AP, CNN cũng trích nguồn tin riêng xác nhận việc phương án thay thế đang được Nhà Trắng bàn. Người sẽ được đề cử thay thế ông Tillerson là Giám đốc CIA Mike Pompeo.
Cũng theo các nguồn tin trên, người sẽ thay chức của ông Pompeo tại CIA là Thượng nghị sĩ Tom Cotton (đảng Cộng hòa, bang Arkansas). Ông Cotton cũng là một trong những đồng minh thân cận của tổng thống trong các vấn đề an ninh quốc gia.
 |
| Giới truyền thông cho rằng mối quan hệ giữa Tổng thống Trump và Ngoại trưởng Tillerson trở nên căng thẳng trong nhiều tháng qua. Ảnh: NYT. |
Nghị sĩ Cotton được cho là sẽ đồng ý khi được đề nghị chính thức.
Hiện chưa rõ Tổng thống Trump đã phê chuẩn lần cuối kế hoạch này hay chưa. Tuy nhiên, ông được cho là đã "tỏ thái độ" với Ngoại trưởng Tillerson, và sẵn sàng công bố một thay đổi lớn ở Bộ Ngoại giao.
"Vịt què" từ cuối hè
Người đưa ra kế hoạch thay đổi này là Chánh văn phòng Nhà Trắng, Tướng John F. Kelly. Theo đó, việc cải tổ đội ngũ an ninh quốc gia có thể xảy ra vào cuối năm nay hoặc không lâu sau đó.
Các quan chức Nhà Trắng đã coi ông Tillerson là "vịt què" (còn ít ảnh hưởng) kể từ cuối hè. Dù ông Kelly khi lên tiếp quản chức Chánh văn phòng Nhà Trắng duy trì Tillerson để giữ sự tiếp nối, ông được cho là đã chán nản với cuộc tranh cãi liên tục về nhân sự giữa Bộ Ngoại giao Mỹ với Nhà Trắng.
Việc rò rỉ thông tin công khai kế hoạch của ông Kelly được coi là tín hiệu nhắn tới Tillerson: giờ là lúc phải ra đi. Ngoài ra, nó cũng được cho là cách để đặt ông Trump vào thế buộc phải hành động với các kế hoạch khó mà nhiều khi ông lưỡng lự.
Nhà Trắng thậm chí đã gửi thông điệp rõ cho một loạt quan chức đối ngoại được ông Trump đề cử để thông báo là ông Tillerson chỉ còn thời gian ngắn tại nhiệm.
Sáng 30/11 (giờ Washington DC), khi được hỏi lúc đang tiếp thái tử Bahrain đang thăm ở Nhà Trắng, ông Trump chỉ nói đơn giản "Ông ấy ở đây. Rex đang ở đây". Khuôn mặt ông căng thẳng thấy rõ.
"Khi tổng thống mất niềm tin vào ai đó, họ sẽ không còn tiếp tục cương vị đó nữa", Sarah Huckabee Sanders, thư ký báo chí Nhà Trắng, trả lời sau đó.
Năm biến động của Bộ Ngoại giao Mỹ
Sự ra đi của ông Tillerson, nếu thực sự diễn ra, sẽ đánh dấu kết thúc cho giai đoạn lãnh đạo nhiều biến động tại Bộ Ngoại giao trong gần một năm qua. Qua đó, ông Tillerson cũng sẽ trở thành ngoại trưởng có nhiệm kỳ ngắn ngủi nhất trong gần 120 năm qua.
Ông Tillerson và Tổng thống Trump đã bất đồng ở nhiều vấn đề lớn, như thỏa thuận hạt nhân Iran, vấn đề Triều Tiên và vụ xung đột giữa các đồng minh Arab.
Tổng thống Trump từng công khai nói ông Tillerson "đang phí thời gian" vì các nỗ lực ngoại giao để giải quyết vấn đề Triều Tiên; trong khi ngoại trưởng Mỹ được cho là từng gọi tổng thống là "tên ngốc".
Tillerson cũng được coi là không có quan hệ tốt với Ivanka, con gái tổng thống, cũng như là chồng là Jared Kushner, người đã lấn sân nhiều vào các mảng đối ngoại của vị ngoại trưởng.
Khả năng ông Tillerson rời Bộ Ngoại giao đã lan truyền nhiều tháng qua nhưng Bộ Ngoại giao luôn phủ nhận chuyện này. Các thông tin cũng cho biết bà Nikki Haley, đại sứ Mỹ tại Liên Hợp Quốc, sẽ là ứng viên thay thế ông Tillerson. Tuy nhiên, ông Pompeo được cho là người mà Nhà Trắng lựa chọn.
Từng là nghị sĩ 3 nhiệm kỳ, ông Pompeo gây ấn tượng với Tổng thống Trump qua những buổi cập nhật thông tin tình báo hàng ngày, trở thành cố vấn chính sách đáng tin cậy của tổng thống trong nhiều vấn đề vượt ngoài khỏi thẩm quyền của CIA. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia tình báo cho rằng ông Pompeo thể hiện quan điểm chính trị quá rõ ràng trong vai trò của mình.
Thượng nghị sĩ Cotton là một trong những người ủng hộ quan trọng nhất của Tổng thống Trump tại Thượng viện, về các vấn đề nhập cư và an ninh quốc gia. Một số ý kiến còn băn khoăn về vai trò của ông Cotton sẽ hữu ích hơn với Tổng thống Trump tại quốc hội hay là tại CIA.
Tuy nhiên, Cotton là lựa chọn được nhiều người đồng thuận nhất hiện nay. Nếu ông Cotton trở thành giám đốc CIA, luật của bang Arkansas quy định Thống đốc Asa Hutchinson sẽ bổ nhiệm người thay thế cho đến cuộc bầu cử năm 2018.
Khi được hỏi về khả năng được bổ nhiệm vai trò mới, phát ngôn viên của ông Cotton chỉ nói rằng: "Ưu tiên của Thượng nghị sĩ Cotton là phục vụ lợi ích của người dân Arkansas tại quốc hội".
