho biết Quốc hội Mỹ dự kiến sẽ bỏ phiếu thông qua các bảo đảm an ninh dành cho Ukraine nhằm tạo hiệu lực pháp lý. Ông nói Washington cũng sẽ tham vấn phía Nga, sau đó có thể tổ chức các cuộc gặp cấp cao sớm nhất vào cuối tuần này.

“Chúng tôi đang trông đợi năm văn kiện. Một số văn kiện liên quan đến các bảo đảm an ninh có tính ràng buộc pháp lý, tức được Quốc hội Mỹ bỏ phiếu và phê chuẩn”, ông Zelensky nói, đồng thời cho biết các bảo đảm này sẽ “phản chiếu Điều 5” của NATO, theo Guardian.

Tuy vậy, ông Zelensky khẳng định lập trường của Nga về vùng Donbass - khu vực Moscow muốn kiểm soát toàn bộ, kể cả những phần chưa chiếm đóng - vẫn không thay đổi.

“Họ muốn Donbass của chúng tôi. Và chúng tôi không muốn từ bỏ Donbass”, ông nói.

Theo Tổng thống Ukraine, phía Mỹ đang tìm kiếm một giải pháp thỏa hiệp, trong đó đề xuất biến Donbass thành “khu kinh tế tự do”. Ông nhấn mạnh: “Khu kinh tế tự do không có nghĩa là nằm dưới sự lãnh đạo của Liên bang Nga”.

Tổng thống Ukraine Zelensky bày tỏ lập trường kiên quyết về vấn đề lãnh thổ. Ảnh: Reuters.

Giới chức Mỹ từ chối nêu chi tiết gói bảo đảm an ninh sẽ bao gồm những nội dung gì, cũng như kịch bản nếu Nga tìm cách chiếm thêm lãnh thổ sau khi đạt được thỏa thuận hòa bình. Tuy nhiên, Washington khẳng định không có kế hoạch triển khai binh sĩ Mỹ tới Ukraine.

Trong khi đó, lãnh đạo Anh, Pháp, Đức cùng tám quốc gia châu Âu khác tuyên bố lực lượng từ một “liên minh tự nguyện” có thể hỗ trợ tái thiết năng lực quân đội Ukraine, bảo vệ không phận và bảo đảm an ninh hàng hải, kể cả hoạt động trong lãnh thổ Ukraine.

Dù vậy, họ không coi đây là những bảo đảm tương đương Điều 5 của NATO, và cũng chưa có dấu hiệu Nga sẵn sàng chấp thuận gói đề xuất đang được Washington và Kyiv thảo luận.

Hiện điểm nghẽn lớn nhất giữa phái đoàn Ukraine và các nhà đàm phán Mỹ vẫn là vấn đề lãnh thổ. Ông Trump muốn Ukraine từ bỏ phần Donbass còn kiểm soát, trong khi Kyiv muốn đóng băng chiến tuyến tại vị trí hiện nay.

Đội đàm phán Mỹ do ông Steve Witkoff và ông Jared Kushner dẫn đầu đề xuất một phương án thỏa hiệp: Ukraine rút quân, Nga không tiến thêm, và khu vực phi quân sự sẽ trở thành “khu kinh tế tự do”. Nga gợi ý có thể sử dụng lực lượng cảnh sát và vệ binh quốc gia thay vì quân đội, hàm ý vẫn duy trì quyền kiểm soát thực tế.

Hiện chưa rõ hai bên sẽ xử lý bài toán lãnh thổ ra sao. Trước đó, Tổng thống Ukraine từng cho rằng một giải pháp thỏa hiệp như khu kinh tế tự do chỉ có thể được cân nhắc nếu người dân Ukraine thông qua trong một cuộc trưng cầu dân ý.

Phản hồi về thông tin cuộc đàm phán của Ukraine với phái đoàn Mỹ và các nhà lãnh đạo châu Âu hôm 15/12, Điện Kremlin cho biết chưa nhận được bất kỳ văn bản chính thức nào về các bảo đảm an ninh. Người phát ngôn Dmitry Peskov nói Moscow mới chỉ thấy các thông tin trên báo chí và “không thể phản hồi khi chưa có văn bản cụ thể”, TASS cho biết.

"Sự tham gia của các nước châu Âu không phải điều có thể chấp nhận được", phát ngôn viên Điện Kremlin cho biết hôm 16/12.

Ông Peskov nhấn mạnh lập trường của Nga không thay đổi: yêu cầu Ukraine nhượng lại các vùng lãnh thổ mà Moscow tuyên bố chủ quyền, đồng thời bác bỏ sự hiện diện của bất kỳ lực lượng nước ngoài nào tại Ukraine.

Thứ trưởng Ngoại giao Nga Sergei Ryabkov cũng khẳng định Nga “sẽ không bao giờ” chấp nhận việc quân đội các nước NATO hoạt động tại Ukraine, kể cả dưới bất kỳ hình thức nào ngoài khuôn khổ NATO.

Sau hai ngày đàm phán tại Berlin, giới chức Mỹ hôm 15/12 cho biết đã giải quyết được “90%” các vấn đề khó khăn giữa Nga và Ukraine. Tuy nhiên, bất chấp những tín hiệu tích cực, triển vọng chấm dứt chiến sự vẫn còn mờ nhạt, nhất là khi phía Nga không tham gia các cuộc thảo luận hiện nay.